Hüsnü Mübarek

Hüsnü Mübarek
محمد حسني سيد مبارك
Hüsnü Mübarek ; محمد حسني سيد مبارك
	Resmî portresi, 1985
4. Mısır devlet başkanı
	Görev süresi; 14 Ekim 1981 - 11 Şubat 2011
Başbakan	Ahmed Fuad Muhiddin; Kemal Hasan Ali; Ali Lütfi Mahmud; Atıf Sıtkı; Kemal Ganzuri; Atif Ebeid; Ahmed Nazif; Ahmed Şefik
Başkan Yardımcısı	Ömer Süleyman
Yerine geldiği	Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine gelen	Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
Mısır Başbakanı
	Görev süresi; 7 Ekim 1981 - 2 Ocak 1982
Başkan	Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine geldiği	Enver Sedat
Yerine gelen	Ahmed Fuad Muhiddin
Mısır Devlet Başkan Yardımcısı
	Görev süresi; 16 Nisan 1975 - 14 Ekim 1981
Başkan	Enver Sedat
Yerine geldiği	Hüseyin eş-Şafi
Yerine gelen	Ömer Süleyman
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
	Görev süresi; 16 Temmuz 2009 - 11 Şubat 2011
Yerine geldiği	Raúl Castro
Yerine gelen	Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum	Muhammed Hüsnü Said Mübarek; 4 Mayıs 1928; Kafr-El Meselha, Minufiye, Mısır Krallığı
Ölüm	25 Şubat 2020 (91 yaşında); Kahire, Mısır
Partisi	Ulusal Demokrat Parti
Mesleği	Asker, siyasetçi
Dini	Sünni İslam
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Mısır
Hizmet yılları	1950-1975
Rütbesi	Hava Mareşali
Birimi	Mısır Hava Kuvvetleri
Komutası	Kahire Batı Hava Üssü; Beni Suef Hava Üssü; Mısır Hava Akademisi; Mısır Hava Kuvvetleri

Muhammed Hüsnü Said Mübarek (4 Mayıs 1928, Minufiye - 25 Şubat 2020, Kahire), Mısırlı asker ve siyasetçi. 1981-2011 yılları arasında 30 yıl Mısır'ı yönetmiş, Mısır devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın halk gösterilerinden sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan Ömer Süleyman'a devretmiş, ertesi gün de görevinden istifa etmiştir.^[1]

Kahire'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). Sovyetler Birliği'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de Enver Sedat tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te İsrail'le yapılan Yom Kippur Savaşı'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.

Nisan 1975'te devlet başkan yardımcılığına atandı. Fas, Cezayir ve Moritanya arasında Batı Sahra'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.

Mübarek, Mısır Devlet Başkanlığı döneminde de çokça kez İsrail-Filistin gerilimlerinde arabuluculuk rolünü üstlendi. İsrail-Arap barışı için çok gayret sarfetti. 1994'te yapılan Ürdün-İsrail Barış Antlaşması'nda önemli bir rol oynadı.

1998'de, Türkiye ile Suriye arasında çıkan Abdullah Öcalan krizinin bölgesel bir çatışmaya dönüşmemesi için iki ülke arasında da arabuluculuk rolünü üstlendi. Mübarek'in arabuluculuk çabaları sonrası, Abdullah Öcalan Suriye'den çıkarıldı ve bunun sonucunda Türkiye ile Suriye arasında Adana Mutabakatı imzalandı. Arabuluculuk çabaları nedeniyle Türkiye tarafından kendisine aynı yıl, Devlet Şeref Madalyası verildi.

Devlet başkanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Ekim 1981'de Enver Sedat'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de Lübnan'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, Enver Sedat döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.

1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen Körfez Savaşı sırasında Arap ülkeleri, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. Suudi Arabistan'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki Arap ülkelerine öncülük etti.

Enver Sedat'a yapılan suikastın ardından Mısır Devlet Başkanlığına ve Ulusal Demokratik Parti'nin liderliğine seçilen Mübarek; 1987, 1993, 1999 ve 2005 yıllarında yapılan ve muhalefetin katılımının kısıtlandığı seçimlerde arka arkaya dört kez göreve seçildi.

26 Haziran 1995'te, Afrika Birliği Örgütü Zirvesi için gerçekleştirdiği Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa seyahati sırasında kendisine suikast girişiminde bulunuldu. İstihbarat raporlarına göre girişim, el-Kaide ile birlikte hareket eden ve Mısır'da faaliyet gösteren İslam Cemaati ile Mısır İslam Cihadı tarafından gerçekleştirilmiş ve Sudan hükûmeti ile ülkenin istihbarat servisleri tarafından desteklenmişti.^[2]

Protestolar ve istifası[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 yılında Tunus'ta başlayan Arap dünyası protestolarının 25 Ocak 2011'de Mısır'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı Ömer Süleyman'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini orduya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre idamla yargılanmıştır.^[3] 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.^[4] Kısa süre sonra Mübarek'in idam edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde polisle çatışmışlardır.^[5] Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek depresyona girmiştir.^[6]

Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.^[7] 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.^[8]

Başkanlığının ardından dünyadaki çeşitli medya kaynakları, Mübarek'in başkanlık süresince 70 milyar dolar civarı servet elde ettiğini iddia etmiştir.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent Kahire’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında yaşamını yitirdi.^[9] Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.^[10]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Ve Hüsnü Mübarek istifa etti". 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2011.
^ Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ss. 13-131. ISBN 1-4000-3084-6. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
^ Mübarek, idamla yargılanacak!^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu". 5 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
^ "Mübarek'e müebbet Mısır'ı karıştırdı". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
^ "Mübarek'in sağlığı bozuldu". 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
^ "Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths". 3 Mart 2017. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
^ "Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention". BBC News (İngilizce). 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
^ "Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü". Sputnik. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.
^ Ruth Michaelson (26 Şubat 2020). "Hosni Mubarak buried with full military honours". The Guardian. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2020.

Askerî görevi
Önce gelen Yahya Salih el-Aydaros	Mısır Hava Akademisi Müdürü 1967–1969	Sonra gelen Mahmud Şakir
Önce gelen Ali Mustafa Bağdadi	Mısır Hava Kuvvetleri Komutanı 1972–1975	Sonra gelen Mahmud Şakir
Siyasi görevi
Boş Başka isim ile kullanılan makam Hüseyin eş-Şafi	Mısır Devlet Başkan Yardımcısı 1975–1981	Boş Sonraki tarafından düzenlenen makam Ömer Süleyman
Önce gelen Enver Sedat	Mısır Başbakanı 1981–1982	Sonra gelen Ahmed Fuad Muhiddin
Önce gelen Sufi Ebu Talib Şablon:Sküçük	Mısır devlet başkanı 1981–2011	Sonra gelen Muhammed Mursi
Parti siyasi görevi
Önce gelen Enver Sedat	Ulusal Demokrat Parti Başkanı 1982–2011	Sonra gelen Ahmed Şefik
Diplomatik görevi
Önce gelen Moussa Traoré	Afrika Birliği Örgütü Başkanı 1989–1990	Sonra gelen Yoweri Museveni
Önce gelen Abdou Diouf	Afrika Birliği Örgütü Başkanı 1993–1994	Sonra gelen Zeynel Abidin bin Ali
Önce gelen Raúl Castro	Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri 2009–2011	Sonra gelen Muhammed Hüseyin Tantavi Geçici

[1] "Ve Hüsnü Mübarek istifa etti". 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2011.

[2] Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ss. 13-131. ISBN 1-4000-3084-6. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.

[3] Mübarek, idamla yargılanacak!^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] "Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu". 5 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.

[5] "Mübarek'e müebbet Mısır'ı karıştırdı". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.

[6] "Mübarek'in sağlığı bozuldu". 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.

[autogenerated1-7] "Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths". 3 Mart 2017. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[8] "Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention". BBC News (İngilizce). 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.

[Sputnik-9] "Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü". Sputnik. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.

[GuardianBurial-10] Ruth Michaelson (26 Şubat 2020). "Hosni Mubarak buried with full military honours". The Guardian. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Afrika Birliği Örgütü Başkanları ve Afrika Birliği Başkanları
ABÖ 1963–2002	Selassie Nasır Nkrumah Ankrah Selassie Mobutu Bumedyen Ahidjo Kaunda Dâde II. Hasan Gowon Barre Amin Ramgoolam Bongo en-Numeyri Tolbert Senghor Stevens Moi Mengistu Nyerere Diouf Nguesso Kaunda Traoré Mübarek Museveni Babangida Diouf Mübarek Bin Ali Meles Biya Mugabe Compaoré Buteflika Eyadéma Chiluba Mwanawasa
AB 2002-	Mbeki Chissano Obasanjo Nguesso Kufuor Kikwete Kaddafi Mutharika Nguema Boni Hailemariam Abdül Aziz Mugabe Déby Condé Kagame Sisi Ramaphosa Tshisekedi

g t d Arap Baharı
"Eş-şaab yurid ıskat'en-nizam"
Ülkelere göre olaylar	Bahreyn Batı Sahra Cibuti Cezayir Fas Filistin 2011 2012 İran Huzistan Irak 2011 2012-13 İsrail sınırı Kuveyt Lübnan protestolar silahlı çatışma Libya iç savaş geçiş savaş sonrası mücadele Mısır devrim sonrası protestolar askerî darbe siyasi şiddet Moritanya Sudan Suriye Suudi Arabistan Tunus Umman Ürdün Yemen
Gruplar	Bahreyn: El Vefak Ulusal İslam Toplumu 14 Şubat Gençlik Koalisyonu Libya: Ulusal Kurtuluş Ordusu Geçici Ulusal Konsey Mısır: 6 Nisan Gençlik Hareketi Kefaya Müslüman Kardeşler Shayfeencom Değişim için Ulusal Dernek Ulusal Demokrat Parti Devrimci Sosyalistler Üçüncü Meydan Moritanya: 25 Şubat Hareketi Suriye: Arap Sosyalist Baas Partisi Bölgesel Komutanlık Ulusal Komutanlık Suriye Devrimci ve Muhalefet Güçleri Ulusal Koalisyonu Özgür Suriye Ordusu Suriye Devrimi Genel Komisyonu Suriye Ulusal Konseyi Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Komitesi Hizb ut-Tahrir Suudi Arabistan: Kadın sürücü hareketi CDHRAP Toplum için Gelişim ve Değişim Tunus: Anayasal Demokratik Canlanış Yemen: Yemen Kabileler İttifakı El-Islah Haşid Hutis Genel Halk Kongresi Hiraak
Önemli insanlar	Arap Baharı'nda kadın Bahreyn: Hamed bin İsa Al Halife Hasan Muşaima Ali Salman Ali Cevad el-Şeyh Birleşik Arap Emirlikleri: Halife bin Zayed El Nahyan Muhammed bin Raşid Al Mektum BAE Beşlisi Cezayir: Abdülaziz Buteflika Ahmed Uyahya Fas: VI. Muhammed Abbas el-Fasi Libya: Muammer Kaddafi Seyfülislam Kaddafi Mustafa Abdül Celil Mahmud Cibril Muhammed el Nabus Mısır: Hüsnü Mübarek Ömer Süleyman Muhammed Hüseyin Tantavi Ahmed Nazif Ahmed Şefik Vail Guneym Kemal Ganzuri Halid Muhammed Said Gihan İbrahim İsam Şeref Muhammed el-Baradey Muhammed Mursi Hişam Kandil Besim Yusuf Adli Mansur Moritanya: Muhammed Veled Abdül Aziz Mulay Veled Muhammed el-Ağtaf Sudan: Ömer el-Beşir Hasan el Turabi Suudi Arabistan: Abdullah bin Abdülaziz Al Suud Halid el Cuhani Manal el Şerif Suriye: Beşşar Esad Muhammed Naci el-Utri Adil Sefer Riyad Ferid Hicab Vail Nadir el-Halki Mahir Esad Burhan Galyun Muaz el-Hatib Hamza Ali el Hatip Tunus: Zeynel Abidin Bin Ali Muhammed Gannuşi Munsif Merzuki Fuad Mebazaa El-Beci Kaid es-Sibsi Hammadi Cibali Muhammed Buazizi Şükrü Beleyid Ürdün: II. Abdullah Maruf el-Bahit Samir Rifai Yemen: Ali Abdullah Salih Abdurabbu Mansur el-Hadi Tevekkül Karman Abdül Mecid el Zindani Ali Muhsin al Ahmar Sadık el Ahmar
Etki	İşgal hareketi ABD Arnavutluk Azerbaycan 2011 2013 Beyaz Rusya Birleşik Krallık Burkina Faso Çin Ermenistan 2011 Gürcistan 2011 2012 Hindistan 2011 2012 Iran Irak Kürdistanı İsrail İspanya Maldivler Mali Meksika 2011 2012 Portekiz Rusya Türkiye 2011-12 2013 Yunanistan
BM Kararları	65/265 1970 1973 2009 2014 2016 2042 2043 2056 2059
Uluslararası tepkiler	Bahreyn Libya iç savaş askerî müdahale Muammer Kaddafi'nin ölümü Mısır Suriye Tunus Yemen
Yurtiçi tepkiler	Libya yurtiçi tepkiler devlet tepkisi Mısır Suriye
Ülkelerine göre kronolojiler	Bahreyn Libya Mısır Suriye Suudi Arabistan Yemen
Kategori · Commons · Wikiquotes

g t d Mısır devlet başkanları
Mısır arması	Muhammed Necib Cemal Abdül Nasır Enver Sedat Sufi Ebu Talib Hüsnü Mübarek Muhammed Hüseyin Tantavi Muhammed Mursi Adli Mansur (vekaleten) Abdülfettah el-Sisi		Mısır devlet başkanlık bayrağı
İtalik yazılanlar geçici olarak görev yapmışlardır

g t d Mısır Başbakanları
Hidivlik (1878-1914)	Hidivlik Nubar İsmail Tevfik Şerif Tevfik Riyaz Şerif el-Barudî Ragıb Şerif Nubar Riyaz Fehmi Fahri Riyaz Nubar Fehmi Ghali Said Rüşdü
Sultanlık (1914-1922)	Hidivlik Rüşdü Said Wahba Nasım Yakan
Krallık (1922-1953)	Mısır Krallığı Servet Nasım Y. İbrahim Zağlul Ziver Yakan Servet Nehhas Mahmud Yakan Nehhas İ. Sıtkı A. İbrahim Nasım Ali Mahir Nehhas Mahmud Ali Mahir H. Sabri Sırrı Nehhas Ahmed Mahir Nukraşi İ. Sıtkı Nukraşi Hadi Sırrı Nehhas Ali Mahir Hilali Sırrı Hilali Ali Mahir Necib
Cumhuriyet (1953-)	Mısır Necib Nasır Necib Nasır A. Sabri Z. Muhiddin Süleyman Nasır Fevzi A. Sıtkı Sedat Hegazi Salim Halil Sedat Mübarek A. F. Muhiddin Ali Lütfi A. M. N. Sıtkı Ganzuri Ebeyd Nazif Şefik Şeref Ganzuri Kandil El-Beblavi Mahlab İsmail Madbuli

Hüsnü Mübarek nedir?, Hüsnü Mübarek anlamı nedir?, Hüsnü Mübarek ne demektir?