Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi

Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi, toplumun tüm seviyelerinde ırklar ve etnik gruplar arasındaki toplumsal, politik ve ekonomik ilişkilerin incelenmesini kapsar. Bu alan, konut ayrımı, farklı ırk ve etnik gruplar arasındaki diğer karmaşık sosyal süreçler gibi sistematik ırkçılık üzerine yapılan çalışmalarla da ilgilenir.

Irk ve etnisitenin sosyolojik analizi, sıklıkla postkolonyal teori, toplumsal tabakalaşma ve sosyal psikoloji gibi sosyolojinin diğer alanlarıyla etkileşim içine girmektedir. Siyasi politika düzeyinde, etnik ilişkiler ya asimilasyon ya da çok kültürlülük açısından tartışılmaktadır. Irkçılık karşıtlığı, özellikle 1960'larda ve 1970'lerde popüler olan başka bir siyaset tarzını oluşturur. Akademik araştırma düzeyinde, etnik ilişkiler; ya bireysel ırksal-etnik grupların deneyimleriyle ya da kapsayıcı teorik konularla tartışılır.

Klasik teorisyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

W.E.B. Du Bois[değiştir | kaynağı değiştir]

William Edward Burghardt Du Bois, 20. yüzyılın en etkili siyah bilginlerinden ve aktivistlerinden biri olarak bilinir. Du Bois kendini halkı hakkında eğitti ve akademiyi, halkına karşı sosyal adaletsizlikler konusunda başkalarını aydınlatmanın bir yolu olarak aradı. Du Bois araştırması "zenci grubunu bir neden olarak değil bir semptom olarak ortaya çıkardı; çabalayan, çarpıntı yapan bir grup ve hareketsiz, hasta bir suç gövdesi değil; uzun bir tarihsel gelişme ve geçici bir olay olarak değil".^[1] Du Bois, Siyah Amerikalıların yüksek öğrenimi benimsemeleri ve toplumda daha yüksek bir konum elde etmek için okula yeni erişimlerini kullanmaları gerektiğine inanıyordu. Bu fikre Yetenekli Onuncu Fikir adını verdi. Popülerlik kazandıkça, siyahların bazı yerlerde özgür olabilmeleri için her yerde özgür olmaları gerektiği inancını da vaaz etti. Afrika ve Rusya'ya seyahat ettikten sonra, orijinal entegrasyon felsefesinden vazgeçti ve bunu uzun vadeli bir vizyon olarak kabul etti.

Marx[değiştir | kaynağı değiştir]

Marx, toplumu, kapitalist sınıf ve işçi sınıfından başlayarak dokuz "büyük" sınıfa ayırarak tanımladı ve orta sınıflar uygun gördükleri şekilde birinin veya diğerinin arkasında oluyorlardı. Marx, işçi sınıfının sömürülmesini durdurmak için işçi sınıfının kapitalist sınıfa karşı ayaklanmasını umuyordu. Siyah ve beyaz işçileri ayırdıklarından, örgütlenmedeki başarısızlıklarının bir kısmı kapitalist sınıftan kaynaklanıyordu. Özellikle Amerika Kıtası'nda Siyahlar ve Beyazlar arasındaki bu ayrılık, ırkçılığa katkıda bulunuyordu. Marx, kapitalizmin ırkçılığa katkısını, bölünmüş emek piyasaları ve ırksal bir kazanç eşitsizliği ile ilişkilendirmiştir.^[2]

Booker T. Washington[değiştir | kaynağı değiştir]

Weber[değiştir | kaynağı değiştir]

Modern teorisyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Eduardo Bonilla Silva[değiştir | kaynağı değiştir]

Patricia Hill Collins[değiştir | kaynağı değiştir]

Denise Ferreira da Silva[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkelere göre gelişen disiplinler[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Krallık[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal Psikoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

1866 Pensilvanya valilik seçimlerinden ırkçı bir siyasi kampanya afişi.

Irk ilişkilerine ilişkin en önemli sosyal psikolojik bulgulardan biri, kalıplaşmış grupların üyelerinin bu kalıp yargıları içselleştirmeleri ve dolayısıyla çok çeşitli zararlı sonuçlara maruz kalmalarıdır. Örneğin, stereotip tehdidi adı verilen bir olguda, testlerde düşük puan almış olarak kalıp yargılanan ırksal ve etnik grup üyeleri, kendilerine bu kalıp yargı hatırlatılırsa, bu testlerde daha kötü performans göstereceklerdir.^[3] Etki o kadar güçlüdür ki, sınava giren kişiden sınava girmeden önce ırkını belirtmesini istemek bile (çoktan seçmeli bir soruda "Afrikalı Amerikalı" kelimesini öne çıkartmak gibi) test performansını önemli ölçüde değiştirebilmektedir.^[4] Bu araştırma dizisine özel olarak sosyolojik bir katkı, bu tür olumsuz stereotiplerin anında oluşturulabileceğini bulmuştur: Michael Lovaglia liderliğindeki bir akademisyen ekibi tarafından 1998 yılında yapılan bir deney, solak insanların, belirli bir test türü için dezavantajlı bir grup olduklarına inandırılarak yönlendirilirlerse stereotip tehdidine maruz kalabileceklerini göstermiştir.^[5]

Denetim çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Du Bois, W.E.B. (1940). Dusk of dawn; an essay toward an autobiography of a race concept (İngilizce). Schocken Books.
^ Bohmer, Peter (1998). Marxist Theory of Racism and Racial Inequality. Readings in Black Political Economy (İngilizce). ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "What is stereotype threat?" (İngilizce). 3 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Stereotype threat and the intellectual test performance of African Americans". Journal of Personality and Social Psychology (İngilizce). Steele & Aronson. 1995.
^ Lovaglia, Michael; JW Lucas, SR Thye (1998). "Status Processes and Mental Ability Test Scores". American Journal of Sociology (İngilizce).

Konu hakkındaki eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

Banton, M. 1987. Racial Theories. Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları.
Ellis, J. 2011. Race Relations | Culture and Ethnicity 4 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. USARiseUp
Feagin, J. 2003. Racial and Ethnic Relations. Prentice Hall (8th edition)
Gibson, Robert. 1978. Booker T. Washington and W. E. B. DuBois: The Problem of Negro Leadership 30 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Yale
Jenkins, R. 2008. Rethinking Ethnicity. London: Sage (2nd edition).
Malesevic, S. 2004. The Sociology of Ethnicity. London: Sage.
Omi, M. & Winant, H. 1986. Racial Formation in the United States. New York: Routledge
Vera, H; Feagin, J. 2007. Handbook of the Sociology of Racial and Ethnic Relations. Springer
Wilson, H. 2006. The Sociology of Racial and Ethnic Relations. Bryant
Zuckermann, Ghil'ad et al. (2015), ENGAGING - A Guide to Interacting Respectfully and Reciprocally with Aboriginal and Torres Strait Islander People, and their Arts Practices and Intellectual Property, Australian Government: Indigenous Culture Support.

[DuBois-1] Du Bois, W.E.B. (1940). Dusk of dawn; an essay toward an autobiography of a race concept (İngilizce). Schocken Books.

[Bohmer-2] Bohmer, Peter (1998). Marxist Theory of Racism and Racial Inequality. Readings in Black Political Economy (İngilizce). ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] "What is stereotype threat?" (İngilizce). 3 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "Stereotype threat and the intellectual test performance of African Americans". Journal of Personality and Social Psychology (İngilizce). Steele & Aronson. 1995.

[Lovaglia-5] Lovaglia, Michael; JW Lucas, SR Thye (1998). "Status Processes and Mental Ability Test Scores". American Journal of Sociology (İngilizce).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Irkçılık
Irkçılığın tarihi	Apartheid • Holokost • Porajmos • Amerika Birleşik Devletleri'nde ırkçılık • Irkçılık karşıtlığı • Sivil haklar hareketi
Irkçı ideolojiler	Beyaz üstünlüğü • Siyah üstünlüğü • Sosyal Darwinizm • Nazizm • Aryan Kardeşliği • Üstün ırk • Mevâlî • Irk haini
Irkçı eylemler	Kurumsal ırkçılık • Devlet ırkçılığı • Racial profiling • Ülkelere göre ırkçılık • Nefret söylemi • Irkçılık • Stereotip • Bilimsel ırkçılık • Kölelik • Aparthayd suçu
Irkçı şiddet	Etnik temizlik • Nefret suçu • Irk savaşı • Soykırım • Linç
Gruplara yönelik ırkçılık	Amerikalılar • Araplar • Arnavutlar • Azeriler • Beyazlar • Boşnaklar • Çeçenler • Çingeneler • Çinliler • Endonezyalılar • Ermeniler • Finler • Güney Asyalılar • İranlılar • İrlandalılar • İtalyanlar • Kürtler • Japonlar • Koreliler • Macarlar • Meksikalılar • Polonyalılar • Ruslar • Sırplar • Siyahlar • Tacikler • Türkler • Yahudiler • Yerli Amerikalılar
Irkçı gruplar	Güney Afrika Milliyetçi Partisi • Ku Klux Klan • Neonaziler • Ülkü Ocakları
Irkçılık karşıtı gruplar ve hareketler	NAACP • İftira ve İnkârla Mücadele Birliği • Anti-Fascist Action • Sivil Haklar Hareketi • Southern Poverty Law Center • Searchlight • Şuubiye

Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi nedir?, Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi anlamı nedir?, Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi ne demektir?