Tour de France

2023 Tour de France
Yarış detayları
Tarih	Temmuz
Bölge	Fransa ve yakınındaki ülkeler
Türkçe ad	Fransa Bisiklet Turu
Yerel ad(lar)	Fransızca: Le Tour de France
Takma ad(lar)	Fransızca: La Grande Boucle
Disiplin	Yol bisikleti yarışı
Yarışma	UCI Dünya Turu
Tip	Büyük Tur (Etap yarışı)
Düzenleyen	Amaury Sport Organisation
Yarış müdürü	Christian Prudhomme
Web site	letour.fr/en/
Tarihçe
İlk sürüm	1903 (1903)
Sayısı	110 (2022 itibarıyla)
İlk kazanan	Maurice Garin (FRA)
En çok kazanan	Jacques Anquetil (FRA)  Eddy Merckx (BEL)  Bernard Hinault (FRA)  Miguel Indurain (ESP) (5 kez)
En son kazanan	Jonas Vingegaard (DEN) (2)

Fransa Bisiklet Turu (Fransızca:  Tour de France), her yıl Fransa'da düzenlenen yol bisikleti çok etaplı yarış turu. İtalya Bisiklet Turu ve İspanya Bisiklet Turu ile birlikte Avrupa'nın Büyük Turlar olarak adlandırılan üç büyük turundan birisi ve bisiklet sporunun en prestijli yarışıdır. UCI Dünya Turu kapsamında yer almakta olup, tüm yarışlar içerisinde en çok puan kazandıran yarıştır. İlk kez 1903 yılında düzenlenmiş olup, ilk sürümünü Fransız Maurice Garin, 2013 yılındaki tur tarihinin 100. sürümünü, Büyük Britanyalı bisikletçi Chris Froome kazanmıştır.

Yarış ilk olarak 1903 yılında L'Auto^[1] gazetesinin satışlarını artırmak için düzenlendi ve şu anda Amaury Sport Organisation tarafından yönetilmektedir.^[2] İki Dünya savaşı için durdurulduğu zamanlar hariç, 1903'teki ilk sürümünden bu yana her yıl düzenlenmektedir.^[3] Tur öne çıktıkça ve popülerlik kazandıkça, yarışın kat ettiği mesafe uzamış ve erişimi tüm dünyaya yayılmaya başlamıştır. Her yıl dünyanın her yerinden bisikletçiler yarışa katılmaya başladıkça, katılım esas olarak Fransız sahasından genişlemiştir. Tur, bir UCI Dünya Turu etkinliği olup, bu durum da yarışan takımların, organizatörlerin davet ettiği takımlar hariç, çoğunlukla UCI Dünya Takımları olduğu anlamına gelmektedir.^[4][5] Yarış zamanla "Dünyanın en büyük yıllık spor etkinliği" haline gelmiştir.^[6] 1984 ile 2009 yılları arasında farklı isimler altında bir Kadınlar Tour de France düzenlendi. 2014 yılından bu yana, La Course by Le Tour de France, adıyla erkekler yarışı devam ederken kadınlar için bir veya iki günlük formatta düzenlenmektedir. 2022 yılı için Tour de France Femmes adıyla, erkekler Tur'undan sonra kadınlar için UCI Kadınlar Dünya Turu kapsamında etap yarışı düzenleneceği açıklanmıştır.

Geleneksel olarak, yarış Temmuz ayında yapılmaktadır. Rota her yıl değişirken, yarışın formatı zamana karşı etaplarının ortaya çıkmasıyla,^[7] Pireneler ve Alpler dağ sıralarından geçiş ve Paris'teki Champs-Élysées'de bitiş aynı kalmaktadır.^[8][9] Tour de France'ın modern sürümleri, 23 günlük bir süre boyunca 21 günlük bölümlerden (etaplar) oluşur ve yaklaşık 3.500 kilometre (2.200 mi)'dir.^[10] Yarış, Fransa'nın saat yönünde ve saat yönünün tersine devreleri arasında değişir.^[11]

Genellikle her birinde sekiz bisikletçi bulunan 20 ila 22 takım vardır. Tüm etaplar bitişe kadar zamanlanmaktadır; bisikletçilerin zamanları, önceki etap zamanlarıyla birleştirilir.^[7] En düşük kümülatif bitirme süresine sahip sürücü yarışın lideridir ve sarı mayoyu giyer.^[12] Genel klasman en çok dikkat çekerken, Tur içinde sprinterler için puan klasmanı, tırmanışçılar için dağlar klasmanı, 26 yaşın altındaki bisikletçiler için genç bisikletçi klasmanı ve her etapta her takımdan ilk üç bisikletçinin zamanına göre takım klasmanı vardır. Bir etap galibiyeti elde etmek de prestij sağlamaktadır. Tur tarihinde en çok etap kazanan bisikletçiler 34'er etapla bisiklet efsanesi Eddy Merckx ve İngiliz sprinter Mark Cavendish'tir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tour de France 1903'te kuruldu. Tour de France'ın kökleri, ülkedeki iki rakip spor gazetesinin ortaya çıkmasına kadar uzanıyor. Bir yanda günde 80.000 kopya satan^[13] Fransa'nın ilk ve en büyük günlük spor gazetesi^[14] Le Vélo; diğer yanda Comte, Jules-Albert de Dion, Adolphe Clément ve Édouard Michelin'i kapsayan gazeteciler ve iş adamları tarafından 1899'da kurulan L'Auto vardı. Rakip gazete, 19. yüzyılın sonunda Fransa'yı hüküm giymiş bir Fransız ordusu subayı olan Alfred Dreyfus'un masumiyeti konusunda bölen -Almanlara askeri sırlar satmaktan -sonradan aklanmış olsa da- (Dreyfusard karşıtı de Dion'un dahil olduğu) Dreyfus Olayı konusundaki anlaşmazlıkların ardından ortaya çıktı.^{[n 1]} Yeni gazete, Henri Desgrange'ı editör olarak atadı. Desgrange, önde gelen bir bisikletçiydi ve Victor Goddet ile birlikte Parc des Princes'deki velodromun sahibiydi.^[15] De Dion onu bisiklet konusundaki itibarı, yazdığı kitaplar, bisiklet makaleleri ve Clément lastik şirketi için yazdığı basın makaleleri aracılığıyla tanıyordu.

L'Auto, destekçilerinin istediği başarı değildi. Geçmesi amaçlanan rakipten daha düşük durgun satışlar, 20 Kasım 1902'de L'Auto'nun 10 Rue du Faubourg Montmartre, Paris'teki ofisinin orta katında bir kriz toplantısına yol açtı. En son konuşan 26 yaşındaki Géo Lefèvre, oradaki en genç, baş bisiklet gazetecisiydi.^[16] Desgrange onu Giffard'ın gazetesinden çalmıştı.^[17] Lefèvre, Fransa'nın her yerinde ama pistte popüler olan türden altı günlük bir yarış önerdi.^[17] Uzun mesafeli bisiklet yarışları, daha fazla gazete satmak için popüler bir yoldu, ancak Lefèvre'nin önerdiği uzunluktaki hiçbir şey denenmemişti.^{[n 2]} Başarılı olursa, L'Auto'nun rakibiyle eşleşmesine yardımcı olacak ve belki de onu işsiz bırakacaktı.^[18] Desgrange'ın dediği gibi, "Giffard'ın gagasını kapatabilir."^[19][20] Desgrange ve Lefèvre bunu öğle yemeğinden sonra tartıştı. Desgrange şüpheliydi, ancak gazetenin mali direktörü Victor Goddet hevesliydi. Desgrange'a şirketin kasasının anahtarlarını verdi ve şöyle dedi: "Neye ihtiyacın varsa al."^[21] L'Auto, 19 Ocak 1903'te yarışı duyurdu.

İlk Tour de France (1903)[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk Tour de France 1903'te sahnelendi. Plan, Paris'ten başlayıp Paris'e dönmeden önce Lyon, Marsilya, Bordeaux ve Nantes'te duran 31 Mayıs - 5 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek beş etaplı bir yarıştı. Toulouse, daha sonra güney Fransa boyunca Akdeniz'den Atlantik'e uzanan uzun mesafeyi kırmak için eklendi. Etaplar gece boyunca devam edecek ve bisikletçiler tekrar yola çıkmadan önce dinlenme günleri ile ertesi öğleden sonra bitecekti. Ancak bu çok ürkütücüydü. Çoğu katılımcı için maliyetler çok yüksekti^[23]ve yarışa sadece 15 kişi katılmıştı. Desgrange hiçbir zaman tamamen ikna olmamıştı ve fikri bırakmaya yaklaştı.^[24] Bunun yerine, uzunluğu 19 güne indirdi, tarihleri 1 ile 19 Temmuz olarak değiştirdi ve tüm etaplarda saatte en az 20 kilometre/saat (12 mph) ortalama hız yapanlara^[25] günlük bir harcırah verdi.^[26] Ayrıca giriş ücretini 20'den 10 Frank'a düşürdü ve birincilik ödülünü 12.000 frank ve her günün birincisi için ödülü 3.000 frank olarak belirledi. Böylece kazanan, çoğu işçinin bir yılda kazandığının altı katını kazanacaktı.^[26] Bu, aralarında sadece profesyoneller değil amatörler, bazıları işsiz ve bazıları sadece maceracılar da olan 60 ila 80 katılımcının ilgisini çekti.^[16]

Desgrange, yarışını başlatan ve destekçilerinin tutkularını artıran Dreyfus Olayı'nı unutmamış gibi görünüyordu. Yeni yarışını 1 Temmuz 1903'te, yazarı Émile Zola olan bu J'Accuse...! adlı açık mektup eserinden alıntı yaparak duyurdu. Dreyfus'un beraat etmesine ve bundan sonra kullandığı süslü tarzı oluşturmasına yol açtı.^[27][28][29]

İlk Tour de France, Montgeron köyündeki Melun ve Corbeil yollarının kavşağında, Café Reveil-Matin'in hemen dışında başladı. Start bayrağı, Georges Abran tarafından 1 Temmuz 1903 3:16 pm'de sallandı. L'Auto o sabah yarışı ön sayfasında göstermemişti.^{[n 3][30][31]}

Yarışmacılar arasında nihai kazanan Maurice Garin, onun rakibi Hippolyte Aucouturier, Alman favorilerden Josef Fischer ve biri "Samson" adyla yarışan bir maceracı grup vardı.^{[n 4]}

Tur'un gerektirdiği fiziksel efor çok fazla olduğu için birçok sürücü ilk etapları tamamladıktan sonra yarıştan çekildi. Dördüncü etabın sonunda sadece 24 katılımcı kaldı.^[32] Yarış, Paris'in kenarındaki Ville d'Avray'de, Restaurant du Père Auto'nun dışında, Paris'e bir törensel bir yolculuk ve Parc des Princes etrafında birkaç turdan sonra sona erdi. Garin, ilk ve son iki etabı 25,68 kilometre/saat (15,96 mph) hız ortalamasıyla kazandı ve yarışı domine etti. Son bisikletçi Millocheau, 64s 47dk 22sn arkasında bitirdi.

L'Auto yarışın yayınlarının tirajını ikiye katlamasıyla görevini tamamlandı ve bu durum yarışı Desgrange'ın umduğundan çok daha büyük bir şey haline getirdi.

Klasmanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tour de France'daki en eski ve ana yarışma, sarı mayonun verildiği "genel klasman" olarak bilinir ve bu klasmanı kazanan bisikletçi yarışı kazanmış kabul edilir.^[33] Her takımdan birkaç bisikletçi genel olarak kazanmayı hedeflemekte ancak tüm uzmanlık alanlarından bisikletçileri çekmek için puan klasmanı, dağlar klasmanı ve genel klasman hedeflerine sahip genç bisikletçiler için genç bisikletçi klasmanı adı altında üç yarışma daha vardır. Yukarıda belirtilen klasmanların her birinin lideri kendine özgü bir mayo giymekte, birden fazla klasmana liderlik eden bisikletçi ise liderliğindeki en prestijli mayoyu giymektedir. Bu dört klasmana ek olarak, Tur sırasında yarışılan birkaç küçük ve devam etmeyen klasman vardır.

Genel klasman[değiştir | kaynağı değiştir]

Tour de France'da en eski ve en çok konuşulan yarışma genel klasmandır.^[33][34] Tüm etaplar bitişe kadar zamanlanmıştır.^[34] Bisikletçilerin süreleri önceki etap süreleriyle birleştirilir; bu yüzden toplam süresi en düşük olan sürücü yarışın lideridir.^[33][34] Lider, her etabın bitiminden sonra belirlenir: bir sonraki etap için etabın bitiş kasabasında bir podyumda sunulan sarı mayoyu giyme ayrıcalığını kazanır. Bir bisikletçi mayoyu ödüllendiren birden fazla klasmanda lider ise, genel klasman yarıştaki en önemli klasman olduğu için sarı mayoyu giyer.^[12] 1905 ve 1912 (dahil) arasında, 1904 yarışında bisikletçinin hile yapmasıyla ilgili endişelere yanıt olarak, genel klasman, her etaptaki sıralamalarına göre puan tabanlı bir sisteme geçildi ve Tur'dan sonra en düşük toplam puana sahip bisikletçi kazanan oldu.^[34]

İlk Tour de France'ın liderine yeşil bir kol bandı verildi.^[16] Sarı mayo (Tur'u yaratan L'Auto gazetesinin sarı kağıda basılması nedeniyle, sarı renk seçildi), 1919 sürümünde yarışa eklendi ve o zamandan beri Tour de France'ın bir sembolü haline geldi.^[33] Sarı mayoyu giyen ilk bisikletçi Eugène Christophe oldu. Bisikletçiler genellikle takım ve sponsorları için daha fazla tanıtım elde etmek için formayı mümkün olduğunca uzun süre tutmak adına ekstra çaba göstermeye çalışırlar. Eddy Merckx, 96 etapta sarı mayoyu giydi ve bu, Tur tarihindeki diğer tüm bisikletçilerden daha fazladır. Dört bisikletçi kariyerlerinde beş kez genel klasmanı kazandı: Jacques Anquetil, Eddy Merckx, Bernard Hinault ve Miguel Indurain.

Dağlar klasmanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dağlar klasmanı, Tour de France'daki ikinci en eski mayo ödül klasmanıdır. 1933'te Tour de France'a eklendi ve ilk kez Vicente Trueba tarafından kazanıldı.^[33][35] Klasman için ödüller ilk olarak 1934'te verildi.^[35] Tırmanışları içeren etaplarda, tırmanış kategorisine bağlı olarak, her bir kategorize edilmiş tırmanışın zirvesine ulaşan ilk bisikletçilere puan verilir ve puanlar ilk 10 bisikletçiye kadar kullanılabilir. Tırmanışlar, o tepenin dikliğine ve uzunluğuna göre kategorize edilir ve daha zorlu tırmanışlar için daha fazla puan verilir. Klasmandan önce, organizasyon gazetesi l'Auto tarafından her yarışı tamamlayan bisikletçiye verilen meilleur grimpeur (Türkçe: en iyi tırmanıcı) ödülü vardı.

Organizatörlerin, lidere ayırt edici kırmızı benekli beyaz bir mayo vermeye karar verdiği 1975'e kadar, klasman liderine hiçbir mayo verilmedi.^[33][35] Dağların kralımayosu, her etabın başında en fazla tırmanış puanına sahip olan bisikletçi tarafından giyilir.^[34] Bir bisikletçi iki veya daha fazla klasmanda liderse, dağların kralı mayosu o klasmanda ikinci veya üçüncü sıradaki bisikletçi tarafından giyilir. Tur'un sonunda en fazla tırmanış puanına sahip olan bisikletçi klasmanı kazanır. Bazı bisikletçiler bu özel yarışmayı kazanmak amacıyla yarışabilirken, erken puan kazanan diğerleri yarış sırasında odaklarını klasmana kaydırabilir. Tur, yarışın kapsadığı dağları sınıflandırmak için beş kategoriye sahiptir. Ölçek, en kolay kategori 4'ten en zor kategori olan Hors catégorie'ye kadar uzanır. 2004'te 7. kez kırmızı puanlı mayoyu giyerek kariyerini noktalayan Fransız bisikletçi Richard Virenque bu klasmanda rekorun sahibidir.

2019 etkinliğinde dağların puan dağılımı şu şekildeydi:^[36]

Tip		1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.
	Hors catégorie	20	15	12	10	8	6	4	2
	1.Kategori	10	8	6	4	2	1
	2.Kategori	5	3	2	1
	3.Kategori	2	1
	4.Kategori	1

• 2000 m yüksekliğin üzerinde yer alan HC tırmanışlarında puanlar ikiye katlanır.

Puan klasmanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Puan klasmanı, şu anda verilen mayo klasmanlarının en eski üçüncüsüdür.^[33] 1953'te tanıtıldı ve ilk olarak Fritz Schär tarafından kazanıldı. Sıralama, sprinterlerin katılımının sağlanmasının yanı sıra Tur'un 50. yıldönümünü kutlamak için eklendi. Bir etabı bitiren ilk 15 bisikletçiye puan verilir ve her etabın rotası sırasında önceden belirlenmiş bir 'sprint' noktasını geçen ilk 15 bisikletçiye ek bir puan seti verilir. Her etabın başında en fazla puana sahip olan bisikletçi tarafından puan klasmanı lideri olarak yeşil mayo, giyilir.^[34]

İlk yıllarda bisikletçi üst sıralarda bitirmediği için ceza puanları aldı, bu nedenle en az puana sahip bisikletçi yeşil mayo ile ödüllendirildi. 1959'dan itibaren sistem değiştirildi, böylece bisikletçiler yüksek dereceleri için puan aldılar (ilk sıra en çok puanı alırken ve alt sıralar art arda daha az puan aldı), böylece en çok puana sahip bisikletçiye yeşil mayo verildi. Kazanılan puanların sayısı etap türüne göre değişmektedir, düz etaplar bitişte en fazla puanı verirken, zamana karşı yarışlar ve yüksek dağ etapları bitişte en az puanı verir.^[34] Bu puanlama sistemi, bir sprinterin puan klasmanını kazanma olasılığını artırır, ancak diğer bisikletçiler yeterli sayıda yüksek dereceli bitişleri varsa klasman için rekabetçi olabilir.

Klasmanın galibi, Tur sonunda en çok puanı alan bisikletçidir. Beraberlik durumunda, lider etap galibiyetlerinin sayısına, ardından ara sprint zaferlerinin sayısına ve son olarak bisikletçinin genel klasmandaki durumuna göre belirlenir. Bu kategoride 7 kez zafere ulaşan Slovak bisikletçi Peter Sagan rekorun sahibidir.^[33][37] 1996 ve 2001 yılları arasında kazanan Alman sprinter Erik Zabel, üst üste altı kez yeşil mayoyu kazanarak, en fazla arka arkaya kazanan bisikletçi rekorunu kırmıştır. Zabel, Sagan'dan sonra yeşil mayoyu en fazla kazanan ikinci isimdir.

Puan klasmanının kullanıldığı ilk yıl, bir çim biçme makinesi üreticisi olan La Belle Jardinière sponsorluğunda yapıldı ve bu nedenle mayo yeşil yapıldı. 1968'de sponsoru memnun etmek için mayonun rengi kırmızıya döndü.^[38] Ancak ertesi yıl rengi tekrar değişti. Neredeyse 25 yıl boyunca bir devlet bahis şirketi olan Pari Mutuel Urbain tarafından klasman desteklendi.^[35][39] Ancak Kasım 2014'te sponsorluklarına devam etmeyeceklerini açıkladılar ve Mart 2015'te yeşil mayonun artık Çek otomobil üreticisi Škoda tarafından destekleneceği açıklandı.^[39]

2015 itibarıyla verilen puanlar:^[40]

Tip		1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.	15.
	Düz etap bitişi	50	30	20	18	16	14	12	10	8	7	6	5	4	3	2
	Orta dağlık etap bitişi	30	25	22	19	17	15	13	11	9
	Yüksek dağlık etap bitişi	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	Bireysel zamana karşı
	Ara sprint

Genç bisikletçi klasmanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Klasmanın lideri, genel klasman ile aynı şekilde belirlenir, her etaptan sonra bisikletçilerin süreleri toplanır ve en düşük toplam süreye sahip uygun bisikletçi lider olarak adlandırılır. Genç bisikletçi klasmanı 26 yaşın altındaki bisikletçilerle sınırlıdır. Klasman, başlangıçta 1983 yılına kadar neo-profesyonellerle, yani profesyonel yarışlarının ilk üç yılında yer alan bisikletçilerle sınırlıydı. 1983'te organizatörler sadece ilk kez yarışanların klasman için uygun olduğunu belirttiler. 1987'de organizatörler, klasman kurallarını bugünkü haline getirdiler.

Bu klasman, 1975 sürümünde Tour de France'a eklendi ve Francesco Moser, genel sıralamada yedinci olduktan sonra klasmanı kazanan ilk bisikletçi oldu. 1989 ve 2000 yılları arasında verilmemiş olsa da, klasmanın liderine ödül olarak beyaz bir mayo verir.^[33] Altı bisikletçi aynı yıl hem genç bisikletçi klasmanını hem de genel klasmanı kazandı: Laurent Fignon (1983), Jan Ullrich (1997), Alberto Contador (2007), Andy Schleck (2010), Egan Bernal (2019) ve Tadej Pogačar (2020, 2021). İki bisikletçi genç bisikletçi klasmanını kendi kariyerlerinde üç kez kazandılar: Jan Ullrich ve Andy Schleck.

2015 itibarıyla mayo sponsoru, sponsorluğunu yeşil mayo'ya taşıyan Škoda'nın yerini alan optik şirketi Krys'dir.^[41]

Küçük klasmanlar ve ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Prix de la battleivité, genellikle pelotondan kaçmaya çalışarak günü en çok hareketlendiren bisikletçiye gider. En hırslı bisikletçi, ertesi gün siyah üzerine beyaz yerine kırmızı üzerine beyaz baskılı bir numara giyer. Tur boyunca en savaşçı bisikletçiye bir ödül verilir. Daha 1908'de, Sports Populaires ve L'Education Physique Le Prix du Courage yarattığında bir nevi savaşçılık ödülü verilmekteydi.^[42][43] Modern yarışma 1958'de başladı.^[42][44] 1959'da Tur'un en savaşçı bisikletçisine Süper Savaşçı ödülü verildi. Başlangıçta her yıl verilmiyordu, ancak 1981'den beri yıllık olarak verilmektedir. Eddy Merckx, dört kez ile genel ödülün en fazla galibidir.

Takım klasmanı, her takımın en iyi üç bisikletçisinin zamanı eklenerek değerlendirilir. Yarışmanın kendi mayosu yok, ancak 2006'dan beri lider takım sarıya siyah baskılı numaralar giydi. 1990 yılına kadar lider takım sarı şapka giyiyordu. 2012 itibarıyla, lider takımın sürücüleri sarı kask takıyorlar.^[45] Millî takımlar döneminde Fransa ve Belçika 10'ar galibiyet aldı.^[35] 1973'ten 1988'e kadar, puanlara dayalı bir takım klasmanı da vardı (etap klasmanı); lider takımın üyeleri yeşil şapkalar takardı.

Tarihsel klasmanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir dönem 1984'ten itibaren kırmızı mayo ile ödüllendirilen, etaplarda ara sprint kapılarında ilk üçe girerek toplanan puanlarla oluşan sprint klasmanı yapıldı.^[46] Bu sprint kapılarında alınan puanlar ayrıca puan klasmanına eklendi ve genel klasmana yönelik bonus saniyeler de verdi. Kırmızı mayolu ara sprint klasmanı 1989'da kaldırıldı,^[47] ancak ara sprintler kaldı, puan klasmanı için puanlar verdi ve 2007'ye kadar genel klasman için zaman bonusları sundu.

1968'den itibaren, genel klasmana, puan ve dağlar klasmanına dayalı bir puan sistemine göre puanlanan bir kombinasyon klasmanı vardı.^[48] Tasarım başlangıçta beyazdı, ardından her bir forma tasarımını andıran alanlara sahip bir yama çalışmasıydı. Bu klasman da 1989'da kaldırıldı.^[49]

Lanterne rouge[değiştir | kaynağı değiştir]

En çok zamana sahip bisikletçiye lanterne rouge (karanlıkta görülebilmesi için aracın arkasındaki kırmızı ışıkta olduğu gibi kırmızı fener) denmektedir ve geçmiş yıllarda selenin altında küçük bir kırmızı ışık taşıdı. 1939 ve 1948'de organizatörler, daha rekabetçi yarışları teşvik etmek için her gün son bisikletçiyi dışladılar.^{[n 5]}

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Para ödülü her zaman verilmiştir. İlk yıl 20.000 Frank^[50] ile başlayan para ödülü her yıl arttı, ancak 1976'dan 1987'ye kadar birincilik ödülü yarış sponsoru tarafından verilen bir apartman dairesiydi. 1988'de birincilik ödülü bir araba, bir stüdyo daire, bir sanat eseri ve nakit 500.000 franktı. 1990'da ödüller yalnızca nakit para olarak verildi.^[51]

Ödül ve bonuslar yarış sonundaki sıralamalar ve etap sonundaki sıralamalara göre verilmektedir. 2009 yılında, kazanan 450.000 € alırken, 21 etap kazananının her biri 8.000 € (takım zamana karşı etabı için 10.000 €) kazandı. Puan klasmanı ve dağlar klasmanının kazananlarının her biri 25.000 €, genç bisikletçi klasmanı ve savaşçılık ödülü 20.000 €; Takım klasmanının galibi (her takımdaki en iyi üç bisikletçinin toplam süreleri eklenerek hesaplanır) 50.000 € alır.^[52]

Tur'un kurucusunun anısına Henri Desgrange Hatırası, anıtının bulunduğu Col du Galibier^[52] veya Tur'daki en yüksek irtifa üzerindeki ilk bisikletçiye verilir. Benzer bir ödül olan Jacques Goddet Hatırası, Col du Tourmalet'nin zirvesinde anıtı yer alan, Desgrange'ın halefi Jacques Goddet'in anısına verilir.

Kazananlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoklu kazananlar[değiştir | kaynağı değiştir]

2023 yılı itibarıyla 22 farklı bisikletçi Tur'u birden fazla kez kazandı.

Tour de France genel klasmanı çoklu kazananlar

Sıra	Bisikletçi	Toplam	Yıllar
1	Anquetil, JacquesJacques Anquetil (FRA)	5	1957, 1961, 1962, 1963, 1964
	Merckx, EddyEddy Merckx (BEL)	5	1969, 1970, 1971, 1972, 1974
	Hinault, BernardBernard Hinault (FRA)	5	1978, 1979, 1981, 1982, 1985
	Indurain, MiguelMiguel Indurain (ESP)	5	1991, 1992, 1993, 1994, 1995
2	Froome, ChrisChris Froome (GBR)	4	2013, 2015, 2016, 2017
3	Thys, PhilippePhilippe Thys (BEL)	3	1913, 1914, 1920
	Bobet, LouisonLouison Bobet (FRA)	3	1953, 1954, 1955
	LeMond, GregGreg LeMond (USA)	3	1986, 1989, 1990
4	Petit-Breton, LucienLucien Petit-Breton (FRA)	2	1907, 1908
	Lambot, FirminFirmin Lambot (BEL)	2	1919, 1922
	Bottecchia, OttavioOttavio Bottecchia (ITA)	2	1924, 1925
	Frantz, NicolasNicolas Frantz (LUX)	2	1927, 1928
	Leducq, AndréAndré Leducq (FRA)	2	1930, 1932
	Magne, AntoninAntonin Magne (FRA)	2	1931, 1934
	Maes, SylvèreSylvère Maes (BEL)	2	1936, 1939
	Bartali, GinoGino Bartali (ITA)	2	1938, 1948
	Coppi, FaustoFausto Coppi (ITA)	2	1949, 1952
	Thévenet, BernardBernard Thévenet (FRA)	2	1975, 1977
	Fignon, LaurentLaurent Fignon (FRA)	2	1983, 1984
	Contador, AlbertoAlberto Contador (ESP)	2	2007, 2009
	Pogačar, TadejTadej Pogačar (SVN)	2	2020, 2021
	Vingegaard, JonasJonas Vingegaard (DEN)	2	2022, 2023

İkincil klasman kazananları[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransa Bisiklet Turu birincisi genel klasman ile belirlenir. Ayrıca, bazı ikincil klasmanlar da vardır. İlk olarak 1933'te başlatılan ve ilk olarak 1975'te benekli mayo ile ilişkilendirilen dağlar klasmanı;^[53] 1953'te yarışın 50. yıl dönümünü kutlamak için puan klasmanı başladı. Etaplardaki yerlerine bağlı olarak istikrarlı bitiricilere puanlar vererek ödüllendirildi.^[54] 1975 yılında, Tur organizatörleri genç bisikletçi klasmanını başlattı.^[53] Eddy Merckx, 1969'da Dağların Kralı'nı, puan klasmanını ve genel klasmanı aynı yıl içinde kazanarak bunu yapabilen tek bisikletçi olmuştur. 2020 Fransa Bisiklet Turu'nu kazanan Tadej Pogačar, aynı zamanda genç bisikletçi klasmanı ve dağlar klasmanında da zafere ulaşmıştır.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bibliyografya

Daha fazla okuma

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Fransa Bisiklet Turu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmî site
• Fransa Bisiklet Turu yarış profili Cycling Archives
• "Tour de France" Resmi site14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tour de France haberleri - İngilizce
• TourdeFrance.net - Fotoğraflar, parkur ve istatistikler11 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tour de France Quiz1 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.