Feminist sanat hareketi, feministler tarafından, kadınların yaşam ve deneyimlerini yansıtan sanat eserleri üretmenin yanı sıra; çağdaş sanat üretimi ve algısının temelini değiştirmek için uluslararası düzeyde gerçekleştirilen çalışmaları ifade eder. Sanat tarihi ve pratiği içinde kadınlara daha fazla görünürlük kazandırmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda feminist hareketin iç düşüncelerini ve amaçlarını görselleştirerek sanat yoluyla herkese gösterme ve anlam verme amacıyla icra edilmektedir. Hareket, sanat dünyasının ana akım (ve genellikle erkeksi) anlatısını baltalamaya devam edenlerin rolünü oluşturmasını sağlar.^[1]

Feminizm içindeki genel gelişmelere tekabül eden ve genellikle farkındalık yükseltme grubu gibi kendi kendini örgütleyen taktikleri içeren hareket, 1960'larda başladı ve 1970'ler boyunca, ikinci feminizm dalgasının bir sonucu olarak gelişti. Savaş sonrası dönemde "en etkili uluslararası hareket" olarak anılmıştır. "^[2]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1960'lar, kadın sanatçıların yerleşik sanat dünyasında erkeklerle eşit haklar elde etmek ve "dünyayı değiştirmeye" yardımcı olmak için genellikle geleneksel olmayan yollarla feminist sanat yaratmak istedikleri bir dönemdi.^[3]

Louise Bourgeois (1911-2010) ve Alman-Amerikalı Eva Hesse (1936-1970) bazı erken feminist sanatçılardı. .^[3]

20 Temmuz 1964'te Fluxus üyesi olan, avangard sanatçı, şarkıcı ve aktivist Yoko Ono, Kyoto, Japonya'daki Yamaichi Konser Salonu'nda Cut Piece performansını sundu ve burada giysileri parça parça kesilirken hareketsiz şekilde oturdu. Bu da kadına yönelik şiddeti protesto etmek anlamına geliyordu. 1965'te Carnegie Hall'da bu performansı tekrarladı.^[4] Oğlu Sean, 15 Eylül 2013'te Paris'teki Théatre le Ranelagh'da sanatçının performansına katıldı. The Guardian yazarı Jonathan Jones, bu eseri "şimdiye kadarki en şok edici 10 performans sanatı eserinden biri" olarak kabul etti.^[5]

Mary Beth Edelson, Some Living American Women Artists / Last Supper (1972) eserinde, Leonardo da Vinci'nin Son Akşam Yemeği'ndeki, Mesih'in ve havarilerinin başlarının üzerine kolaj yaparak önemli kadın sanatçıların başlarıyla değiştirdi. Benglis bu önemli kadın sanatçılar arasındaydı. Din ve sanatta tarihsel ikonografinin kadınların boyun eğdirilmesindeki rolünü ele alan bu imge, "feminist sanat hareketinin en ikonik imgelerinden biri" haline geldi.^[6][7]

Feminist teori ve feminist hareket ile motive olan kadın sanatçılar, 1970'lerde feminist sanat hareketine başladılar. Feminist sanat, kadınların yaptığı sanatın erkekler tarafından yapılanlardan farklı bir sınıfa yerleştirildiği modernizmden uzaklaşmayı temsil ediyordu. Hareket yeni bir feminist bilinç geliştirdi, "Geleneksel erkek ana akımı tarafından [Engellenmemiş] yaşama yanıt verme özgürlüğü... " veya, Griselda Pollock ve Roszika Parker'ın belirttiği gibi - Sanatın, kadınlar tarafından yapılan sanattan ayrılması, bir "kadınsı klişe" üretti.

Temsilde eşitlik talebi, 1969'da geliştirilen ve kesin olarak Mart 1970'te yayınlanan Sanat İşçileri Koalisyonu'nun (AWC) Talep Beyannamesi'nde yer bulmuştur. AWC, sanatçıların haklarını savunmak ve müzeleri ve galerileri uygulamalarını değiştirmeye zorlamak için kurulmuştur. Koalisyon, Yunan kinetik heykeltıraş Panagiotis "Takis" Vassilakis'in Tele-Sculpture (1960) adlı eserinin New York Modern Sanat Müzesi'ndeki 1969 tarihli bir sergiden fiziksel olarak kaldırmasının ardından bir protesto hareketi olarak ortaya çıkarken, hızla 'genel olarak sanat müzelerinden talep edilenler' konulu geniş bir liste yayınladı.

Ücretsiz katılım, etnik azınlıkların daha iyi temsil edilmesi, geç açılışlar ve galerilerin sanatçısının izni olmadan sanat eserlerini sergilemeyeceğine dair bir anlaşmanın yanı sıra, AWC ayrıca müzelerin 'kadın sanatçıları sergilerde, müze satın alımlarında ve seçim komitelerinde cinsiyetlerin eşit temsil edilmesini sağlayarak kadınları, kadın sanatçı imajına yüzyıllardır verilen zararın üstesinden gelmeye teşvik etmelerini' talep etti.^[8]

1980'lerde ortaya çıkan feminist postmodernizm biçimleri de vardır. Feminist sanat hareketi, hayatın cinsel, maddi, sosyal ve politik yönlerini ve kadınlığı ifade etmenin yeni bir yolunu bulma mücadelesinden doğdu. Amerika Birleşik Devletleri'nde, İspanya, Avustralya, Avrupa; Kanada; ve 1970'lerde Latin Amerika'da feminist sanat hareketleri ortaya çıktı.

Kadın sanat hareketleri, 20. yüzyılın ikinci yarısında İsveç, Danimarka ve Norveç, Rusya ve Japonya dahil olmak üzere dünya çapında yayıldı. Asya, Afrika ve özellikle Doğu Avrupa'dan kadın sanatçılar, çağdaş sanat dünya çapında popüler hale geldikçe, 1980'lerin sonlarında ve 1990'larda uluslararası sanat sahnesine çıktı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]