Gülcan Tunççekiç Kıraner (8 Ocak 1942, Kırıkkale – 19 Temmuz 1992, Marmaris), Türk balerindir.

Devlet Opera ve Balesi'nde 1960'ların ve 1970'lerin başbalerinlerindendi.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Ocak 1942'de Kırıkkale'de dünyaya geldi. Annesi kemençe sanatçısı Vedia Tunççekiç'tir. Ailenin dört çocuğundan üçüncüsü olan Gülcan Tunççekiç, tiyatro sanatçısı Gülsen Tunççekiç Alnıaçık ve ışık tasarımcısı Ersen Tunççekiç'in kardeşi, tiyatro sanatçısı Gülsevin (Gül) Tunççekiç'in ablasıdır.

Öğrenim hayatına Ankara'da başladı. Annesinin isteği üzerine ilkokuldayken bale dersleri almaya başladı. 1951’de Ankara Devlet Konservatuvarı Bale Bölümü'ne yatılı öğrenci olarak kabul edildi. Türk Balesi'nin yaratıcısı Dame Ninette de Valois yönetiminde Molly Lake, Travis Kemp, Joy Newton ve Angela Bayley gibi efsanevi bale hocalarından eğitim alarak orta ve lise tahsilini konservatuvarda tamamladı. Eğitim hayatı boyunca Dame Ninette de Valois'nın davetiyle Türkiye'ye gelen, o yılların önemli İngiliz dansçıları, Margot Fonteyn, Anya Linden, Nadia Nerina, Maryon Lane, Alexis Racine, Peter Clegg, David Blair ve Michael Somes ile birlikte dans etme olanağı buldu. Öğrencilik yıllarında özelikle Todd Bolender'in “The Still Point" ve "Creation of the World”isimli modern baleleriyle öne çıkmış ve ünlü koreografın övgüsünü almıştır. ^{[kaynak belirtilmeli]} Öğrenimi sırasında defalarca Londra'ya gidip, İngiliz Kraliyet Akademisi Bale Bölümü’nde de dersler alan Tunççekiç, burada Margot Fonteyn, Rudolf Nureyev gibi balenin efsaneleriyle birlikte çalıştı.^{[kaynak belirtilmeli]} 1961'de okulun Bale Bölümü'nden mezun oldu.

Konservatuvardan mezun olduğu yıl, Ankara Devlet Opera ve Balesi'nin sanatçısı olarak temsiller vermeye başladı. İlk resmi başbalerin unvanını 1963'te Uyuyan Güzel balesiyle aldı. Bu balede partneri Sait Sökmen'di.

1963 yılında Ankara'da daha sonra İstanbul'da Şan Tiyatrosu'nda temsil edilen ve Türkiye'’de sergilenen ilk müzikal olarak sahne sanatları tarihimize geçen; dönemin meşhur Amerikalı koreografı Todd Bolender 22 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Cüneyt Gökçer’in sahneye koyduğu Kiss Me Kate (Öp Beni Kate) 1 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. müzikalinde yine Sait Sökmen'le birlikte baş dansçı olarak görev aldı ve izleyicilerinin kalbine “Mavi mayolu kız” olarak kazındı.

Devlet Balesi tarafından ilk kez 1965-1966 sezonunda sergilenen Kuğu Gölü Balesi'nde çok iyi bir performans sergiledi. 1965-1975 yılları arasında sergilenmeye devam eden Kuğu Gölü Balesi, sanatçının kariyerinde önemli bir yer tutar. Bu balede Tanju Tüzer, Piers Beaumont, Nicolas Benton ve Oğuz Özlem gibi isimlerle partner olarak çalıştı.

12 Nisan 1969 yılında “Kültür Sarayı” ismiyle açılan Atatürk Kültür Merkezi (AKM)'nin açılışını ilk "Türk Balesi" olarak nitelendirilen ve Dame Ninette de Valois’nin koreografisini yaptığı “Çeşmebaşı” ile yaptı. Partneri Engin Akaoğlu idi. 70'li yıllarda yeniden sergilenen Uyuyan Güzel'de ise bu kez sanatçıya Oytun Turfanda eşlik ediyordu. 1972 yılında Anton Dolin tarafından sahneye konan Klasik Dörtlü (Pas de Quatre) 1 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'de Marie Taglioni 3 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. rolünü üstlendi.

Başbalerin sıfatıyla verdiği temsillerden bazıları şunlardır: Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel, Fındıkkıran, Çeşmebaşı, Öp Beni Kate (müzikal), Giselle, Pas de Quatre, Les Sylphides, Sinfonietta, Pagodalar Prensi, Faust, Glazunov Suite, Les Patineurs, Sylvia, Checkmate ve Les Rendezvous.

Coşkun Kıraner ile evlenen ve bir çocuk sahibi olan sanatçı, emekli olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Bale Bölümü'nde öğretim üyeliği yaptı. 1981'de Marmaris'e yerleşen balerin, 19 Temmuz 1992'de uykusunda geçirdiği beyin kanaması sonucu Marmaris'te hayatını yitirdi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• (ME*): Gülcan Tunççekiç Araştırmaları- Muzaffer Evci, 2010.
• 60. Yılında Türk Balesi- Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Özel Yayını, 2008.
• 1970'te Türk Sanatı- Bale, Metin And, 1970.
• Gülcan Tunççekiç FACEBOOK Sayfası (sanatçının anısına oğlu Pamir Kıraner tarafından hazırlanmaktadır.)
• Modernization Through dancing bodies in Turkey- Zeynep Günsür Yüceil Doktora Tezi- Boğaziçi Üniversitesi 2007^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Güngör Uras, "Marmara Üniversitesi 120’inci yaşını "Kuğu Gölü" ile kutladı", Milliyet gazetesi, 16.03.2003 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sibel Dorsan, Ballet: Dancing into history (DIPLOMAT - May 2006 - Ankara ) 30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Hacettepe Üniversitesi'nde Bale Eğitimi- Doç. Efza Topçu H.Ü. Ankara Devlet Konservatuvarı, Sahne Sanatları Bölümü ve Bale Anasanat Sanat Dalı Başkanı- Nimesis E-Bülten 2011 29 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Müzikle ilgili her şey- İlter Altan 4 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bale ve Bale Tarihi- altkultur.net 24 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Türklerde Bale
• Vedia Tunççekiç için: Klasik Kemençe- Wikipedia sayfası
• Vedia Tunççekiç için: Yaşar Özel ile röportaj Sabah 11.02.2012 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.