Dinornis robustus

Dinornis robustus
	Dinornis robustus İskeleti
Korunma durumu
	; Tükenmiş (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia;
Şube:	Chordata;
Sınıf:	Aves;
Alt sınıf:	Palaeognathae;
Üst takım:	Notopalaeognathae;
Takım:	†Dinornithiformes;
Familya:	Dinornithidae;
Tür:	Dinornis robustus; Owen, 1846
Sinonimler
	Dinornis ingens var. robustus Owen, 1846 Palapteryx robustus (Owen 1846-1851a Dinornis maximus Haast 1869 Dinornis altus Owen 1879 Dinornis validus Hutton 1891 Dinornis potens Hutton 1891 Dinornis strenuus Hutton 1893 Dinornis torosus Hutton 1891 Palapteryx plenus Hutton 1891

Güney Adası dev moası ya da Dinornis robustus, soyu tükenmiş Dinornis cinsinin iki türünden biridir. 3.5 metreyi aşan boylarıyla tüm kuşlar içinde en uzun boylulardandır.^[1] Koşucu kuşlar alt sınıfı içindeki bu tür uçamaz ancak atalarının adaya uçarak geldiğine inanılmaktadır.^[2] İnsanların adaya gelişinden kısa süre sonra av baskısı nedeniyle soyları tükenmiştir. Yeni Zelanda'nın Kuzey adasındaki Yakın akrabası Kuzey Adası dev moası ile aynı cinsin üyesidir.

Görünüş[değiştir | kaynağı değiştir]

Dişileri 3.6 metreye, erkekleri ise 2.4 metreye kadar uzayabilmekteydi. Ağırlıkları ise erkekler için 34-85 kilogram, dişileri için 76-249 kilogramdır. Dişiler bu özellikler bakımından erkeklerden %150 ila %280 oranında daha büyüktü. Vücuduna göre küçük bir kafası vardı vücudu Moalar için inceydi. Güney Adası dev maoları, bilinen en büyük kuşlardandır ancak ağırlık bakımından 340 kilograma ulaşan soyu tükenmiş Madagaskar Fil kuşu belirgin şekilde daha ağırdır. Yine de bu Moa türü Güney Adası karasal sisteminin en büyük otoburu olmuştur.^[1]^[3] Ayakları en az 30 santimetre genişliğindedir.^[4]

Türün kalıntılarından elde edilen birkaç tüy, türün düz renkli ya da hafif çizgili olduğunu gösterdi. Ayrıca büyük taşlıklarının büyük olması sebebiyle oldukça yüksek lif yoğunluğuna sahip bir beslenme düzenine sahip olduğu düşünülmektedir. Koku alma sistemlerinin de büyük olması sebebiyle keskin koku alma duyularına sahip olması olasıdır.^[1]^[3] Yumurtaları 24 santime 18 santim boyutlarında olabilmektedir ve beyaz renklidir.^[5]

Beslenme[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Adası dev moası, yaşadığı çalılık ve seyrek ormanlarda ince dalları, ağaç ve çalı yapraklarını, çiçekleri, meyveleri, yerde yetişen otları, asmaları ve üzerindeki küçük böğürtlenlerden elde edilen tohumları tüketmekteydi. Yapılan DNA çalışmalarında Güney adasında bir bölge olan Otago bölgesinin merkezinde bulunan bir dev moa'nın vücudunda yerel bitki örtüsünden, yer seviyesindeki otlardan ve çalılardan izler taşımaktaydı. Bu dev moa'nın yer seviyesinde de otladığını göstermekteydi.^[1]

Habitatları[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Adası dev moası, Yeni Zelanda'nın güney adasında, Stewart adasına ve D'Urville adasında alçak düzlüklerde, sahillerde,ormanlarda, otlaklarda ve çalılarda yaşadı yağışlı ve yoğun ormanlarda nadiren yaşardı. Türün kalıntıları mağaralarda, bataklıklarda ve kum tepelerinde bulundu Yaşam alanları Marlborough sahilinin güneyinden Southland'a kadar geniştir ve güney adasındaki geniş yaşam alanlarında büyük bir nüfusa sahipti.^[6]^[7]

İnsanlar adaya gelmeden önce adada Haast’ın dev kartalı tarafından avlanmaktaydı. Maoriler adaya gelip bu türü avlamaya, çalılık ve seyrek orman habitatlarını bozmaya başladığında yenilenme hızı yüksek olmayan türün nesli tükendi.^[1]