Hiram Abas

Hiram Abas
Hiram Abas
Doğum	Mustafa Hiram Abas; 1932; İstanbul, Türkiye
Ölüm	26 Eylül 1990 (58 yaşında); Kadıköy, İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Suikast
Milliyet	Türk
Eğitim	Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Meslek	İstihbaratçı
Aile	Hilmi Abas; Fatma Roksan Hanım

Mustafa Hiram Abas (Bay Pipo olarak da bilinir.) (1932, İstanbul - 26 Eylül 1990, İstanbul), Türk istihbaratçı.

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Anne tarafından dedesi, Osman Hamdi Bey'in yeğeni olan eski müzeler umum müdürü Mübarek Galip Eldem ve anneannesi Munise Eldem'dir. Mehmet Eymür 2013'te katıldığı bir programda Hiram Abas'a Hiram adını, dedesinin mason olmasından dolayı verdiğini söylemiştir.^[2]^[3] Babası kaptanlık mesleğiyle uğraşan Hilmi Abas, annesi ise 27 Ocak 1981'de vefat eden Fatma Roksan Abas'tır. Çocuklarının ismi Cengiz ve Cenan'dır. 4 dayısının ismi ise Galip, Memduh, Hüsrev ve İskender Eldem'dir.^[4]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

1932'de İstanbul'da doğdu. Hiram Abas gençlik yıllarında boks ile ilgilenmiş ve ufak çapta şampiyonluklar kazanmıştır.^[5] 1957 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin İdarî şubesinden mezun oldu. Müfettişlik görevinden sonra yedek subay olan ve Millî İstihbarat Teşkilatı'nda çalışmaya başlayan ve 12 Mart döneminde MİT'te etkin görevlerde bulunan Abas, 1978'de Namık Kemal Ersun'un tasfiyesiyle ilişkili olarak kendi isteğiyle teşkilattan ayrıldı.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1983'te ikinci kez MİT'e dönen Abas, 1988'de yayımlanan MİT raporu olayında sorumlu görülerek, raporu kaleme alan Mehmet Eymür'le pasif göreve alınmak istenince ikinci kez teşkilattan kendi isteğiyle ayrıldı. Korkut Eken ile abi kardeş, eski MİT müsteşarı ve korgeneral Mehmet Fuat Doğu ile baba-oğul ilişkisi içinde olduğu çeşitli kitaplarda belirtilmiştir.^[6]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Turgut Özal'ın MİT'i sivilleştirme projesinin başında olmasından ötürü öldürüldüğü şeklinde iddialar vardır.^[7]^[8]^{[kaynak belirtilmeli]} Amerikan silah firmalarının Türkiye temsilciliğini yapan bir şirkette çalışırken, 26 Eylül 1990 sabahı işine gitmek için yola çıktığında uğradığı suikastta yaşamını yitirdi. Evinin yakınlarında, belediye işçisi gibi giyinmiş kişilerin açtığı çapraz ateşin ortasında kalan Abas, olay yerinde öldü. Cinayeti Devrimci Sol üstlense de, Hiram Abas'ın cinayet faili halen bulunamamıştır.

Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurtlar Vadisi'ndeki eski karakterlerden Aslan Akbey'in (Aslan Amca-Dizideki gerçek adı: Abbas Ustaoğlu) Hiram Abas'ı temsil ettiği ileri sürülmektedir. Dizide Pala karakteri Aslan Akbey'i, gerçekte tıpkı Hiram Abas'ın suikaste uğradığı şekilde öldürmüştür.^[9]^[10]

Soner Yalçın, Hiram Abas'ın da içinde bulunduğu veya dolaylı olarak ilişkili olduğu gerçek olaylardan yola çıkarak 1999 yılında Bay Pipo adlı bir araştırma kitabı yazmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Eski Gasteci (7 Temmuz 2017). "Hiram Abas kimdir? Ölümü ve sonrasında yaşananlar". Eski Gaste. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.
^ Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ "28 Ocak 1981 tarihli Milliyet gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ 11 Mayıs 1954 tarihli Milliyet gazetesinin 5. sayfası
^ Bay Pipo. Yeni Mekan Ankara. Kırmızı Kedi Yayınevi. 2016. s. 41.
^ "2 Ağustos 1987 tarihli Milliyet gazetesinin 14. sayfası". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ 2000'e Doğru dergisinin Ağustos 1987 sayısı
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] Eski Gasteci (7 Temmuz 2017). "Hiram Abas kimdir? Ölümü ve sonrasında yaşananlar". Eski Gaste. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.

[2] Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri

[3] "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[4] "28 Ocak 1981 tarihli Milliyet gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[5] 11 Mayıs 1954 tarihli Milliyet gazetesinin 5. sayfası

[6] Bay Pipo. Yeni Mekan Ankara. Kırmızı Kedi Yayınevi. 2016. s. 41.

[7] "2 Ağustos 1987 tarihli Milliyet gazetesinin 14. sayfası". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[8] 2000'e Doğru dergisinin Ağustos 1987 sayısı

[9] "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[10] Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Hiram Abas nedir?, Hiram Abas anlamı nedir?, Hiram Abas ne demektir?