Hazine Müsteşarlığı

Hazine Müsteşarlığı
	; Hazine Müsteşarlığı binası
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi	13 Aralık 1983 (40 yıl önce)
Kapanış tarihi	10 Temmuz 2018 (5 yıl önce)
Sonraki kurum	Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı;
Türü	Maliye kurumu
Adres	İnönü Bulvarı, No: 36; 06510 Emek, Ankara
Yıllık bütçe	₺68.399.057.000
Web sitesi	hazine.gov.tr

Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Başbakanlığına bağlı Türkiye'nin hazinesinin yönetiminde sorumlu devlet kurumuydu.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı Devleti'nde Hazine, çeşitli aşamalardan geçtikten sonra, 1863 yılında Maliye Nezareti bünyesinde Hazine-i Vezne'nin kurulmasıyla son şeklini almıştır.^[2] Hazine-i Vezne, devlet gelir ve giderlerini zaman ve mekan itibarıyla denkleştirilmesi olarak tanımlanan hazinenin klasik fonksiyonlarını yani hazine işlemlerini Merkez Bankası kurulmadan önce aşağıdaki gibi yerine getirirdi: Vilayete bağlı birimlerin nakit açık veya fazlası olan idari birimlerden nakit açığı olan birimlere nakit aktarılırdı. Böylece çıkan sonuç vilayetin kendi hesaplarıyla birleştirilerek vilayetin nakit durumu tespit edilirdi. Vilayetin nakit fazlası varsa, bu fazlalık merkezdeki kasaya gönderilir, şayet nakit açığı varsa merkezden nakit istenirdi.

Bu dönemde Hazine para nakillerini genellikle posta yoluyla gerçekleştiriyordu. Osmanlı Bankası'nın şubeleri olan yerde, bu işlem söz konusu banka tarafından yerine getiriliyordu. Osmanlı Bankası imtiyaz mukavelesi uyarınca Hazine için bir cari hesap da açmıştı. Vezne işlemleri ise mal sandıkları tarafından üstlenilmişti.

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyet döneminde Hazine-i Vezne 1927 yılına kadar Maliye Vekaleti bünyesindeki konumunu korumuş, 1927 yılı Bütçe Kanunu ile ‘Hazine-i Vezne ve Muamelat-ı Nakdiye Müdüriyeti'ne dönüştürülmüştür. 18 Mayıs 1929 tarih ve 1452 sayılı Kanun ile ‘Muamelat-ı Nakdiye Müdürlüğü'ne, 29 Mayıs 1936 tarih ve 2996 sayılı Kanun ile de ‘Nakdiye Müdürlüğü'ne dönüştürülen Hazine, 29 Mayıs 1936 tarih ve 2996 sayılı Kanun ile ‘Nakit İşleri Genel Müdürlüğü' adını almış ve 10 Ağustos 1942 tarih ve 4286 sayılı Kanun ile de ‘Hazine Genel Müdürlüğü'ne dönüştürülmüştür.

Daha sonra 6 Temmuz 1960 tarih ve 13 sayılı geçici Kanunla ‘Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı'nı da bünyesine alarak ‘Hazine Genel Müdürlüğü ve Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterliği' adını almıştır. 13 Aralık 1983 tarih ve 188 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Başbakanlığa bağlı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı oluşturulmuştur. Müsteşarlık Bünyesindeki Kamu Finansmanı, Dış Ekonomik İlişkiler ve Banka ve Kambiyo Başkanlıkları Hazine fonksiyonlarını üstlenmiştir. Daha sonra, 8 Haziran 1984 tarih ve 232 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile bu birimler Genel Müdürlük olarak düzenlenmişlerdir. Bu KHK, bazı ufak değişikliklerle 4 Nisan 1986 tarih ve 3274 sayıyla kanunlaşmıştır. Bu yapı da, bazı alt birimlerin görev ve işlevlerini genişleterek ana hizmet birimi haline getiren 4 Mayıs 1989 tarih ve 376 sayılı KHK ile bir kere daha değiştirilmiştir.

Müsteşarlık Merkez Teşkilatı 14 Ağustos 1991 tarih ve 436 sayılı KHK ile bir kez daha değişikliğe uğrayarak, Devlet Planlama Teşkilatı bünyesindeki, Teşvik ve Uygulama, Yabancı Sermaye ve Serbest Bölgeler Başkanlıklarını Genel Müdürlükler olarak bünyesine almıştır.

Son defa, 16 Eylül 1993 tarih ve 508, sayılı KHK ile yeniden düzenlenen HDTM bir kez daha yapısal değişikliğe uğrayarak 9 Aralık 1994 tarih ve 4059 sayılı Kanun ile Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan ayrılarak "Hazine Müsteşarlığı" adı ile bugünkü adı ve yapısına kavuştu.

10 Temmuz 2018 tarihinde yayınlanan 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile tüm görev ve yetkileriyle Maliye Bakanlığı ile birleşip Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı adını aldı.

Hazine Müsteşarları[değiştir | kaynağı değiştir]

#	İsim	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Ekrem Pakdemirli	13 Aralık 1983	21 Temmuz 1986
2	Yavuz Canevi	11 Kasım 1986	1 Şubat 1989
3	Namık Kemal Kılıç	12 Mayıs 1989	4 Aralık 1991
4	Tevfik Altınok	4 Aralık 1991	1 Mart 1993
5	Kemal Kabataş (vekil)	1 Mart 1993	19 Temmuz 1993
6	Osman Ünsal (vekil)	19 Temmuz 1993	9 Nisan 1994
7	Osman Birsen	11 Nisan 1994	20 Aralık 1994
8	Ayfer Yılmaz	23 Aralık 1994	1 Kasım 1995
9	Nevzat Saygılıoğlu (vekil)	2 Kasım 1995	26 Nisan 1996
10	Prof. Dr. Mehmet Kaytaz	26 Nisan 1996	16 Temmuz 1997
11	Ahmet Mahfi Eğilmez	16 Temmuz 1997	4 Aralık 1997
12	Yener Dinçmen	8 Aralık 1997	14 Mayıs 1999
13	Cüneyt Sel (vekil)	14 Mayıs 1999	6 Temmuz 1999
14	Ahmet Selçuk Demiralp	6 Temmuz 1999	2 Mart 2001
15	Mustafa Ferhat Emil (vekil)	2 Mart 2001	16 Mart 2001
16	Faik Öztrak	16 Mart 2001	21 Nisan 2003
17	Mustafa Ferhat Emil (vekil)	21 Nisan 2003	5 Mayıs 2003
18	İbrahim Halil Çanakcı	5 Mayıs 2003	1 Eylül 2014
19	Cavit Dağdaş (vekil)	1 Eylül 2014	29 Haziran 2016
20	Osman Çelik	29 Haziran 2016	10 Temmuz 2018

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "2015 Yılı Bütçesi". hurriyet.com.tr. 13 Ekim 2014. 5 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2015.
^ "Tarihçe". www.hazine.gov.tr/. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015.

[1] "2015 Yılı Bütçesi". hurriyet.com.tr. 13 Ekim 2014. 5 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2015.

[2] "Tarihçe". www.hazine.gov.tr/. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015.

[1]

[2]

Hazine Müsteşarlığı nedir?, Hazine Müsteşarlığı anlamı nedir?, Hazine Müsteşarlığı ne demektir?