Gregoria (fl. 641) III. Konstantinos'un eşi. 641 yılında Oğlu II. Konstans'ın küçük naip hükûmetine katılmıştı.^[1]

Aile[değiştir | kaynağı değiştir]

Herakleios'un 'un birinci derece kuzeni ve onun tahta çıktığı Phocas'a karşı başlatılan isyanda büyük rol oynayan ve Mısır'ı fetheden Niketas'ın kızıdır.^[2] Niketas Mısır'daki Phocas temsilcilerine karşı savaşmış ve 610 yılında kontrolünü eline almış görünmektedir.^[3]

5 Ekim 610 günü Herakleios, Phocas'ın yerine imparator oldu. Niketas, sivil patrician rütbesi, askeri comes excubitorum (Excubitores komutanlığı) pozisyunu ile ödüllendirildi. Mısır'ı kontrol altında tuttuğu ve Sasani İmparatoru II. Hüsrev'in işgaline karşı savunmada yer aldığı görülmektedir. 618 yılında Mısır, Hüsrev'e kaybedildi ve Niketas hayatta kaldı. Afrika Eksarhı olarak atandı. Bu görevi 619 yılında başladı ve öldüğü kadar 628/629 yılına kadar devam etti.^[3]

Gregoria'nın babasının babası Yaşlı Herakleios'un kardeşi Gregoras'dur.^[2] Herakleios, Mauricius tarafından Afrika Eksarhı olarak atandı ve yaşarken oğlunun isyanına destek verdi ama başarıya ulaşmasını göremedi. Gregorius, kardeşinin komutasında hizmet etmiş gibi görünse de rolünün kapsamı bilinmemektedir.

Edessalı Herakleios[değiştir | kaynağı değiştir]

İki kardeşin daha geriye dönük ataları belirsizdir. Cyril Mango, Deux études sur Byzance et la Perse Sassanide (1985) çalışmasında onların I. Leo ve Zeno döneminin generali Edessalı Herakleios'un soyundan geldiğini iddia eder. 468'den önce Comes rei militaris olarak atandı. Sassani Şahı I. Firuz ve İberya Kralı I. Vakhtang'in istilalarına karşı Lazika Krallığı'na yardım etti, ancak tedarik desteği yetersiz kaldığında çekilmek zorunda kaldı.^[4]

Edessalı Herakleios ve Marcellinus, 468 yılında, Roma Mısır'daki birliklerini Vandalların kralı Genserik'e karşı yöneltti. Yolladıkları kuvvet, Sardinya'yı ve Tripolitanya'da bazı şehirleri başarıyla ele geçirdi. Basiliscus komutasındaki ana Roma gücü, Genserik tarafından pusuya düşürüldüğünde Vandalların başkenti Kartaca'ya yürüyorlardı.^[2] Roma filosunun yarısı yakıldı, battı veya yakalandı ve diğer yarısı kaçak Basiliscus'u izledi. Bütün sefer başarısız oldu. Herakleios çölü geçerek Tripolitania geri çekildi, geri çağrılana kadar iki yıl görevde kaldı; Marcellinus, Sicilya'da emekli oldu.^[5]

Theofanis'e göre, Edessalı Herakleios 471'de magister militum Aspar'a karşı I. Leo'yu destekledi. Çatışma, hem Aspar hem de oğlu Ardabur'un Leo'nun emri ile öldürülmeleriyle sona erdi. 474'te Herakleios magister militum per Thracias(Trakya askerlerinin efendisi) olarak hizmet etti, daha önce Aspar'a sadık Gotların lideri Theodoric Strabo ile yaptığı muharebede esir düştü. Zeno tarafından fidye ödenmesine rağmen Theodoric tarafından idam edildi.^[4]

Theofanis tarafından Florus'un oğlu olduğu söylenir. Theofanis, Florus'u konsül olarak tanımlar ama konsül listelerinde mevcut değildir. Açıklaması belki onursal bir konsüllüktür. Ernest Stein Histoire du Bas-Empire (1951) çalışmasında 429 yılında konsüllük yapan Flavius Florentius'un diğer adı olduğunu önerir.^[4]

İmparatoriçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Gregoria, ikinci derece kuzeni ve Herakleios ve ilk karısı Eudokia'nın bilinen tek oğulları III. Konstantinos ile nişanlanmıştır. Konstantinos, ortak imparator olarak 22 Ocak 613 günü babası tarafından tac giymiştir. Evlilikleri 629 / 630'da gerçekleşti. Damat yaklaşık on yedi yaşındaydı. Gregoria da muhtemelen yaklaşık o yaştaydı. Sirenayka'daki Batı Pentapolis'ten Konstantinopolis'e gelmişti. Sirenayka babası Niketas'ın topraklarında olduğu için Gregoria'nın kayınpederinin yerine onun gözetiminde yetiştiği öngörülebilir.^[6] Kıdemli imparatoriçe Martina yanında kıdemsiz imparatoriçeydi.

Gregoria ve kocasının en az iki oğulları oldu. II. Konstans, 7 Kasım 630 günü doğdu. Theofanis'e göre, ikinci oğullarının adı Theodosius idi. Konstans tarafından 659/660 yılında idam ettirildi. Bir soybilim kuramı çocuk listesini bir kız çocuğunu da ekler. Kızın, Herakleios'un torunu ve III. Yezdigirt'in eşi olarak bilinen Manyanh olduğu düşünülmektedir.^[7]

Herakleios, 11 Şubat 641 günü öldü. III. Konstantinos, kıdemli imparator olurken baba bir üvey kardeşi Heraklonas ortak imparator oldu. Konstantinos, aynı yıl nisan ve mayıs arası veremden öldü. Konstans lehine bir isyan, Eylül ayına kadar Heraklonas'ın tahttan indirilmesine neden oldu. Oğlu yönetimindeki yeni rejimdeki rolü Bizans kaynakları tarafından belirtilmemiştir.^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• The pages of "Heraclius" dealing with Niketas and Egypt 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• The page of "The Prosopography of the Later Roman Empire", vol. 2 dealing with Heraclius of Edessa 13 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.