Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir?

Geometri tarihi Nedir?

Geometri tarihi Nedir?, Geometri tarihi Nerededir?, Geometri tarihi Hakkında Bilgi?, Geometri tarihi Analizi? Geometri tarihi ilgili Geometri tarihi ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz.  Geometri tarihi ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. Geometri tarihi Ne Anlama Gelir Geometri tarihi Anlamı Geometri tarihi Nedir Geometri tarihi Ne Anlam Taşır Geometri tarihi Neye İşarettir Geometri tarihi Tabiri Geometri tarihi Yorumu 

Geometri tarihi Kelimesi

Lütfen Geometri tarihi Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. Geometri tarihi İlgili Sözlük Kelimeler Listesi Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı? Geometri tarihi Ne Demek? ,Geometri tarihi Ne Demektir? Geometri tarihi Ne Demektir? Geometri tarihi Analizi? , Geometri tarihi Anlamı Nedir?,Geometri tarihi Ne Demektir? , Geometri tarihi Açıklaması Nedir? ,Geometri tarihi Cevabı Nedir?,Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı?,Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Nedir? ,Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Ne demek?,Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

Geometri tarihi Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız

Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Nedir? Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Ne demek? , Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı

Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:

Söylemek, söz söylemek -  Ad vermek -  Bir dilde karşılığı olmak -  Herhangi bir ses çıkarmak -  Herhangi bir kanıya, yargıya varmak -  Düşünmek - Oranlamak  - Ummak, - Erişmek -  Bir işe kalkışmak, yeltenmek -  Saymak, kabul etmek -  bir şey anlamına gelmek -  öyle mi,  - yani, anlaşılan -  inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü

Geometri tarihi Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır

Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı

Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. -  Muşmulaya döngel de derler.

Kamer `ay` demektir. -  Küt dedi, düştü. -  Bu işe herkes ne der? -  Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. -  Bundan sonra gelir mi dersin? -  Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. -  Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! Geometri tarihi - Demek gideceksin.

Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler

- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek

 - dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin  - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok

Geometri tarihi

Geometri tarihi Nedir? Geometri tarihi Ne demek? , Geometri tarihi Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi

Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı? Geometri tarihi Ne Demek? Geometri tarihi Ne Demektir? ,Geometri tarihi Analizi? Geometri tarihi Anlamı Nedir? Geometri tarihi Ne Demektir?, Geometri tarihi Açıklaması Nedir? , Geometri tarihi Cevabı Nedir? , Geometri tarihi Kelimesinin Anlamı?






Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir?

Geometri tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
1728 basımı Cyclopaediadan Tab.Geometry. (Geometri Tablosu) bölümü.


Geometri (Grekçeγεωμετρία; geo- "dünya", -metron "ölçüm" kelimesinden gelmektedir.), mekansal ilişkilerle ilgilenen bilgi alanı olarak ortaya çıkmıştır. Geometri, modern öncesi matematiğin iki alanından biriydi, diğeri ise sayıların incelenmesi yani aritmetikti.

Klasik geometri, pusula ve düz kenarlı cetvelle çizimlere odaklandı. Geometri, matematiksel kesinliği ve bugün hala kullanılmakta olan aksiyomatik yöntemi tanıtan Öklid tarafından kökten değiştirildi. Elemanlar (İngilizceThe Elements) adlı kitabı, tüm zamanların en etkili ders kitabı olarak kabul edilmekte ve 20. yüzyılın ortalarına kadar Batı'daki tüm eğitimli insanlar tarafından bilinmektedir.[1]

Modern zamanlarda, geometrik kavramlar yüksek bir soyutlama ve karmaşıklık düzeyine genelleştirildi ve kalkülüs ile soyut cebir yöntemlerine tabi tutuldu, böylece alanın birçok modern dalı, erken geometrinin torunları olarak zar zor fark edilebilir. (Bkz. Matematiğin dalları ve Cebirsel geometri)

Erken geometri[değiştir | kaynağı değiştir]

Geometrinin başlangıcına dair en erken kayıt, antik İndus Vadisi'nde (bkz. Harappan matematiği) ve antik Babil'de (bkz. Babil matematiği) geniş açılı üçgenleri keşfeden ilk halklara kadar, MÖ 3000 civarına dayandırılabilir. Erken geometri, ölçüm, inşaat, astronomi ve çeşitli el sanatlarındaki bazı pratik ihtiyaçları karşılamak için geliştirilen, uzunluklar, açılar, alanlar ve hacimlerle ilgili deneysel olarak keşfedilmiş ilkelerin bir koleksiyonuydu. Bunların arasında şaşırtıcı derecede sofistike ilkeler de vardı ve modern bir matematikçinin hesap ve cebir kullanmadan bazılarını elde etmesi zor olabilir. Örneğin, hem Mısırlılar hem de Babilliler, Pisagor teoremini, Pisagor'dan yaklaşık 1500 yıl önce haberdardı ve MÖ 800 civarında Hint Sulba Sutraları teoremin ilk ifadelerini içeriyordu; Mısırlılar, bir kare piramidin kesikli kısmının hacmi için doğru bir formüle sahipti.

Mısır geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski Mısırlılar bir çemberin alanını yaklaşık olarak şu şekilde hesaplayabileceklerini biliyorlardı:[2]

.

Ahmes papirüsünün 30 numaralı problemi, alanın dairenin çapının 'unun karesine eşit olduğu kuralına göre, bir dairenin alanını hesaplamak için bu yöntemleri kullanır. Bu, π'nin (veya 3,160493...) olduğunu var sayar ve hata oranı %0.63'ün biraz üzerindedir. π için bu değer, Babillilerin hesaplamalarından biraz daha az doğruydu ( = 3,125, hata payı %0,53 içinde), ancak π ile ilgili hesaplamalar, Arşimet'in yaklaşık 10.000'de 1'in biraz üzerinde bir hata oranına sahip olan = 3,14163 yaklaşımına kadar bu değerler aşılamadı.

Ahmes, π için modern bir yaklaşım olan 'yi biliyordu ve bir hekat'ı bölmek için hekat x 22/x x 7/22 = hekat'ı kullandı;[3][4] ancak Ahmes, bir silindirde bulunan hekat hacmini hesaplamak için geleneksel π yaklaşımı olan değerini kullandı.

Problem 48, kenarları 9 birim olan bir kare kullanmayı içeriyordu. Bu kare 3x3'lük bir ızgara şeklinde kesildi. Köşedeki karelerinin köşegeni, 63 birimlik bir alana sahip düzensiz bir sekizgen yapmak için kullanıldı. Bu, π için ikinci bir değer olarak 3,111... değerini verdi.

İki problem birlikte, π için 3,11 ile 3,16 arasında bir değer aralığını gösterir.

Moskova Matematik Papirüsündeki 14. Problem, bir piramidin kesikli kısmının hacmini bulan ve doğru formülü açıklayan tek eski örneği verir:

Burada a ve b kesik piramidin taban ve üst kenar uzunlukları, h ise yüksekliğidir.

Babil geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Babilliler, alanları ve hacimleri ölçmek için genel kuralları biliyor olabilirler. Bir çemberin çevresini çapın üç katı ve alanı, çevrenin karesinin on ikide biri olarak ölçtüler ki bu hesap, π yaklaşık 3 olarak alınırsa doğru olur. Bir silindirin hacmi, tabanın ve yüksekliğin çarpımı olarak alındı, bununla birlikte, bir koninin veya kare piramidin kesik kısmının hacmi, yüksekliğin ve tabanların toplamının yarısının çarpımı olarak yanlış bir şekilde hesaplanmıştır. Pisagor teoremi, Babilliler tarafından da biliniyordu. Ayrıca, bir tablette π'nin 3 ve 1/8 olarak kullanıldığı yeni bir keşif yapıldı. Babilliler, günümüzde yaklaşık yedi mile eşit bir mesafe ölçüsü olan Babil miliyle de bilinirler. Mesafeler için yapılan bu ölçüm, sonunda Güneş'in seyahatini ölçmek için kullanılan bir zaman miline dönüştürüldü, dolayısıyla zamanı temsil etti.[5] Eski Babillilerin astronomik geometriyi Avrupalılardan yaklaşık 1400 yıl önce keşfetmiş olabileceklerini gösteren yeni keşifler yapılmıştır.[6]

Vedik Hindistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Devanagari'de bulunan Rigveda el yazması.

Hint Vedik dönemi, çoğunlukla ayrıntılı sunakların yapımında anlatılan bir geometri geleneğine sahipti. Bu konudaki erken Hint dönemi metinleri (MÖ 1. binyıl) Satapatha Brahmana ve Sulba Sutralarını içerir.[7][8][9]

Hayashi 2005, s. 363'e göre, Sulba Sutraları, "Eski Babilliler tarafından zaten bilinmesine rağmen, Pisagor Teoreminin dünyadaki en eski sözlü ifadesini" içerir.

İnce uzun (oblong) dikdörtgenin köşegen halatı (akṣṇayā-rajju), hem yan (pārśvamāni) hem de yatay (tiryaṇmānī) <ipleri> ayrı ayrı üretir."[10]

Diophantine denklemlerinin özel durumları olan Pisagor üçlülerinin[11] listelerini içerirler.[12] Ayrıca, Daireyi kareyle çevreleme ve "Kareyi daireyle çevreleme" hakkında (geriye dönüp baktığımızda yaklaşık olduğunu bildiğimiz) ifadeleri de içerirler.[13]

Sulba Sutralarının (MÖ 8. veya 7. yüzyıla tarihlenir) en bilinen ve en eskisi olan Baudhayana Sulba Sutrası, basit Pisagor üçlülerinin örneklerini, örneğin: , , , ve ,[14] ayrıca bir karenin kenarları için Pisagor teoreminin bir ifadesini: "Bir karenin köşegeni boyunca gerilen ip, orijinal karenin iki katı büyüklüğünde bir alan oluşturur." içerir.[14] Ayrıca Pisagor teoreminin (bir dikdörtgenin kenarları için) genel ifadesini içerir: "Bir dikdörtgenin köşegeninin uzunluğu boyunca gerilen ip, dikey ve yatay kenarların birlikte oluşturduğu bir alanı oluşturur."[14]

Matematikçi S. G. Dani'ye göre, yaklaşık MÖ 1850'de yazılan Babil çivi yazısı tableti Plimpton 322,[15] "ilkel bir üçlü olan (13500, 12709, 18541) dahil olmak üzere, oldukça büyük girdilere sahip on beş Pisagor üçlüsü içerir,[16] MÖ 1850'de Mezopotamya'da özellikle, bu konuda sofistike bir anlayış olduğunu gösterir." Bu tabletler Sulbasutras döneminden birkaç yüzyıl öncesine dayandığından, bazı üçlülerin bağlamsal görünümü dikkate alındığında, benzer bir anlayışın Hindistan'da da olmasını beklemek mantıklıdır.[17] Dani şöyle devam ediyor:

"Sulvasutras 'ın ana amacı sunakların yapılarını ve bunlarla ilgili geometrik prensipleri tanımlamak olduğu için, Pisagor üçlüleri konusu, iyi anlaşılmış olsa bile Sulvasutras 'ta hâlâ yer almamış olabilir. Sulvasutras'ta üçlülerin oluşumu, mimarlık veya başka bir benzer uygulamalı alan üzerine bir giriş kitabında karşılaşılabilecek matematikle karşılaştırılabilir ve konuyla ilgili o zamanki tüm genel bilgiye doğrudan denk gelmez. Ne yazık ki, başka hiçbir çağdaş kaynak bulunamadığından, bu konuyu tatmin edici bir şekilde çözmek asla mümkün olmayabilir."[17]

Toplamda üç Sulba Sutra oluşturulmuştur. Günümüze ulaşan ikisi, Manava (750-650 dolayları) tarafından oluşturulan Manava Sulba Sutra 'sı ve Apastamba (yaklaşık MÖ 600) tarafından oluşturulan ve Baudhayana Sulba Sutra 'sına benzer sonuçlar içeren Apastamba Sulba Sutra 'sıydı.

Yunan geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Klasik Yunan geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik Yunan matematikçileri için geometri, bilimlerinin baş mücevheriydi ve metodolojinin başka hiçbir dalının ulaşamadığı bir bütünlüğe ve mükemmelliğe ulaştı. Geometri menzilini birçok yeni şekil, eğri, yüzey ve katı türüne genişlettiler; metodolojisini deneme yanılma yönteminden mantıksal çıkarıma dönüştürdüler; geometrinin fiziksel nesnelerin yalnızca yaklaşık değerler olduğu "ebedi formlar" veya soyutlamalar üzerinde çalıştığını fark ettiler ve bugün hala kullanımda olan "aksiyomatik yöntem" fikrini geliştirdiler.

Thales ve Pisagor[değiştir | kaynağı değiştir]

Pisagor teoremi:

Miletli Thales (MÖ 635-543) (şimdi güneybatı Türkiye'de), matematikte tümdengelimin atfedildiği ilk kişiydi. Tümdengelimli ispatlar yazdığı beş geometrik önerme vardır, ancak kanıtları günümüze ulaşamamıştır. İyonya'da ve daha sonra Yunanlar tarafından sömürgeleştirilen İtalya'daki Pisagor (MÖ 582-496), Thales'in öğrencisi olabilir ve Babil ile Mısır'a seyahat etmiş olabilir. Adını taşıyan teorem onun keşfi olmayabilir, ancak muhtemelen bunun tümdengelimli bir kanıtını veren ilklerden biriydi. Matematik, müzik ve felsefe çalışmaları için çevresinde bir grup öğrenci topladı ve birlikte, bugün lise öğrencilerinin geometri derslerinde öğrendiklerinin çoğunu keşfettiler. Ek olarak, ölçülemez uzunlukların ve irrasyonel sayıların özünü kavrayan keşfi yaptılar.

Platon[değiştir | kaynağı değiştir]

Platon (MÖ 427-347), Yunanlar tarafından çok saygı duyulan bir filozoftur. Ünlü okulunun girişinin üzerine, "Geometriden habersiz kimse buraya girmesin." yazdığına dair bir anekdot vardır. Ancak hikâyenin doğru olmadığı düşünülüyor.[18] Kendisi bir matematikçi olmamasına rağmen, matematik hakkındaki görüşlerinin büyük etkisi oldu. Böylece matematikçiler, geometrinin pergel ve cetvelden başka alet kullanmaması gerektiğine olan inancını kabul ettiler - eşit aralıklarla işaretli bir cetvel veya bir iletki gibi aletlerle asla ölçmediler, çünkü onlara göre bunlar bir alime layık değildi, bir işçi aletiydi. Bu karar, olası pusula ve düz kenarlı cetvelle çizimlerin derinlemesine incelenmesine ve üç klasik çizim problemine yol açtı: bir açıyı üçe bölmek, belirli bir küpün hacminin iki katı bir küp oluşturmak ve verilen bir dairenin alanına eşit alanlı bir kare çizmek için bu araçların nasıl kullanılacağı. Nihayet 19. yüzyılda ulaşılan bu çizimlerin imkansızlığının ispatları, gerçek sayı sisteminin derin yapısına ilişkin önemli ilkelere yol açtı. Platon'un en büyük öğrencisi olan Aristoteles (MÖ 384-322), tümdengelimli ispatlarda (bkz. Mantık) kullanılan akıl yürütme yöntemleri üzerine 19. yüzyıla kadar önemli ölçüde iyileştirilmemiş ve devamlılığını sürdüren bir inceleme yazdı.

Helenistik geometri[değiştir | kaynağı değiştir]

Öklid[değiştir | kaynağı değiştir]

Geometri öğreten kadın. Öklid'in Elemanlar adlı eserinin ortaçağ çevirisinin (yaklaşık 1310) başlangıcındaki illüstrasyon

Muhtemelen Platon tarafından kurulan Akademi'de bir öğrenci olan İskenderiyeli Öklid (MÖ 325-265), Öklid geometrisi olarak bilinmeye başlayan geometriyi ideal bir aksiyomatik formda sunduğu Elemanlar İngilizceThe Elements of Geometry adlı 13 kitaplık (bölüm) bir inceleme yazdı. Bilimsel çalışma, sadece Helenistik matematikçilerin o zamanlar geometri hakkında bildikleri şeylerin bir özeti değildir; Öklid, geometri üzerine sekiz tane daha gelişmiş düzey kitap yazdı. Diğer referanslardan Öklid'in ilk temel geometri ders kitabı olmadığını biliyoruz, ancak o kadar üstündü ki diğerleri kullanılmaz hale geldi ve ortadan kaybolmasına neden oldu. Öklid, Mısır Kralı I. Ptolemaios tarafından İskenderiye'deki üniversiteye getirildi.

Elemanlar, terimlerin tanımları, temel geometrik ilkeler (aksiyomlar veya postülatlar olarak adlandırılır) ve geometrinin geri kalanının mantıksal olarak çıkarılabileceği genel nicel ilkeler (ortak kavramlar olarak adlandırılır) ile başladı. Aşağıda, daha kolay okunmasını sağlamak için başka kelimelerle anlatılan beş aksiyomu bulunmaktadır:

  1. Herhangi iki nokta düz bir çizgi ile birleştirilebilir.
  2. Herhangi bir sonlu düz çizgi, düz bir çizgide uzatılabilir.
  3. Herhangi bir merkez ve herhangi bir yarıçap ile bir daire çizilebilir.
  4. Tüm dik açılar birbirine eşittir.
  5. Bir düzlemdeki iki düz çizginin başka bir düz çizgi (transversal-iki veya daha fazla çizgiyle kesişen doğru- olarak adlandırılır) ile kesişmesi ve iki çizgi arasındaki iç açılar ile transversal çizginin bir tarafında uzanan transversal kenarın toplamı ikiden az dik açıya ulaşırsa, o zaman o tarafta enlemesine, uzatılan iki çizgi kesişir (Paralellik postülatı olarak da adlandırılır).

Artık cebir olarak anlaşılan kavramlar, Yunan geometrik cebiri olarak adlandırılan bir yöntem olan Öklid tarafından geometrik olarak ifade edildi.

Arşimet[değiştir | kaynağı değiştir]

Sisamlı Arşimet (MÖ 287-212), Sicilya bir Yunan şehir devleti iken, genellikle Yunan matematikçilerin en büyüğü olarak kabul edilir ve hatta bazen (Isaac Newton ve Carl Friedrich Gauss ile birlikte) tüm zamanların en büyük üç isminden biri olarak kabul edilir. Matematikçi olmasaydı, yine de büyük bir fizikçi, mühendis ve mucit olarak hatırlanacaktı. Matematiğinde, analitik geometrinin koordinat sistemine ve integral hesabın sınırlama sürecine çok benzer yöntemler geliştirdi. Bu alanların yaratılmasında eksik olan tek unsur, onun kavramlarını ifade etmek için etkili bir cebirsel notasyondu.[19]

Arşimet'ten sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu ortaçağ bilim adamı için geometri ilahi şeylerle bağlantılıydı. Bu 13. yüzyıl el yazmasındaki pergel, Tanrı'nın yaratma eyleminin bir sembolüdür.

Arşimet'ten sonra Helenistik matematik gerilemeye başladı. Henüz birkaç küçük yıldız vardı, ancak geometrinin altın çağı sona ermişti. Öklid'in ilk kitabı üzerine yorum İngilizceCommentary on the First Book of Euclid adlı eserin yazarı Proclus (410-485), Helenistik geometrinin son önemli oyuncularından biriydi. Yetenekli bir geometriciydi, ama daha da önemlisi, kendisinden önceki eserler hakkında mükemmel bir yorumcuydu. Bu eserinin çoğu modern zamanlara kadar hayatta kalmadı ve bizim tarafımızdan sadece yorumuyla biliniyor. Yunan şehir devletlerinin halefi olan ve onu işgal eden Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğu mükemmel mühendisler ortaya çıkardı, ancak hiçbir matematikçi çıkaramadı.

Büyük İskenderiye Kütüphanesi daha sonra yakıldı. Tarihçiler arasında İskenderiye Kütüphanesi'nin muhtemelen birkaç yıkıcı olaydan mustarip olduğu, ancak İskenderiye'nin 4. yüzyılın sonlarında pagan tapınaklarının yıkılmasının muhtemelen en şiddetli ve sonuncusu olduğu konusunda artan bir fikir birliği vardır. Bu yıkımın kanıtı kesin ve güvenilirdir. Sezar'ın işgali, limana bitişik bir depoda 40.000-70.000 parşömen tomarının kaybolmasına yol açmış olabilir (Luciano Canfora'nın iddia ettiği gibi, bunlar büyük olasılıkla Kütüphane tarafından ihraç edilmek üzere üretilmiş kopyalardı), ancak her ikisinin de daha sonra var olduğuna dair bol miktarda kanıt olduğu düşünüldüğünde Kütüphaneyi ya da Müzeyi etkilemiş olması pek olası değildir.[20]

İç savaşlar, yeni parşömenlerin bakımı ve edinimine yapılan yatırımların azalmasına ve genel olarak dini olmayan arayışlara olan ilginin azalmasına, özellikle 4. yüzyılda Kütüphanede bulunan materyalin azalmasına katkıda bulundu. Serapeum, 391'de Theophilus tarafından kesin olarak yok edildi ve Müze ile Kütüphane aynı mücadelenin kurbanı olmuş olabilir.

Klasik Hint geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakhshali el yazmasında, düzensiz katıların hacimleriyle ilgili problemler de dahil bir avuç geometrik problem vardır. Bakhshali el yazması ayrıca "sıfır yerine bir nokta kullanan ondalık basamaklı bir değer sistemi kullanır."[21] Aryabhata'nın Aryabhatiya 'sı (499) alanların ve hacimlerin hesaplanmasını içerir.

Brahmagupta astronomik çalışması Brāhma Sphuṭa Siddhānta 'yı 628'de yazdı. Bölüm 12, 66 Sanskritçe dize içeren iki bölüme ayrıldı: "temel işlemler" (küp kökleri, kesirleri, oran-orantıyı ve takası içerir) ve "pratik matematik" (karışımı, matematiksel serileri, düzlem şekilleri, tuğlaları yığmayı, kereste kesmeyi ve tahıl yığmayı içerir).[22] İkinci bölümde, çemberle çevrelenmiş bir dörtgenin köşegenleri üzerine ünlü teoremini belirtti:[22]

Brahmagupta teoremi, olduğunu belirtir.

Brahmagupta teoremi: Çemberle çevrelenmiş bir dörtgenin birbirine dik köşegenleri varsa, köşegenlerin kesişme noktasından dörtgenin herhangi bir tarafına çizilen dikey çizgi her zaman karşı kenarı ikiye böler.

Bölüm 12, ayrıca çemberle çevrelenmiş bir dörtgenin alanı için bir formül (Heron formülü'nün bir genellemesi) ve rasyonel üçgen'leri (yani rasyonel kenarları olan üçgenler ve rasyonel alanlar) içerir.

Brahmagupta formülü: Sırasıyla kenar uzunlukları a, b, c, d olan çemberle çevrelenmiş bir dörtgenin alanı, A aşağıdaki şekilde hesaplanır;

Burada s yarıçaptır ve şeklinde hesaplanır.

Brahmagupta'nın rasyonel üçgenler teoremi: Rasyonel kenarları olan bir üçgenin rasyonel alanı bazı rasyonel ve sayıları için şu şekilde hesaplanır:[23]

Çin geometrisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Matematik Sanatına İlişkin Dokuz Bölüm (İngilizceThe Nine Chapters on the Mathematical Art), ilk defa MS 179'da derlendi, 3. yüzyılda Liu Hui tarafından ilave yorumlar eklendi.
Haidao Suanjing, Liu Hui, 3. yüzyıl.

Çin'de geometri üzerine ilk tanımlayıcı çalışma (veya en azından günümüze ulaşan en eski çalışma), ilk filozof Mozi'nin (MÖ 470-390) Mohist eseri Mo Jing idi. Takipçileri tarafından ölümünden yıllar sonra MÖ 330 yıllarında derlenmiştir.[24] Mo Jing, Çin'de geometri üzerine var olan en eski kitap olmasına rağmen, daha eski yazılı materyallerin var olma olasılığı da vardır. Bununla birlikte, Qin Hanedanı hükümdarı Qin Shihuang'ın (MÖ 221-210) politik bir manevrasında kitapların kötü şöhretleri nedeniyle yakılması, onun zamanından önce yaratılmış çok sayıda yazılı edebiyat eserinin tasfiye edilmesiyel sonuçlandı. Ek olarak, Mo Jing, matematikte, üzerinde çalışmak için önceden bir geometrik temele veya matematik geçmişine sahip olamayacak kadar gelişmiş geometrik kavramlar sunar.

Mo Jing, fiziki bilimlerle ilgili birçok alanın çeşitli yönlerini tanımladı ve aynı zamanda matematik hakkında da küçük bir bilgi kaynağı sağladı. Geometrik noktanın "atomik" tanımını sağladı, bir doğrunun parçalara ayrıldığını ve kalan parçası olmayan nihai parçanın (yani daha küçük parçalara bölünemediğini) ve böylece bir çizginin en ucunu bir noktanın oluşturduğunu söyledi.[24] Öklid'in birinci ve üçüncü tanımlarına ve Platon'un "bir çizginin başlangıcına" çok benzer şekilde, Mo Jing, "bir noktanın (bir çizginin) sonunda veya başlangıcında, doğumdaki bir baş prezantasyonunu gibi durabileceğini belirtti. (Görünmezliğine gelince) ona örnek olarak verilebilecek benzer bir şey yoktur."[25] Demokritos'un atomistlerine benzer şekilde Mo Jing, bir noktanın en küçük birim olduğunu ve "hiçbir şey İngilizcenothing" yarıya indirilemeyeceği için ikiye bölünemeyeceğini belirtti.[25] Uzunlukların karşılaştırılması ve paralellikler için tanımlar sağlarken,[26] uzay ve sınırlı uzay[27] ilkeleri ile birlikte eşit uzunlukta iki çizginin her zaman aynı yerde[25] biteceğini belirtmiştir. Aynı zamanda, kalınlık niteliği olmayan düzlemlerin karşılıklı olarak birbirine temas edemeyecekleri için üst üste yığılamayacağını da anlattı.[28] Kitap, hacim tanımıyla birlikte çevre, çap ve yarıçap için tanımlar sağladı.[29]

Çin'in Han Hanedanlığı (MÖ 202 - MS 220) dönemi, matematiğin yeni bir gelişmesine tanık oldu. Geometrik ilerlemeleri sunan en eski Çin matematik metinlerinden biri Batı Han döneminde MÖ 186 tarihli Suàn shù shū idi. Matematikçi, mucit ve astronom Zhang Heng (MS 78-139), matematiksel problemleri çözmek için geometrik formüller kullandı. π için kaba tahminler Zhou Li tarafından (MÖ 2. yüzyılda derlenmiştir)[30] verilmiş olmasına rağmen, π için daha doğru bir formül oluşturmak için sıkı bir çaba gösteren ilk kişi Zhang Heng'di. Zhang Heng, π'yi 730/232 (veya yaklaşık 3,1466) olarak yakınsadı, ancak bunun yerine 10'un karekökünü (veya yaklaşık 3,162'yi) kullanarak kürenin hacmini bulmada başka bir π formülü kullandı. Zu Chongzhi (MS 429-500), π yaklaşımının doğruluğunu 3,1415926 ile 3,1415927 arasına geliştirdi; 355113 (密率, Milü, detaylı yaklaşım) ve 227 (约率, Yuelü, kaba yaklaşım) diğer önemli yaklaşımlardır.[31] Daha sonraki çalışmalarla karşılaştırıldığında, Fransız matematikçi Franciscus Vieta (1540-1603) tarafından verilen π formülü, Zu'nun tahminlerinin tam ortasında kaldı.

Matematik Sanatına İlişkin Dokuz Bölüm[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlığı ilk olarak MS 179'da bronz bir yazıtta görünen Matematik Sanatına İlişkin Dokuz Bölüm (İngilizceThe Nine Chapters on the Mathematical Art) adlı eser, Cao Wei Krallığı'ndan 3. yüzyıl matematikçisi Liu Hui tarafından düzenlenmiş ve yorumlanmıştır. Bu kitap, geometrinin uygulandığı kareler ve daireler için yüzey alanları, çeşitli üç boyutlu şekillerdeki katıların hacimleri gibi birçok problemi ve Pisagor teoreminin kullanımını içeriyordu. Kitap, Pisagor teoremi için resimli kanıtlar sağladı,[32] daha önceki Zhou Dükü ile Shang Gao arasında dik açı üçgeninin özellikleri ve Pisagor teoremi üzerine yazılı bir diyalog içeriyordu ve aynı zamanda astronomik güneş saati, daire ve kare ile yükseklik ve mesafe ölçümlerine de atıfta bulunur.[33] Editör Liu Hui, π'yi 192 kenarlı bir çokgen kullanarak 3,141014 olarak kaydetti ve ardından 3072 kenarlı bir çokgen kullanarak π'yi 3,14159 olarak hesapladı. Bu, Liu Hui'nin Doğu Wu'dan bir matematikçi ve gök bilimci olan çağdaşı Wang Fan'ın 14245 kullanarak π'yi 3,18555 olarak göstermesinden daha doğruydu.[34] Liu Hui ayrıca derinlik, yükseklik, genişlik mesafe ölçümlerini yapmak ve yüzey alanı hesaplamak için matematiksel araştırmalar yazdı. Katı geometri açısından, dikdörtgen tabanlı ve her iki kenarı eğimli bir kamanın bir piramit ve bir dört yüzlü (tetrahedral) kama olarak parçalanabileceğini buldu.[35] Ayrıca, yamuk tabanlı ve her iki kenarı eğimli bir kamanın, bir piramitle ayrılmış iki dört-yüzlü kama oluşturacak şekilde ayrılabileceğini buldu.[35] Ayrıca Liu Hui, Cavalieri'nin hacim ilkesini ve Gauss eleme yöntemini tanımladı. Dokuz Bölümde, Eski Han Hanedanlığı döneminde (MÖ 202 - MS 9) bilinen aşağıdaki geometrik formülleri listeledi.

Alanlar:[36]

Hacimler:[35]

Antik Çin'in geometrik mirasını sürdürürken, daha sonra gelen pek çok önemli isim vardır, bunlar arasında ünlü astronom ve matematikçi Shen Kuo (1031-1095), Pascal üçgeni'ni bulan Yang Hui (1238-1298), Xu Guangqi (1562-1633) ve diğerleri sayılabilir.

İslam'ın Altın Çağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî'nin Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap (ArapçaEl'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'l-Mukabele, İngilizceThe Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) adlı eserinden bir sayfa

9. yüzyılın başlarında, Bağdat'ta Bilgelik Evi (Beyt'ül Hikmet)'nin kurulması ortaçağ İslam dünyasında ayrı bir bilim geleneğine işaret eden "İslam'ın Altın Çağı"nı gelişti ve sadece Hellenistik değil, aynı zamanda Hint kaynakları üzerine de inşa edildi.

İslami matematikçiler en çok cebir, sayı teorisi ve sayı sistemleri üzerine çalışmalarıyla ünlü olsalar da, geometri, trigonometri ve matematiksel astronomiye de önemli katkılarda bulundular ve cebirsel geometrinin gelişiminden sorumluydular.

Mâhânî (d. 820), Küpü iki katına çıkarma gibi geometrik problemleri cebirdeki problemlere indirgeme fikrini tasarladı. El-Kerecî (d. 953) cebiri geometrik işlemlerden tamamen kurtardı ve onları bugün cebirin merkezinde bulunan aritmetik işlem türleriyle değiştirdi.

Sabit bin Kurre (d. 836) matematikte bir dizi alana katkıda bulundu ve sayı kavramının (pozitif) reel sayılar'a genişletilmesi, integral hesap, küresel trigonometrideki teoremler, analitik geometri ve Öklid dışı geometri gibi önemli matematiksel keşiflerin yolunu hazırlamada önemli bir rol oynadı. Astronomide Sabit bin Kurre, Ptolemaik sisteminin ilk reformcularından biriydi ve mekanikte statiğin kurucusuydu. Sabit bin Kurre'in çalışmasının önemli bir geometrik yönü, birleşik oranlar hakkındaki kitabıydı. Bu kitapta Sabit bin Kurre, geometrik büyüklüklerin oranlarına uygulanan aritmetik işlemleri ele alır. Yunanlar geometrik niceliklerle ilgilenmişlerdi ama bunları, aritmetiğin olağan kurallarının uygulanabileceği sayılarla aynı şekilde düşünmemişlerdi. Sabit bin Kurre, daha önce geometrik ve sayısal olmayan olarak kabul edilen nicelikler üzerine aritmetik işlemler getirerek, sonunda sayı kavramının genelleştirilmesine yol açan bir eğilim başlattı.

Sabit bin Kurre, bazı açılardan, Platon ve Aristoteles'in özellikle hareketle ilgili fikirlerini eleştirir. Görünüşe göre burada fikirleri, kendi geometrik argümanlarında hareketle ilgili argümanları kullanmanın kabulüne dayanıyor. Sabit bin Kurre'nin geometriye yaptığı bir diğer önemli katkı, genel bir ispatla birlikte, özel dik üçgenlerden genel olarak tüm üçgenlere kadar genişlettiği Pisagor teoremini genelleştirmesiydi.[37]

Arşimet'inkinden daha genel bir entegrasyon yöntemi sunan İbrahim bin Sinan bin Sabit (d. 908) ve el-Kuhi (d. 940), İslam dünyasında Yunan yüksek geometrisinin yeniden canlanmasında ve devamında önde gelen isimlerdi. Bu matematikçiler ve özellikle İbn-i Heysem, optik çalıştı ve konik kesitlerden yapılmış aynaların optik özelliklerini araştırdı.

Astronomi, namaz vakitlerini belirleme ve coğrafya, geometrik ve trigonometrik araştırmalar için başka motivasyonlar sağladı. Örneğin, İbrahim bin Sinan ve dedesi Sabit bin Kurre, güneş saatlerinin yapımında gerekli olan eğrileri inceledi. Ebu'l-Vefâ el-Bûzcânî ve Ebu Nasr Mansur'un ikisi de küresel geometriyi astronomiye uyguladılar.

Science dergisindeki 2007 tarihli bir makale, girih karolarının Penrose döşemeleri gibi kendine benzer fraktal yarı kristalin döşemelerle tutarlı özelliklere sahip olduğunu öne sürdü.[38][39]

Rönesans[değiştir | kaynağı değiştir]

Albrecht Dürer tarafından yapılmış Mashallah ibn Athari'yi içeren bir gravür, De Scientia motus orbis adlı eserin (gravürlü Latin versiyonu, 1504) başlık sayfasından. Birçok ortaçağ örneğinde olduğu gibi, buradaki pusula, yaratılışın mimarı olarak Tanrı'ya atıfta bulunularak bilim kadar dinin de bir simgesidir.

Yunan Klasiklerinin 9. ve 10. yüzyıl Arap edebiyatı aracılığıyla Orta Çağ Avrupa'sına aktarılması "İslam'ın Altın Çağı" olan 10. yüzyılda başlamış ve 12. yüzyılın Latince tercümeleriyle doruk noktasına ulaşmıştır. Batlamyus'un Almagest 'inin bir kopyası Henry Aristippus (ö. 1162) tarafından İmparator'un Kral I. William'a (1154-1166) bir hediyesi olarak Sicilya'ya geri getirildi. Salerno'da ismi belli olmayan bir öğrenci Sicilya'ya gitti, Almagest 'i ve Öklid'in birkaç eserini Yunancadan Latince'ye çevirdi.[40] Sicilyalılar genellikle doğrudan Yunancadan çevirmiş olsalar da, Yunanca metinler bulunmadığında Arapça'dan tercüme ediyorlardı. Palermo'lu Eugenius (ö. 1202), Batlamyus'un Optiklerini, gerekli üç dilin tümüyle ilgili bilgisinden yararlanarak Latince'ye çevirdi.[41] Öklid'in Elemanlar 'ında bulunan titiz tümdengelimli geometri yöntemleri yeniden öğrenildi ve hem Öklid (Öklid geometrisi) hem de Hayyam (cebirsel geometri) stillerinde geometrinin daha da geliştirilmesi devam etti, bu da pek çoğu çok derin ve zarif olan birçok yeni teorem ve kavramla sonuçlandı.

Perspektifin işlenmesindeki gelişmeler, antik çağda elde edilenin ötesine geçen 14. ve 15. yüzyıl Rönesans sanatında kaydedildi. Quattrocento'nun Rönesans mimarisinde, mimari düzen kavramları keşfedildi ve kurallar formüle edildi. Filippo Brunelleschi'nin (1377-1446) Floransa'daki Basilica di San Lorenzo'su bunun en önemli örneğidir.[42]

Filippo Brunelleschi, yaklaşık 1413'te çeşitli Floransa binalarının ana hatlarını bir aynaya boyayarak günümüzde sanatçılar tarafından kullanılan geometrik perspektif yöntemini gösterdi. Kısa süre sonra, Floransa ve İtalya'daki hemen hemen her sanatçı,[43] özellikle Masolino da Panicale ve Donatello olmak üzere, resimlerinde geometrik perspektif kullandı. Melozzo da Forlì, ilk önce yukarı doğru kısaltma tekniğini (Roma, Loreto, Forlì ve diğerlerinde) kullandı ve bununla ünlü oldu. Perspektif sadece derinliği göstermenin bir yolu değildi, aynı zamanda yeni bir resim oluşturma yöntemiydi. Resimler, birkaçının birleşimi yerine tek bir birleşik sahneyi göstermeye başladı.

Floransa'da doğru perspektif resimlerinin hızla çoğalmasının gösterdiği gibi, Brunelleschi muhtemelen arkadaşı matematikçi Toscanelli'nin yardımıyla[44] perspektifin arkasındaki matematiği anladı ama yayınlamadı. On yıllar sonra, arkadaşı Leon Battista Alberti, Öklid geometrisine dayanan resimdeki mesafeyi göstermenin uygun yöntemleri üzerine bir inceleme olan De pictura’yı (1435/1436) yazdı. Alberti ayrıca Padua okulu aracılığıyla ve İbn-i Heysem'in Optiğini okuyan Biagio Pelacani da Parma'nın etkisi altında optik bilimi konusunda da eğitim aldı.

Piero della Francesca, 1470'lerde De Prospectiva Pingendi adlı eserinde Della Pittura’yı detaylandırdı. Alberti kendini yer düzlemindeki figürlerle sınırlamış ve perspektif için genel bir temel oluşturmuştu. Della Francesca, resim düzleminin herhangi bir alanındaki katıları açık bir şekilde kaplayarak, bunu açıkladı. Della Francesca ayrıca matematiksel kavramları açıklamak için resimli figürler kullanma konusunda artık yaygın bir uygulama başlattı, bu da onun tezini Alberti'ninkinden daha kolay anlaşılır hale getirdi. Della Francesca ayrıca Platonik katıları perspektifte göründükleri gibi doğru bir şekilde çizen ilk kişiydi.

Perspektif bir süre Floransa'nın tekelinde kaldı. Jan van Eyck, diğerlerinin yanı sıra, Londra'daki The Arnolfini Portrait adlı eserde olduğu gibi resimlerdeki yakınsayan çizgiler için tutarlı bir yapı oluşturamadı, çünkü o sırada İtalya'da meydana gelen teorik atılımın farkında değildi. Bununla birlikte, iç mekanlarında ölçek manipülasyonları ile çok ince etkiler elde etti. Yavaş yavaş ve kısmen sanat akademilerinin hareketiyle, İtalyan teknikleri Avrupa'daki ve daha sonra dünyanın diğer bölgelerindeki sanatçıların eğitiminin bir parçası haline geldi. Bu Rönesans geleneklerinin doruk noktası, nihai sentezini mimar, geometri uzmanı ve optisyen Girard Desargues'in perspektif, optik ve projektif geometri araştırmalarında bulur.

Leonardo da Vinci'nin Vitruvius Adamı (yaklaşık 1490),[45] bir adamı üst üste bindirilmiş iki pozisyonda, kolları ve bacakları birbirinden ayrı ve bir daire ile kare şeklinde betimlenmiştir. Çizim, ideal insan oranlarının, antik Romalı mimar Vitruvius tarafından De Architectura adlı incelemesinin III. kitabında tanımlanan geometri ile olan ilişkilerine dayanmaktadır.

Leonardo da Vinci, Vitruvius Adamı

Modern geometri[değiştir | kaynağı değiştir]

17. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

17. yüzyılın başlarında, geometride iki önemli gelişme vardı. Bunlardan ilki ve en önemlisi, René Descartes (1596-1650) ve Pierre de Fermat (1601-1665) tarafından analitik geometri veya koordinat ve denklemlerle geometrinin oluşturulmasıydı. Bu, kalkülüsün gelişmesi ve kesin bir nicel fizik biliminin gelişmesi için gerekli bir habercisiydi. Bu dönemin ikinci geometrik gelişimi, Girard Desargues (1591-1661) tarafından projektif geometrinin sistematik çalışmasıydı. Projektif geometri, ölçümsüz geometri çalışmasıdır, sadece noktaların birbiriyle nasıl hizalandığının incelenmesidir. Bu alanda Helenistik geometri uzmanları, özellikle Pappus (yaklaşık 340) tarafından bazı erken çalışmalar yapılmıştı. Tarladaki en büyük çiçeklenme ise Jean-Victor Poncelet (1788–1867) ile gerçekleşti.


17. yüzyılın sonlarında, matematik bağımsız olarak ve hemen hemen eş zamanlı olarak Isaac Newton (1642-1727) ve Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) tarafından geliştirildi. Bu, şimdi analiz adı verilen yeni bir matematik alanının başlangıcıydı. Kendi başına bir geometri dalı olmasa da, geometriye uygulanabilirdi ve uzun zamandır neredeyse çözülmesi zor olan iki problem ailesini çözdü: tek eğrilere teğet doğrular bulmak ve bu eğrilerin çevrelediği alanları bulmak. Analiz yöntemleri, bu problemleri çoğunlukla basit hesaplama konularına indirgedi.

18. ve 19. yüzyıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

Öklid dışı geometri[değiştir | kaynağı değiştir]

Öklid'in 5. postülatı olan "Paralellik postülatı"nın ilk dört postülatından ispatlanması konusundaki çok eski bir problem asla unutulmamıştı. Öklid'den kısa bir süre sonra başlayarak, pek çok kanıtlama teşebbüsünde bulunuldu, ancak daha sonra, ilk dört postüladan kendisi kanıtlanmamış bazı ilkelerin gerekçelendirilmesine izin verilmesi yoluyla hepsinin hatalı olduğu bulundu. Ömer Hayyám, paralellik postülatını kanıtlamakta başarısız olsa da, Öklid'in paralellik teorilerine yönelik eleştirileri ve Öklid dışı geometrilerdeki şekillerin özelliklerinin ispatı ile, Öklid dışı geometrinin nihai gelişimine katkıda bulundu. 1700'e gelindiğinde, ilk dörtten neyin ispat edilebileceği ve beşinciyi kanıtlama girişimindeki tuzakların ne olduğu konusunda çok şey keşfedildi. Saccheri, Lambert ve Legendre, 18. yüzyılda problem üzerinde mükemmel çalışmalar yaptılar, ancak yine de başarısız oldular. 19. yüzyılın başlarında, Gauss, Johann Bolyai ve Lobatchewsky, her biri bağımsız olarak farklı bir yaklaşım benimsedi. Paralellik postülatını kanıtlamanın imkansız olduğundan şüphelenmeye başlayarak, bu postulatın yanlış olduğu kendi kendine tutarlı bir geometri geliştirmeye başladılar. Bu konuda başarılı oldular, böylece ilk Öklid dışı geometriyi yarattılar. 1854'te, Gauss'un öğrencisi Bernhard Riemann, tüm pürüzsüz yüzeylerin içsel (kendi kendine yeten) geometrisinin çığır açan bir çalışmasında kalkülüs yöntemlerini uyguladı ve böylece farklı bir Öklid dışı geometri buldu. Riemann'ın bu çalışması daha sonra Einstein'ın görelilik teorisinin temelini oluşturdu.

Mutlak geometrilerin karşılaştırılması - Öklid, Riemann, Lobatchewsky.

Öklid dışı geometrinin, Öklid geometrisi kadar kendinden tutarlı olduğu matematiksel olarak kanıtlanmayı sürdürdü ve bu ilk olarak 1868'de Beltrami tarafından gerçekleştirildi. Bununla, Öklid dışı geometri, Öklid geometrisiyle eşit bir matematiksel temel üzerine kurulmuş oldu.

Artık farklı geometrik teorilerin matematiksel olarak mümkün olduğu bilinirken, şu soru ortada kaldı: "Bu teorilerden hangisi fiziksel uzayımız için doğrudur?" Matematiksel çalışma, bu sorunun matematiksel akıl yürütmeyle değil, fiziksel deneylerle yanıtlanması gerektiğini ortaya çıkardı ve deneyin neden muazzam (yıldızlar arası, dünyaya bağlı değil) mesafeler içermesi gerektiğinin nedenini ortaya çıkardı. Fizikte görelilik teorisinin gelişmesiyle bu soru çok daha karmaşık hale geldi.

Matematiksel kesinliğe giriş[değiştir | kaynağı değiştir]

Paralellik postülatı ile ilgili tüm çalışmalar, bir geometrinin mantıksal muhakemesini, sezgisel fiziksel uzay anlayışından ayırmasının oldukça zor olduğunu ve dahası bunu yapmanın kritik önemini ortaya çıkardı. Dikkatli bir inceleme, Öklid'in muhakemesindeki bazı mantıksal yetersizlikleri ve Öklid'in bazen başvurduğu bazı belirtilmemiş geometrik ilkeleri de ortaya çıkarmıştı. Bu eleştiri, yakınsama ve süreklilik gibi sonsuz süreçlerin anlamı ile ilgili analiz ve analizde ortaya çıkan krize paraleldi. Geometride, tamamlanmış olacak ve hiçbir şekilde çizdiğimiz resimlere ya da uzay sezgimize dayanmayan yeni bir aksiyomlar setine açık bir ihtiyaç vardı. Şimdi Hilbert aksiyomları olarak bilinen bu tür aksiyomlar, 1894 yılında David Hilbert tarafından "Geometrinin Temelleri" ("AlmancaGrundlagen der Geometrie", "İngilizceFoundations of Geometry") adlı tezinde verildi. Diğer bazı aksiyom dizileri birkaç yıl önce verilmişti, ancak bunlar Hilbert'in tasarruf, zarafet ve Öklid'in aksiyomlarına benzerliği ile uyuşmuyordu.

Analiz yeri veya topoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

18. yüzyılın ortalarında, benzer fikirler sayı doğrusunda, iki boyutta ve üç boyutta çalışıldığında, matematiksel muhakemenin belirli ilerlemelerinin tekrarladığı ortaya çıktı. Böylelikle, genel bir metrik uzay kavramı yaratıldı. Böylece muhakeme daha genel olarak yapılabilir ve ardından özel durumlara uygulanabilirdi. Hesap ve analizle ilgili kavramları incelemenin bu yöntemi, analiz durumu ve daha sonra topoloji olarak bilinmeye başlandı.

Bu alandaki önemli konular, Öklid ve Öklid dışı geometrinin odak noktası olan doğrusallık gibi özelliklerle uzunluk ve açı ölçümlerinin kesin eşitliği yerine bağlantılılık ve sınırlar gibi daha genel figürlerin özellikleriydi. Topoloji çok geçmeden, bir geometri veya analiz alt alanı olmaktan ziyade ayrı bir önemli çalışma alanı haline geldi.

20. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Cebirsel geometri alanındaki gelişmeler, André Weil, Alexander Grothendieck ve Jean-Pierre Serre gibi diğerlerinin çalışmalarının da gösterdiği üzere, gerçek veya karmaşık sayıların yanı sıra sonlu alanlar üzerinde eğrilerin ve yüzeylerin incelenmesini de içermektedir.

Sonlu geometri, tek başına yalnızca sonlu çok noktalı uzayların incelenmesi, kodlama teorisi ve kriptografi'de uygulamalar buldu. Bilgisayarın gelişiyle birlikte, hesaplamalı geometri veya dijital geometri gibi yeni disiplinler, geometrik algoritmalarla, geometrik verilerin ayrık temsilleriyle vb. ilgilenir.

Zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Howard Eves, An Introduction to the History of Mathematics, Saunders: 1990 (0-03-029558-0), s. 141: "İncil dışında hiçbir eser daha yaygın olarak kullanılmadı ..."
  2. ^ Ray C. Jurgensen, Alfred J. Donnelly, and Mary P. Dolciani. Editorial Advisors Andrew M. Gleason, Albert E. Meder, Jr. Modern School Mathematics: Geometry (Student's Edition). Houghton Mifflin Company, Boston, 1972, s. 52. 0-395-13102-2. Teachers Edition 0-395-13103-0.
  3. ^ Gardner, Milo. Egyptian Fractions: Unit Fractions, Hekats, and Wages—An Update
  4. ^ Brezinski, C. (2012). History of continued fractions and Padé approximants (Vol. 12). Springer Science & Business Media
  5. ^ Eves, Chapter 2.
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020. 
  7. ^ A. Seidenberg, 1978. The origin of mathematics. Archive for the history of Exact Sciences, vol 18.
  8. ^ Staal 1999
  9. ^ Sulba Sutralarında ele alınan matematiksel problemlerin çoğu, "tek bir teolojik gereksinimden" yani farklı şekillere sahip ancak aynı alanı kaplayan ateş sunakları inşa etme ihtiyacından kaynaklanır. Sunakların her katmanının 200 tuğladan oluşması ve bitişik iki katmanın birbiriyle uyumlu tuğla düzenlemelerine sahip olmaması koşuluyla, beş kat yanmış tuğladan yapılması gerekiyordu. Hayashi 2003, s. 118
  10. ^ Hayashi 2005, s. 363
  11. ^ Pisagor üçlüleri , özelliğini sağlayan tam sayılardır. Bu üçlülere, , , vb. örnekler verilebilir.
  12. ^ Cooke 2005, s. 198: "Sulva Sutralarının aritmetik içeriği, (3, 4, 5), (5, 12, 13), (8, 15, 17) ve (12, 35, 37) Pisagor üçlülerini bulmak için kurallar içerir. Bu aritmetik kuralların ne kadar pratik kullanıma sahip olduğu kesin değildir. En iyi varsayım, dini ritüelin parçası olduklarıdır. Bir Hindu evinde üç farklı sunakta üç ateş yakılması gerekiyordu. Üç sunak farklı şekillerde olacaktı, ancak üçü de aynı alana sahip olacaktı. Bu koşullar, belirli bir durumu Pisagor üçlülerinin bir tam sayının karesini diğer ikisinin kareleri toplamına eşit hale getirecek şekilde oluşturulması olan belirli "Diyofant" problemlerine yol açtı."
  13. ^ Cooke 2005, ss. 199–200: "Eşit alanlarda ancak farklı şekillerde üç sunağın gerekliliği, alanların dönüştürülmesine olan ilgiyi açıklayacaktır. Diğer alan dönüşüm problemleri arasında Hintler, özellikle daireyi kareyle çevreleme problemini ele aldılar. Bodhayana Sutra, belirli bir kareye eşit alanlı bir çember çizmenin ters problemini belirtir. Aşağıdaki yaklaşık yapı, çözüm olarak verilmiştir ... bu sonuç sadece yaklaşıktır. Ancak yazarlar iki sonuç arasında hiçbir ayrım yapmadılar. Anlayabileceğimiz terimlere, bu yapı π için 18 (3 − 22), yaklaşık 3,088 olan bir değer verir."
  14. ^ a b c Joseph 2000, s. 229
  15. ^ "The Babylonian tabled Plimpton 322". Mathematics Department, University of British Columbia. 17 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Üç pozitif tam sayı , ve 'nin en büyük ortak çarpanı 1 ise ilkel bir Pisagor üçlüsü oluşturur. Plimpton322 örneğinde, bu anlamına gelir ve üç sayının ortak çarpanı yoktur. Ancak bazı bilim adamları bu tabletin Pisagor yorumuna itiraz ettiler; ayrıntılar için Plimpton 322'ye bakınız.
  17. ^ a b Dani 2003
  18. ^ Cherowitzo, Bill. "What precisely was written over the door of Plato's Academy?" (PDF). www.math.ucdenver.edu/. 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015. 
  19. ^ Jeff Powers (30 Mart 2020). "Did Archimedes Do Calculus?" (PDF). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  20. ^ Luciano Canfora; The Vanished Library; University of California Press, 1990. - books.google.com
  21. ^ Hayashi 2005, s. 371
  22. ^ a b Hayashi 2003, ss. 121–122
  23. ^ Stillwell 2004, s. 77
  24. ^ a b Needham, Volume 3, 91.
  25. ^ a b c Needham, Volume 3, 92.
  26. ^ Needham, Volume 3, 92-93.
  27. ^ Needham, Volume 3, 93.
  28. ^ Needham, Volume 3, 93-94.
  29. ^ Needham, Volume 3, 94.
  30. ^ Needham, Volume 3, 99.
  31. ^ Needham, Volume 3, 101.
  32. ^ Needham, Volume 3, 22.
  33. ^ Needham, Volume 3, 21.
  34. ^ Needham, Volume 3, 100.
  35. ^ a b c Needham, Volume 3, 98–99.
  36. ^ Needham, Volume 3, 98.
  37. ^ Sayili, Aydin (1960). "Thabit ibn Qurra's Generalization of the Pythagorean Theorem". Isis. 51 (1): 35-37. doi:10.1086/348837. 
  38. ^ Peter J. Lu and Paul J. Steinhardt (2007), "Decagonal and Quasi-crystalline Tilings in Medieval Islamic Architecture" (PDF), Science, 315 (5815), ss. 1106-1110, Bibcode:2007Sci...315.1106L, doi:10.1126/science.1135491, PMID 17322056, 7 Ekim 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 16 Eylül 2020. 
  39. ^ "Supplemental figures" (PDF). 26 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020. 
  40. ^ d'Alverny, Marie-Thérèse. "Translations and Translators", in Robert L. Benson and Giles Constable, eds., Renaissance and Renewal in the Twelfth Century, 421–462. Cambridge: Harvard Univ. Pr., 1982, ss. 433–4.
  41. ^ M.-T. d'Alverny, "Translations and Translators," s. 435
  42. ^ Howard Saalman. Filippo Brunelleschi: The Buildings. (London: Zwemmer, 1993).
  43. ^ "... ve (Brunelleschi'nin perspektifine göre) bu eserler, daha sonra büyük bir gayretle kendilerini buna adayan diğer zanaatkarların zihinlerini uyandırmanın bir yoluydu."
    Vasari'nin Sanatçıların Hayatı (Lives of the Artists) adlı eserinin Brunelleschi hakkındaki bölümü
  44. ^ "Çalışmalarından dönen Messer Paolo dal Pozzo Toscanelli, Filippo'yu diğer arkadaşlarıyla bir bahçede yemek yemeye davet etti ve matematik konularına dönen konuşmada, Filippo onunla bir dostluk kurdu ve ondan geometri öğrendi."
    Vasari'nin Sanatçıların Hayatı (Lives of the Artists) adlı eserinin Brunelleschi hakkındaki bölümü
  45. ^ Richard Stemp, (2006), The Secret Language of the Renaissance: Decoding the Hidden Symbolism of Italian Art, 978-1-8448-3322-1

Geometri tarihindeki bazı önemli şahsiyetler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Needham, Joseph (1986), Science and Civilization in China: Volume 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth, Taipei: Caves Books Ltd
  • Staal, Frits (1999), "Greek and Vedic Geometry", Journal of Indian Philosophy, 27 (1–2), ss. 105-127, doi:10.1023/A:1004364417713 
  • Stillwell, John (2004), Berlin and New York: Mathematics and its History, 2, Springer, 568 pages, ISBN 978-0-387-95336-6 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Nedir? :Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? ile ilgili Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Ne Demektir? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Açıklaması Nedir? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Cevabı Nedir? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Kelimesinin Anlamı? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? konusu Nedir Ne, yaşantımızda sık kullanılan kelimelerden birisi olarak karşımıza çıkar. Hem sosyal medyada hem de gündelik yaşantıda kullanılan ne kelimesi, uzun yıllardan beri dilimizdedir. Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Türk Dil Kurumu na (TDK) göre farklı anlamları olan ne kelimesi, Türkçe de tek başına ya da çeşitli cümleler eşliğinde kullanılabilir. Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Ne kelimesi ne demek, TDK ya göre anlamı nedir sorularının cevabını arayanlar için bildiris.com doğru adres! Peki, ne kelimesi ne demek, TDK ye göre anlamı nedir? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Ne kelimesinin kökeni ne, ne kelimesinin kaç anlamı var? Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? İşte TDK bilgileri ile merak edilenler
Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Açıklaması? :Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Açıklama Bir Terim Kavram Ya Da Başka Dilsel Olgunun Daha İyi Anlaşılması İçin Yapılan Ek Bilgidir.Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Söz Konusu Bilgi Açıklanacak Sözcükten Daha Uzun Olur Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Açıklama İle İlgili Durumun Kanıtı Şu Şekilde Doğrulanabilir Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Bir Sözlükteki Tanım İlgili Sözcük Yerine Kullanılabilirse, Bu Bir Açıklamadır. Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Yani Aynı Bağlam İçinde Hem Sözcük Hem De Tanım Kullanılırsa Ve Anlamsal Açıdan Bir Sorun Oluşturmuyorsa Bu Bir Açıklamadır.
Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Gerçek mi? :Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? ile ilgili Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Gerçek anlam Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? sözcüklerin birincil anlamı ile (varsa) bu anlamla doğrudan ilişkili olan anlamlarıdır. Gerçek anlam, temel anlam ile yan anlamların bileşkesidir. Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Bir sözcüğün mecaz olmayan tüm anlamlarını kapsar.
Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Hakkında? :Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? ile ilgili Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? burada bulabilirsiniz. Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Detaylar için sitemizi geziniz Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? Bu sayfada Hakkında nedir Hakkında ne demek Hakkında ile ilgili sözler cümleler bulmaca kısaca Hakkında anlamı tanımı açılımı Hakkında hakkında bilgiler Geometri tarihi nedir?, Geometri tarihi anlamı nedir?, Geometri tarihi ne demektir? resimleri Hakkında sözleri yazıları kelimesinin sözlük anlamı nedir almanca ingilizce türkçe çevirisini bulabilirsiniz
Nizip zeytini, Agerola, Dentex, Eyyübiler, Cant Stop (EP), Eyyubiler, Daisuke Sudo, Bowman kapsülü, Tozkoparan İskender bölümleri listesi, Gaziantepteki müzeler ve tarihî yerler listesi, Overkill Software, Bilimkurgu, Teenage, Satrancın kökeni, Adalto, Galler Prensesi, Yoma bağı, Max Meyer, 1. Édouard Philippe Hükûmeti, 2010 Kış Olimpiyatlarında kızak, FC Gütersloh 2000, Un, deux, trois, Emir Hüseyin Zare, Radyoizotop, Zaurbek Pliyev, Yazır, Selçuklu, Himmetfakı, Sivas, Dostun Gül Cemali, Beneath You, Huari Bumedyen Fen ve Teknoloji Üniversitesi, Hayvan itlafı, Sebeilik, Nikoloz Basilaşvili, Dekompresyon Hastalığı, Altıeylül, Dimitri Ulyanov, Landkreis Roth, Gila Nehri, İskarpin, Casus uydu, Hipsometrik denklem, Ören, Burhaniye, Sanci Hui Özerk İli, The Qemists, Eryngium integrifolium, Tokyo Verdy, Tıbbi staj, Corrosion of Conformity, Termal iletkenlik, Solanum interius, Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat, Devon Aoki, Pergamon Krallığı, İzlanda, Babasının Oğlu, Izlanda, Eric Carrière, The Unholy Alliance (turne), Anadolu Aryaları Vol. II, Selahaddin Eyyubi, Selahaddin Eyyübi, Géraldine Pailhas, Caswell, Joint Strike Fighter, Alblasserdam, Trampled Under Foot, In Through the Out Door, Hamza Mathlouthi, Heidelberg, High School Musical serisi, Kaim (ilçe), Hayvanlarda alet kullanımı, Space Impact, Moreno Torricelli, Deri lezyonları, Kenai, Alaska, Oya Okar, Kaptan Hasan Paşa Camii, Meryem Recavi, E. T. A. Hoffmann, Alejandro Guido, Shareware, Suriye başbakan yardımcısı, Paranormal Activity, Erion Bogdani, Ondoy, Vivo cantando, Cundall with Leckby, Jandarma Özel Harekat, Liga Nacional de Fútbol Profesional de Honduras, Ispartada 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı ve genel seçimleri, Optik mikroskop, İstanbul Hezarfen Havaalanı, Kiss (grup), Rocka Rolla, John Bonham, Robert Vaughn, Yayınbalığı, Yiğitalan, Bafra, Denis Leary,
Faik Deli Kimdir?, Zekâlı İsminin Anlamı Nedir?, Ferdaya Salmak Nedir?, Cevdet Akay Kimdir?, Zekâi İsminin Anlamı Nedir?, Teyelli Nedir?, Ferdası Nedir?, Zehirsiz İsminin Anlamı Nedir?, Ferasetsiz Nedir?, Tuncer Usta Kimdir?, Tevazulu Nedir?, Ferasetli Nedir?, Zehirli İsminin Anlamı Nedir?, Nesrin Arslan Kimdir?, Ferahlık Duymak Nedir?, Çağatay Atasay Kimdir?, Zehir Zıkkım İsminin Anlamı Nedir?, Alpaslan Türkkan Kimdir?, Zecrî İsminin Anlamı Nedir?, Adnan Sinan Çakıroğlu Kimdir?, Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Kimdir? Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Nereli Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Kaç Yaşında?, Zebunküş İsminin Anlamı Nedir?, Aziz Cem Güner Kimdir?, Zebun İsminin Anlamı Nedir?, Ferah Tut Nedir?, Doğukan Ak Kimdir?, Zayi İsminin Anlamı Nedir?, Ferah Bulmak Nedir?, Doğan Avcı Kimdir?, Zayıf Sesli İsminin Anlamı Nedir?, Erol Bayram Kimdir?, Feragatli Nedir?, Tufan Yanar Kimdir?, Zayıf Nahif İsminin Anlamı Nedir?, Testereli Nedir?, Özgül Baydoğan Kimdir?, Feragat Sahibi Nedir?, Zayıf İsminin Anlamı Nedir?, Tespihsiz Nedir?, Naci Şanlıtürk Kimdir?, Zaviyevi İsminin Anlamı Nedir?, Ülkü Ayaydın Kimdir?, Tespihli Nedir?, Fer Almak Nedir?, Akadyana bayrağı Anlamı Nedir, Akadyana bayrağı Nasıl Oluştu, Akadyana bayrağı Tarihi, Akadyana bayrağı Renkleri, Akadyana bayrağı Tasarımı, Naile İşlek Kimdir?, Zavallı İsminin Anlamı Nedir?, Teslimiyetçi Nedir?, Zatî İsminin Anlamı Nedir?, Fenomenolojik Nedir?, Nizamettin Öztürk Kimdir?, Ahmet Yasin Şentürk Kimdir?, Fenomenal Nedir?, Zata Mahsus İsminin Anlamı Nedir?, Ejder Kaygusuz Kimdir?, Fenolojik Nedir?, Zaruri İsminin Anlamı Nedir?, Tesettürsüz Nedir?, Emrullah Türe Kimdir?, Zarsı İsminin Anlamı Nedir?, Tesettürlü Nedir?, Fenlenmek Nedir?, Elif Baysal Kimdir?, Zarplı İsminin Anlamı Nedir?, Fenik Nedir?, Mehmet Bağlar Kimdir?, Cumali İnce Kimdir?, Zarif İsminin Anlamı Nedir?, Fenersiz Yakalanmak Nedir?, Fevzi Fatih Oğuz Kimdir?, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Anlamı Nedir, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Nasıl Oluştu, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Tarihi, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Renkleri, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Tasarımı, Fenersiz Nedir?, Zararsız İsminin Anlamı Nedir?, Fenerli Nedir?, Zararlı İsminin Anlamı Nedir?, Hüseyin Çalişci Kimdir?, İrfan Karatutlu Kimdir?, Feneri Nerde Söndürdün Nedir?, Zarardîde İsminin Anlamı Nedir?, Terso Nedir?, Metin Bozkurt Kimdir?, Zarafetli İsminin Anlamı Nedir?, Savaş bayrağı Anlamı Nedir, Savaş bayrağı Nasıl Oluştu, Savaş bayrağı Tarihi, Savaş bayrağı Renkleri, Savaş bayrağı Tasarımı, Fener Çekmek Nedir?, Mustafa Çiftci Kimdir?, Zampara İsminin Anlamı Nedir?, Tersinir Nedir?, Gülfiraz Sağlık Kimdir?, Ters Türs Nedir?, Zamlı İsminin Anlamı Nedir?, Fenaya Çekmek Nedir?, Filiz Kılıç Kimdir?, Ters Ters Nedir?, Fenasına Gitmek Nedir?, Zamklı İsminin Anlamı Nedir?, Mehtap Nazan Göktaş Kimdir?, Fenalık Geçirmek Nedir?, Sancak (bayrak) Anlamı Nedir, Sancak (bayrak) Nasıl Oluştu, Sancak (bayrak) Tarihi, Sancak (bayrak) Renkleri, Sancak (bayrak) Tasarımı, Zamansız İsminin Anlamı Nedir?, Burak Kotan Kimdir?,