Görüntü paylaşımı veya fotoğraf paylaşımı, bir kullanıcının bir yöneticinin dijital fotoğrafları çevrimiçi olarak yayınlaması veya devretmesidir. Resim paylaşım siteleri, fotoğrafların yüklenmesi, barındırılması, yönetilmesi ve paylaşılması (genel veya özel olarak) gibi hizmetler sunmaktadır.^[1] Bu işlev, görüntülerin yüklenmesini ve görüntülenmesini kolaylaştıran web siteleri ve uygulamalar aracılığıyla sağlanmaktadır. Terim, fotobloglar da dahil olmak üzere bireysel kullanıcılar tarafından kurulan ve yönetilen çevrimiçi fotoğraf galerilerinin kullanımına da gevşek bir şekilde uygulanabilmektedir. Paylaşma, diğer kullanıcıların resimleri görüntüleyebileceği ancak mutlaka indiremeyeceği anlamına gelmekte ve kullanıcılar resimleri için farklı telif hakkı seçenekleri seçebilmektedir.

Fotobloglar yalnızca kullanıcı tarafından seçilen orta büyüklükteki fotoğrafların kronolojik bir görünümünü gösterme eğilimindeyken, çoğu fotoğraf paylaşım sitesi çoklu görünümler (küçük resimler ve slayt gösterileri gibi), fotoğrafları albümler halinde sınıflandırma ve açıklama ekleme gibi olanaklar sağlamaktadır.

Masaüstü fotoğraf yönetimi uygulamaları, kendi fotoğraf paylaşım özelliklerini veya sitelere resim yüklemek için sitelerle entegrasyonu içermektedir. Tek işlevi görüntüleri paylaşmak olan ve genellikle eşler arası ağ iletişimi kullanan masaüstü uygulamaları da vardır. Temel görüntü paylaşma işlevi, fotoğrafları e-postayla göndermenize olanak tanıyan uygulamalarda bulunabilmektedir.

Fotoğraf paylaşımı yalnızca web ve kişisel bilgisayarlarla sınırlı değildir. Aynı zamanda kameralı telefonlar gibi taşınabilir cihazlardan doğrudan veya MMS yoluyla da mümkündür. Bazı kameralar artık kablosuz ağ ve benzer paylaşım işlevleriyle donatılmış olarak gelmektedir.^[2]

Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk fotoğraf paylaşım siteleri, 1990'ların ortalarından sonlarına kadar, öncelikle çevrimiçi baskı siparişi (fotoğraf bitirme) sağlayan hizmetlerden ortaya çıkmıştır. Ancak 2000'li yılların başında, bir kullanıcının fotoğraflarına ve bazı durumlarda video kliplere kalıcı ve merkezi erişim sağlamak amacıyla çok daha fazlasını yapabileceği platformlar ortaya çıkmıştır. Web görüntüleri, SmugMug, Yahoo! Fotoğraflar ve Flickr ilkler arasında yer almaktadır. Bu, sağlayıcılar arasında gelir yaratma ve işlevsellik farklı yaklaşımlarla sonuçlanmıştır. İlk Windows uygulaması, 1990 yılında icu yazılımında Jerry Ackerman ve daha sonra 1994 yılında Kodak'ta Philip Morris tarafından bir patent için icat edilmiştir.

Gelir modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Görüntü paylaşım siteleri genel olarak iki gruba ayrılabilir:

• ücretsiz fotoğraf paylaşımı sunan siteler
• tüketicilerden görüntüleri barındırmak ve paylaşmak için doğrudan ücret alan

siteler.^[3]

Ücretsiz fotoğraf paylaşımı sunan sitelerin çoğu, fotoğraf paylaşımının baskı veya diğer ürünleri satmak için bir araç olduğu reklam destekli medya oyunlarına ve çevrimiçi fotoğraf tamamlama sitelerine ayırabilmektedir. Bu tanımlamalar katı değildir ve bazı abonelik sitelerinin sınırlı bir ücretsiz sürümü vardır. Tüketiciler, uygulamaları kullanarak eşler arası fotoğraf paylaşımı yoluyla yüksek hızlı bağlantılar üzerinden fotoğraflarını doğrudan ev bilgisayarlarından paylaşabilmektedirler. Eşler arası fotoğraf paylaşımı genellikle yazılım için tek seferlik küçük bir maliyet taşımaktadır. Bazı siteler fotoğraflarınızı çevrimiçi olarak yayınlamanıza izin vermektedir. Daha sonra özel etkinlikler sırasında görüntüyü ünlü binalara yansıtırken, diğer siteler dijital kartpostallara, slayt gösterilerine ve fotoğraf albümlerine fotoğraf eklemenize ve başkalarına göndermenize izin vermektedir.

Bazı ücretsiz siteler kamera üreticilerine aittir ve yalnızca donanımlarıyla yapılan fotoğrafları kabul etmektedir.

Aboneliğe-dayalı[değiştir | kaynağı değiştir]

Aboneliğe dayalı fotoğraf paylaşım siteleri, bir ücret karşılığında, baskı ve hediyeler için reklamların veya promosyonların dikkati dağılmadan hizmetlerini sunmaktadır. Ayrıca, fotoğrafların çevrimiçi kullanılabilirliği ile ilgili garantiler, daha fazla depolama alanı, hesap sahibi olmayanların fotoğrafların tam boyutlu, orijinal sürümlerini indirme yeteneği ve fotoğrafları yedekleme araçları gibi ücretsiz hizmetlere göre başka geliştirmeleri de olmaktadır. Bazıları, geliri fotoğrafçıyla paylaşarak kullanıcı fotoğraflarını satışa sunarken, diğerleri, fotoğrafçıya telif ücreti veya bildirimde bulunmadan fotoğrafları kullanma veya satma hakkını saklı tutmak için bir sorumluluk reddi beyanı kullanabilmektedir.

Bazı resim paylaşım siteleri de video paylaşımını entegre etmeye başlamıştır.^[4][5]

Paylaşım yöntemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Eşler arası[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğrudan evlere yüksek hızlı (geniş bant) bağlantıların getirilmesiyle, merkezi bir servisten geçmeden görüntü ve video paylaşmak mümkün hale gelmektedir. Eşler arası paylaşımın avantajları, düşük barındırma maliyetleri ve merkezi bir hizmetin kontrolünü kaybetmemesidir. Dezavantajları, tüketicinin site dışı yedeklemeden yararlanamamasıdır. Tüketici İnternet servis sağlayıcıları (ISS'ler) genellikle hem sözleşmeyle hem de ağ filtreleme uygulaması yoluyla içeriğin sunulmasını yasaklar ve alıcılar için birkaç kalite garantisi vardır. Ancak, tüketicinin evinde yüksek hızlı bağlantıda fotoğrafların bulunduğu bir bilgisayarı olması koşuluyla, genellikle ilk yazılımın satın alınmasının ötesinde doğrudan tüketici maliyeti yoktur. Tonido gibi uygulamalar, eşler arası fotoğraf paylaşımı sağlamkatadır.

Sunucular arası[değiştir | kaynağı değiştir]

Eşler arası çözümleri merkezi bir sunucu olmadan çalıştırmak, bazı kullanıcılar bilgisayarlarını her zaman çevrimiçi ve bağlı bırakmadıkları için sorun yaratmaktadır. Ara nokta görevi gören Windows Home Server gibi her zaman açık bir sunucu kullanarak, merkezi bir sunucunun güvenilirliği ve güvenliği ile görüntüleri eşler arası paylaşmak mümkündür. Görüntüler, Windows Home Server'da bir güvenlik duvarının arkasında güvenli bir şekilde saklanmakta ve yalnızca uygun izinlere sahip olanlar tarafından erişilmektedir.^[6]

Tarayıcılar arası[değiştir | kaynağı değiştir]

Eşler arası modelin bir varyasyonu eşler arası tarayıcıdır. Bu sayede görüntüler yerel (ana bilgisayarda) bir yazılım hizmeti (peer-to-peer gibi) kullanılarak bir bilgisayarda paylaşılmaktadır. Ancak sandart bir web tarayıcısı aracılığıyla izleyiciye kullanılabilir hale getirilmelidir. Teknik olarak, bu yine de eşler arası olarak tanımlanmaktadır. Ancak görüntüleyici için eş yazılım indirmeye gerek olmadığını varsaydığından karakteristik olarak farklıdır. Fotoğraflara, standart web tarayıcılarının başka bir yazılım gerektirmeden doğal olarak anladığı normal URL'ler aracılığıyla erişlmektedir. Sonuç olarak, bu şekilde paylaşılan fotoğraflara yalnızca doğru eş yazılımı (paylaşıcı tarafından kullanılan yazılımla uyumlu) indirmiş olan kullanıcılar erişememektedir.

Eşler arası paylaşım (eşler arası paylaşıma benzer şekilde) barındırma maliyetlerini azaltmıştır. Ayrıca, paylaşılan dosyalara evrensel web tarayıcısı erişimi, onları daha geniş çapta erişilebilir ve web sayfalarına yerleştirme veya web sayfalarından bağlantı verme gibi farklı şekillerde kullanım için kullanılabilir hale getirmektedir. Eşler arası uygulamada olduğu gibi, dezavantajlar saha dışı yedekleme eksikliği, bazı ISP'ler tarafından olası engelleme ve hizmet hızındaki sınırlamalardır.

Sosyal ağlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal ağların ortaya çıkmasıyla birlikte görüntü paylaşımı artık yaygın bir çevrimiçi aktivite haline gelmiştir. Örneğin, Büyük Britanya'da, 2013'te çevrimiçi kullanıcıların %70'i resim paylaşımıyla uğraştı; İngiliz kullanıcıların %64'ü fotoğraflarını bir sosyal ağ üzerinden paylaşmıştır.^[7] Facebook, 2015 yılında hizmetine günde yaklaşık iki milyar resim yüklendiğini belirtmiştir. Görüntü paylaşımı açısından, Facebook en büyük sosyal ağ hizmetidir. Facebook'ta insanlar fotoğraf albümlerini bireysel olarak ve ortak albümlerle ortaklaşa yükleyebilir ve paylaşabilir.^[8] Bu özellik, birden fazla kullanıcının aynı albüme resim yüklemesine olanak tanır ve albümün yaratıcısı, katkıda bulunanları ekleme veya silme yeteneğine sahiptir.^[9] Twitter, kullanıcıların TwitPic veya Yfrog gibi başka bir uygulamaya bağlı kalmadan bir tweet'e resim ekleyebilmesi için yeni bir fotoğraf paylaşım hizmeti geliştirmek için Photobucket ile işbirliği yapmıştır. Haziran 2016 itibarıyla, aylık 500 milyondan fazla aktif Instagram kullanıcısı vardır.^[10]

Bağlantı toplama siteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Reddit, Imgur, 4chan, Pinterest ve Tumblr gibi sosyal haber ve görüntü toplama sitelerinde görüntü paylaşımı, kullanıcıların görüntüleri geniş bir kullanıcı topluluğuyla paylaşmasına olanak tanımaktadır. Görüntüler, toplama ve medya paylaşım sitesi Reddit'in en çok beğenilen içeriği;^[11] ve veri analisti Randy Olson'a göre, Ağustos 2014 itibarıyla, sitedeki tüm başarılı gönderilerin yaklaşık 2/3'ü Imgur'da barındırılan bir görsele bağlantılı bulunmaktadır.^[12]

Mobil[değiştir | kaynağı değiştir]

Cep telefonları aracılığıyla görüntü paylaşmak popüler hale geldi. Çeşitli ağlar ve uygulamalar, çekilen fotoğrafları doğrudan cep telefonlarından sosyal ağlara paylaşmak için yetenekler sunar. Bunlardan en öne çıkanı, 500 milyonu aşan üyesiyle kısa sürede baskın görüntü paylaşım merkezli sosyal ağ haline gelen Instagram'dır.^[10] Benzer hizmet sunan ve popülaritesi artan diğer uygulamalar ve ağlar arasında Streamzoo, Path, PicsArt ve Starmatic bulunmaktadır.

Uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Instagram, Snapchat ve Çin'de Nice (mobil uygulama) milyonlarca kullanıcısı olan fotoğraf paylaşım uygulamalarıdır.

Teknolojiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Web fotoğraf albümü oluşturucuları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dijital fotoğraf albümleri oluşturmak için, genellikle bir ev web sunucusu kullanarak fotoğrafları web'de paylaşmak için İnternet'te yazılımlar bulunmaktadır. Genel olarak bu, web albümlerinin görünümü ve üzerinde çalışacakları gerçek sunucular üzerinde daha iyi kontrol sahibi olmak isteyen ileri düzey kullanıcılar içindir.

Görüntü sınıflandırması[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim paylaşım siteleri genellikle resimleri sınıflandırmak için birkaç yol önermektedir.^[13] Çoğu site, resimlerin "galeriler" olarak adlandırılan dizin benzeri bir yapı içinde gruplanabileceği en azından bir sınıflandırma önermektedir. Bazı siteler, kullanıcıların bir folksonomi oluşturmak için etiketleri kullanarak görüntüleri sınıflandırmasına da izin vermektedir.^[14] Tek bir belgeyi etiketlemesine izin verilen kullanıcı kümesindeki kısıtlamalara ve belgeyi tanımlamak için mevcut etiket kümesine bağlı olarak, dar ve geniş folksonomilerden bahsedilebilir. Bir folksonomi, etiketleyiciler ve kullanılabilir etiketler kümesinde herhangi bir kısıtlama olmadığında geniştir. Sınırlamalar olduğunda, folksonomiye dar denir. Başka bir mekanizma, galeriler ve sanatçılarla ilişkili etiketlerin galerilere ve sanatçının resimlerine basamaklandırıldığı taksonomi ve folksonominin birleştirilmesidir. Geniş taksonomiler, güç yasası gibi ilginç özelliklere sahiptir.^[15]

Yüklenen fotoğrafları konuya, temaya veya konuma göre sınıflandırmak için Yapay Zeka kullanımı, Canon-ABD'nin Mart 2019'un başlarında piyasaya sürdüğü Raise'in öne çıkan bir özelliğidir.

Fotoğraf etiketleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Fotoğraf etiketleme, kullanıcıların bir bireyin veya bireylerin fotoğraflarını etiketlemesine ve gruplamasına olanak tanıyan işlemdir.^[16] Yüz tanıma yazılımı ile fotoğrafları etiketlemek daha hızlı ve daha kolay hale gelmektedir. Bir birey ne kadar çok etiketleme yapılırsa, yazılım o kadar doğru olmaktadır. Bu tür yazılımlar şu anda Facebook'ta kullanılmaktadır.^[17] Fotoğraf etiketleme, izleyicilerin resimde kimin kim olduğunu bilmeleri için fotoğrafları etiketlemenin bir yoludur. Facebook gibi çoğu çevrimiçi fotoğraf paylaşım sitesinde bir etiket, tıklandığında sizi etiketlenen kişinin profiline götürecek bir bağlantı olarak da kullanılabilmektedir. Çoğu zaman fotoğraflar yalnızca kullanıcı tarafından fotoğrafı yüklemek için etiketlenebilir, ancak bazı sitelerde fotoğraflar diğer kullanıcılar tarafından da etiketlenebilir. Bu etiketler tüm İnternet'te, ayrı web sitelerinde veya özel veri tabanlarında aranabilir. Kitle kaynaklı sınıflandırma için kullanılabilmektedir. Ancak aynı zamanda neolojizmler, İnternet memleri, kar klonları, sloganlar, sloganlar, paylaşılan sözlükler ve kategoriler oluşturabilmeleri ve ayrıca komedi üretmeleri açısından sosyo-kültürel bir rol oynayabilmektedirler. sunulan görüntülerin kıvrımları, bağlamları ve perspektifleri ve dolayısıyla geniş folksonomilerin yaratılmasına izin veren çevrimiçi toplulukların topluluk inşasında ve kimlik oluşumunda ve eğlencede sıklıkla önemli bir rol oynamaktadır.

Coğrafi etiketleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir fotoğrafa coğrafi etiketleme, bir fotoğrafın çekildiği yerin coğrafi kimliği ile işaretlenmesi işlemidir. Fotoğraf çekme özelliklerine sahip çoğu teknoloji, fotoğrafları ve videoları rutin olarak coğrafi etiketleyen GPS sistemi sensörleriyle donatılmıştır.^[18][19] Fotoğraf paylaşım hizmetlerinden elde edilen kitle kaynaklı veriler, yerleri takip etme potansiyeline sahiptir. Coğrafi etiketleme, çevrimiçi olarak paylaşılan coğrafi etiketli fotoğrafların uzamsal yakınlığını kullanarak gezginlerin ayak izlerini ve davranışlarını ortaya çıkarabilir ve belirli bir konumla ilgili seyahat bilgilerinin çıkarılmasını mümkün kılmaktadır. Instagram, Flickr ve Panoramio, resimlere coğrafi etiketleme seçeneği sunan birkaç hizmettir. Flickr, 400 bin kullanıcı tarafından yüklenen 40 milyondan fazla coğrafi etiketli fotoğrafa sahip ve hala hızlı bir şekilde büyüme göstermektedir.^[20] Panoramio ve Wikimedia Commons gibi bazı siteler, coğrafi kodlu fotoğraflarını bir harita üzerinde göstererek, kullanıcının aynı veya yakındaki nesnelerin farklı yönlerden resimlerini bulmasına yardımcı olmaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ Aichner, T.; Jacob, F. (March 2015). "Measuring the Degree of Corporate Social Media Use". International Journal of Market Research. 57 (2): 257-275. doi:10.2501/IJMR-2015-018. 
2. ^ Klosowski, Thorin (23 Mart 2010). "How WiFi Cameras Work". HowStuffWorks. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
3. ^ Stokes, Natasha (2 Mart 2016). "The Best Photo Sharing Sites". 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
4. ^ "Facebook adds video sharing to Instagram". ABS-CBN News (İngilizce). 21 Temmuz 2013. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
5. ^ Stewart, Jamie (18 Şubat 2015). "Twitter Adds Video Sharing". Coverdrone. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
6. ^ "Secure online photo sharing with Windows Home Server and Community Add-Ins". Windows Home Server Team Blog. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
7. ^ Malik, Aqdas; Dhir, Amandeep; Nieminen, Marko (1 Şubat 2016). "Uses and Gratifications of digital photo sharing on Facebook". Telematics and Informatics. 33 (1): 129-138. doi:10.1016/j.tele.2015.06.009. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
8. ^ Burnham, Kristin (27 Ağustos 2013). "Facebook Expands Shared Photo Albums". InformationWeek. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
9. ^ Strohmeyer, Robert (11 Ağustos 2011). "Twitter Tweaks Tabs, Adds Photo Sharing". Network Computing. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
10. ^ ^{a b} "Number of monthly active Instagram users from January 2013 to June 2016 (in millions)". Statista. 2016. 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2016. 
11. ^ "The Cold War Between Reddit and Imgur Has Officially Begun" (İngilizce). Motherboard. 21 Haziran 2016. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
12. ^ Olson, Dr. Randal S. (25 Mayıs 2016). "Why is Reddit replacing Imgur?". 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
13. ^ Brown, F. (2007). "Metadata Goes Mainstream 16 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—about online photo galleries and the lessons we can learn."
14. ^ Vanderwal, T. (2005). "Explaining and Showing Broad and Narrow Folksonomies 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
15. ^ Speroni, Pietro. (2005-05-25). "On Tag Clouds, Metric, Tag Sets and Power Laws 11 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Retrieved 2016-10-23.
16. ^ Sieber, Tina (13 Haziran 2012). "3 Things You Need To Know About Photo Tagging In Facebook". MakeUseOf. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
17. ^ "How does Facebook suggest tags? | Facebook Help Center | Facebook". www.facebook.com. 4 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
18. ^ Kou, N. M., U, L. H., Yang, Y., & Gong, Z. (October 01, 2015). Travel topic analysis: a mutually reinforcing method for geo-tagged photos. Geoinformatica : an International Journal on Advances of Computer Science for Geographic Information Systems, 19, 4, 693–721
19. ^ Xu, Z., Chen, L., & Chen, G. (May 01, 2015). Topic based context-aware travel recommendation method exploiting geotagged photos. Neurocomputing, 155, 99–107.
20. ^ García-Palomares, J. C., Gutiérrez, J., & Mínguez, C. (January 01, 2015). Identification of tourist hot spots based on social networks: A comparative analysis of European metropolises using photo-sharing services and GIS. Applied Geography, 63, 408–417.