Huts

Huts (veya Chuts) 19. yüzyılın sonlarına doğru Londra'ya göç eden Hollanda Yahudileridir. Çoğu Amsterdamlı olan bu Yahudiler başta puro, şapka ve terlik olmak üzere ticaretle uğraştılar.

Eskiden Flemenklerin tenter denen makinelerle dokumacılık yaptığı kapalı bir alan olan Tenterground olarak bilinen Spitalfields'da küçük sokak sistemine yerleştiler. 19. yüzyılda evlerle birlikte inşa edilen bu alanda Hollandalı göçmenler genelde kapalı bir cemaat olarak yaşadılar. White's Row, Wentworth Street, Bell Lane ve Toynbee Street ile çevrelenmiş bu bölge 20. yüzyılda yıkılıp tekrar inşa edildi

1881'de II. Aleksandr'a yapılan suikastle Doğu Avrupa'nın poliktik huzursuzluğundan kaçan Yahudiler Londra'da Tenterground'u kapsayan ve Hutsların dağılmaya başladığı East End bölgesine yerleşti. Sigara toplu üretimi için üretilen makinaların ortaya çıkması Hutsların tütün ürünlerine bağlı ekonomisinin çökmesine neden oldu. Çoğu Huts durumun iyileştiği Amsterdam'a döndü, bazıları Avustralya ve ABD gibi uzak ülkelere göç etti, kimisi diğer Yahudi ailelerle evlenip asimile oldu ve kimisi de Yahudi kimliğini hepten kaybetti.

Hutslar kentsel kültüre sahip, endüstriyel alanda yetenekliydi ve 1881'de İngilizceyi çoktan öğrenmişti. Sonradan Doğu Avrupa'dan gelen göçmenlerin ise dil sorunu olup kırsal kültüre sahiptiler, nüfus olarak kalabalık olan bu yeni göçmenler fakirdi ve sağlığa zararlı koşullar altında çalışıyorlardı. Bu iki Yahudi grubu arasında husumet vardı. Bu durum hükûmetin dikkatini çekince Aliens Act 1905'i yürürlüğe soktu.

Diğer Yahudiler Hutslara karşı kuşkuyla yaklaşıyordu çünkü Hutslar zaman içinde kendi geleneklerini geliştirdiler ve aileleri 17. yüzyılın başında kurulan ilk sinagog zamanından beri Amsterdam'da yaşıyordu. Amsterdam'da Aşkenazlarla Sefaradlar dünyada zamanının diğer cemaatlerinin aksine birbirleriyle yakın yaşıyordu dolayısıyla bu iki kültürden bir sentez oluşmuştu. Ayrıca Hollanda Yahudileri'nde deniz kültürü olduğu için Hutslar diğer cemaatlerce kaşer olarak kabul edilmeyen deniz ürünleri yiyordu.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Huts kelimesinin kökeni bilinmemektedir. En popüler varsayıma göre Felemenkçe goed (anlam: "iyi")'den gelir. Başka bir varsayıma göre ise "dışarıda" veya "sokakta" anlamına gelen İbranice חוץ (Hutz)'dan gelir buna sebep olarak ise ya cemaatin toplumdan soyut bir bölgede yaşayışları ya da sokak satıcılığı yaptıkları gösterilir. Yine başka bir varsayıma göre ise Amsterdam'da Londra'ya giden Yahudiler için "hutz'a gittiler" (dışarı gittiler = göç ettiler) teriminin kullanılma olasılığı bu terimin kökenini oluşturur.

Bu terim için bazen kısaca "Hut" dendiği de görülür.

Göçten önce Hollanda'daki durum[değiştir | kaynağı değiştir]

1793'te Napolyon zamanında Yahudi aydınlanmacılığı dönemine rağmen Hollanda'da Yahudilerin loncalara katılmaları, Flemenklere karşı ekonomik rekabet yaratma tehlikesi nedeniyle kendilerine ait bir işleri olmaları ve devlet okullarına gitmeleri yasaktı.

III.William Napolyon'u yendikten sonra denediği çabalara rağmen Amsterdam'da gecekondu ve harabelerde yaşayan Aşkenazlar entegre olmaya karşı çıktı. Onlara karşı olan ön yargı 19. yüzyılın ortalarına kadar devam etti. Bu gibi nedenler ve Hollanda ekonomisindeki düşüş Yahudilerin yurt dışına göç etmelerindeki ana etkenlerdendir.

Birleşik Krallık'taki Yahudiler 1858'de gerçekleşen emansipasyonla Hıristiyanlık yemini etmeden tecrübeli tüccarlar olup serbest ticaret yapabiliyorlardı.