Distopya

Distopya (anti-ütopya Yunanca dystopia^[1]), çoğunlukla ütopik bir toplum anlayışının anti-tezini tanımlamak için kullanılır.^[2]

Distopik bir toplum otoriter-totaliter bir devlet modeli ya da benzer bir başka baskıcı sistem altında karakterize edilir.^[3]

Kelime ilk defa John Stuart Mill tarafından kullanılmıştır. Filozofun Yunanca bilgisi göz önüne alınırsa, kelimeyi "ütopyanın tersi" olarak değil, "kötü bir yer" anlamında kullandığı anlaşılır.

Yunanca bir ön-takı olan dys/dis, "kötü", "hastalıklı" ya da "anormal" anlamını taşır. ou takısı ise "yok", "değil" anlamını taşır ki, ütopya (outopia) Yunancada "olmayan yer" demektir. Aslında ütopya, "güzel yer" anlamına gelen Eutopia 'ya bir gönderme yapar (eu öntakısı "iyi, güzel" anlamı katar). Yani distopya ile ütopya, dysphoria ile euphoria 'nın birbiriyle karşıt olduğu gibi karşıt değildir.

Distopik toplumlar özellikle konusu gelecek zamanlarda geçen hikâyelerde yer alır. Bunlardan en ünlü olanları George Orwell'ın Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ve Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya adlı romanlarıdır. Distopik toplumlar edebiyatın birçok alt türünde görülmektedir ve genellikle toplumdaki politik, ekonomik, teknolojik ve dini problemlere dikkat çekmek için kullanılır.

Bazı distopik romanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Labirent - James Dashner
Efendi Uyanıyor − H.G.Wells
Biz − Yevgeniy İvanoviç Zamyatin
Bin Dokuz Yüz Seksen Dört − George Orwell
Ben − Ayn Rand
Cesur Yeni Dünya − Aldous Huxley
Fahrenheit 451 − Ray Bradbury
Damızlık Kızın Öyküsü − Margaret Atwood
Demir Ökçe − Jack London
Açlık Oyunları − Suzanne Collins
Uyandığında − Hillary Jordan
Uyumsuz − Veronica Roth
Swastika Geceleri − Katharine Burdekin
Hayvan Çiftliği − George Orwell
Karanlık Zihinler − Alexandra Bracken
Son Ada − Zülfü Livaneli
Lanark — Alasdair Gray

Bazı distopik filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Metropolis − Fritz Lang'ın çektiği sessiz bilimkurgu filmi.
Son Umut − Alfonso Cuarón'un çektiği futuristik film
FAQ: Frequently Asked Questions − Carlos Atanes'un çektiği futuristik film
Bıçak Sırtı − Ridley Scott
İsyan − Kurt Wimmer
Brazil − Terry Gilliam'ın 1985 tarihli filmi
Vampir İmparatorluğu − Spierig kardeşler tarafından 2009 yapımı Amerikan vampir bilimkurgu filmi
V for Vendetta − Wachowski kardeşler tarafından 2005 yapımı Amerikan bilimkurgu filmi
Ergo Proxy − Şukou Murase tarafından 2006 yapımı Japon animesi.
The Lobster − Yorgos Lanthimos tarafından 2015 yapımı - Colin Farrell'in başrolde oynadığı film.
Squid Game - 2021 yapımı Hwang Dong-Hyuk tarafından yönetilen film.

Bazı distopik diziler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Cacotopia (from κακός kakos "bad") was the term used by Jeremy Bentham in his 1818 Plan of Parliamentary Reform ("Dystopia". 26 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2006. [1] 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
^ "Definition of "dystopia"". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Inc. 2012. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
^ "Definition of "dystopia"". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. 2012. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.

[Bentham-1] Cacotopia (from κακός kakos "bad") was the term used by Jeremy Bentham in his 1818 Plan of Parliamentary Reform ("Dystopia". 26 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2006. [1] 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

[Merriam-2] "Definition of "dystopia"". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Inc. 2012. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.

[Oxford-3] "Definition of "dystopia"". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. 2012. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.

[1]

[2]

[3]

Distopya nedir?, Distopya anlamı nedir?, Distopya ne demektir?