Ernst Franz Sedgwick Hanfstaengl (2 Şubat 1887 - 6 Kasım 1975), Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler için çalışan yabancı basın sekreteri. Daha sonra Franklin D. Roosevelt için çalıştı ve bir kez yazar Djuna Barnes ile meşgul oldu.

Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

1887'de Baviyeralı ve varlıklı bir sanat yayımcısı olan Edgar Hanfstaengl ve Amerikalı Katharine Wilhelmina Heine'nin oğlu olarak doğdu. Almanya'da gençliğinin çoğu zamanını geçirdi ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı.

Harvard Üniversitesine gitti ve Walter Lippmann ve John Reed ile tanıştı. Yetenekli bir piyanist olarak Harvard'ın futbol takımı için birkaç şarkı besteledi. 1909 yılında mezun oldu.

New York'a taşındı ve babasının işi, Franz Hanfstaengl Güzel Sanatlar Yayınevi'nin Amerikan şube yönetimini devraldı. Sık sık sabahları New York Harvard Club'da piyano üzerinde pratikler yaptı. Franklin ve Theodore Roosevelt ile tanıştı. Tanıdıkları arasında gazete baronu William Randolph Hearst, yazar Djuna Barnes (onunla nişanlandı) ve aktör Charlie Chaplin'De bulunuyordu.

I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi üzerine, New York'ta Alman askeri Ataşesini sordu. Franz von Papen onu Almanya'ya kaçırmayı teklif etti fakat ataşeyi reddetti ve savaş sırasında ABD'de kaldı. 1917 sonrasında, ailesinin işyerine, düşman ülkenin vatandaşları oldukları için el konuldu.

Hanfstaengl 11 Şubat 1920 tarihinde, Long Island'da Helene Elise Adelheid Niemeyer ile evlendi. Tek oğlu olan Egon Ludwig, ABD Ordusu Hava Kuvvetlerinde askere katıldı. Kızı Herta ise beş yaşındayken öldü.

Hitler'in sırdaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı sonrası Almanya'ya döndü ve 1922'de Münih'te Adolf Hitler'in bir konuşmasını dinleyip ona hayran oldu. Hanfstaengl konuşmasının ardından Hitler'e kendini tanıttı ve 1920'lerde başlayıp, 1930'ların başına kadar sürecek yakın bir dostluk ve siyasi ilişkisi başladı. Bundan sonra "Putzi" olarak tanındı. Alman-Amerikalı olan Ernst Hanfstaengl Nazi hareketinde büyük bir destekçisi olarak Adolf Hitler'in yanında yer aldı. Hitler'in sırdaşı, mali destekçisi ve ona huzur vermek için sık sık piyano çalan sıkı dostu oldu.

Hanfstaengl, 1923 yılındaki başarısız bir darbe girişimi olan Birahane Darbesi'ne katıldıktan sonra Avusturya'ya kaçtı. Yaralı olan Hitler, Münih dışında, Uffing'de Hanfstaengl'in evine sığındı. Polis onu tutuklamaya geldiğinde Hanfstaengl'in eşi Helene, iddiaya göre, Hitler'i intihar etmesinden vazgeçirmiştir.

Hanfstaengl, 1920'lerde Hitler'i Münih yüksek toplumuyla tanıştırdı ve imajında yardımcı oldu. NSDAP resmi gazetesi Völkischer Beobachter'in ve Hitler'in Mein Kampf isimli kitabının yayınlanmasını finanse etti. Hitler, Hanfstaengl'in oğlu Egon'un vaftiz babası oldu. Hanfstaengl, iddia göre "Sieg Heil"i tasarladı. Bu dönemde Hanfstaengl arkadaşlarından arasında Hans Heinz Ewersr ve Nazi Partisi çalışanı ve gazeteci Kurt Lüdecker'de vardı.

Ernst Hanfstaengl, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yüksek toplumla birçok bağlantıları ve akıcı İngilizcesi ile Berlin'de Yabancı Basın Bürosu başkanı oldu.

Winston Churchill 1932 yazında Münih'te, Hotel Regina kaldığı zaman, Hanfstaengl ona kendini tanıttı ve saat 5:00 civarında her akşam otele geldiğinden beri orada kolayca Hitler ile bir toplantı düzenleyebileceğini söyledi. O zamanlar Churchill'in Hitler'e karşı ulusal önyargıları vardı ve çeşitli vesilelerle onunla görüşmeyi reddederek Churchill ile bir araya gelme şansını kaybetti.

Gözden düşüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllarca Nazi yabancı basın şefi olarak çalıştıktan sonra, 1933'te Joseph Goebbels ile arasında çeşitli anlaşmazlıklar çıktı. Aynı yıl Hitler'in kadrosundan çıkarıldı. Eşi Helene ile 1936 yılında boşandı. Hitler'in yakın arkadaşı Unity Mitford tarafından kınandıktan sonra Hitler'in gözünden tamamen düştü.

Hanfstaengl, 1937'de, müzakerelere yardımcı olmak için İspanya İç Savaşı'nın milliyetçi tarafının elinde bulunan bir alana paraşütle atlama emri aldı. Uçaktayken, kendisine düzenlenen bir komplodan korktu ve pilottan görev hakkında daha fazla ayrıntı öğrendi; pilot, sonunda, Hanfstaengl'i Cumhuriyetçi topraklara bırakmasının emredildiğini ve bunun neredeyse kesin ölüm anlamına geleceğini kabul etti. Pilot, Hanfstaengl ile yaptığı kısa bir konuşmanın ardından bir motor arızası olduğunu iddia ettikten sonra Leipzig yakınlarındaki küçük bir havaalanına indi ve buradan kaçmasına izin verdi.

Hikâyenin bu versiyonu anılarında Albert Speer tarafından anlatılmıştır; Speer, İspanya'ya yapılan "görev"in, Hitler ve Goebbels tarafından hazırlanmış, Hanfstaengl'i cezalandırmak için tasarlanmış ayrıntılı bir şaka olduğunu belirtmiştir. Hanfstaengl, İspanya İç Savaşı sırasında "Alman askerlerinin savaştaki savaşçı ruhları hakkında olumsuz yorumlar" yaparak Führer'i rahatsız etmişti. Hanfstaengl'e, uçağı uçuşa geçene kadar açılmaması gereken mühürlü emirler verildi. Emirlerde, Francisco Franco için bir ajan olarak çalışmak üzere "Kızıl İspanyol topraklarına" bırakılacağını ayrıntılı olarak açıkladı. Speer'e göre giderek daha fazla endişelenen Hanfstaengl'in içinde bulunduğu uçak, Almanya'nın üzerinde dönüyordu ve uçağın İspanya'ya daha da yaklaştığı izlenimini vermek için yanlış konum raporları veriliyordu. Şaka etkisini gösterdikten sonra, pilot acil iniş yapması gerektiğini söyledi ve Leipzig Havalimanı'na güvenli bir şekilde indi.^[1] Hanfstaengl olaydan o kadar korktu ki kısa süre sonra kaçtı.

Hanfstaengl, 1960'ların sonlarında Schwabing'deki (Münih) evinde yaptığı bir röportajda, uçaktan atılacağına ve kuzey Almanya üzerinden paraşütle atılacağına ikna olduğunu söyledi.

Hanfstaengl, İsviçre'ye kaçtı ve Almanya'daki oğlu Egon'un serbest bırakılması ile ilgili güvence aldıktan sonra İngiltere'ye taşındı. II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra düşman ülkenin vatandaşı olarak bu ülkede hapsedildi. Daha sonra Kanada'da bir esir kampına gönderildi. 1942 yılında ABD'ye teslim edildi ve yaklaşık 400 Nazi liderlerinin bilgilerinin çalınması kapsamında, Başkan Roosevelt'in "S-Projesi" için çalıştı. Hitler'in özel hayatına dair bilgiler de dahil olmak üzere, tek başına Hitler'in hakkında 68 sayfa bilgi sağladı ve Harvard Psikoloji Kliniği Direktörü Prof. Henry Murray ve psikanalist Walter C. Langer ve diğer uzmanlar, OSS için bir rapor hazırlamak için yardım etti. 1943'te "Adolph Hitler'in Kişiliğinin Analizi" olarak adlandırdı. 1944 yılında, İngiltere'ye geri teslim edildi ve savaşın sonunda Almanya'ya iade edildi. 1940 yılına kadar Nazi Almanyası'nda ikamet eden ve Hanfstaengl ile sık sık temas kuran CBS gazetecisi olan William L. Shirer, onu "hoşa gitmeyen zekası ile biraz karışık olan karanlık zekası" olarak nitelendirdi. Yirmi yıl sonra ise Roosevelt, büyük ölçüde "Putzi" 'nin bilgilerinden faydalanarak Nazi karşıtı propagandalarını sürdürdü ve başarılı oldu.

Hanfstaengl, deneyimlerini hakkında Unheard Witness (1957) (daha sonra Hitler: The Missing Years olarak tekrar yayımlandı) kitabını yazdı. 1974'te 65. Harvard Reunion'una katıldı ve Harvard Üniversitesi Bandosunu çeşitli Harvard yazarları hakkında yazılar yazdı. Hitler ile olan ilişkisinden söz edilmedi.

1946'da Almanya’ya sürülen "Putzi" tüm savaş suçlarından beraat etti. 1975 yılında Münih'te, 88 yaşında öldü.

Yapıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hanfstaengl, Ernst 'Putzi'. Hitler: The Missing Years. London: Eyre & Spottiswoode, 1957. Arcade Publishing, reprint 1994 ISBN 1-55970-278-8

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Soldan sağa: "Putzi" Ernst Hanfstaengl, Adolf Hitler ve Hermann Göring (Berlin Tempelhof Havalimanı, 1 Haziran 1932)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]