Dean Martin
Genel bilgiler
Doğum adı	Dino Paul Crocetti
Diğer adları	Dean Martin, The King of Cool, Dino
Doğum	7 Haziran 1917 Steubenville, Ohio, ABD
Ölüm	25 Aralık 1995 (78 yaşında) Beverly Hills, Kaliforniya, ABD
Tarzlar	Pop, caz, swing
Meslekler	Şarkıcı, oyuncu, komedyen
Etkin yıllar	1940-1989
Müzik şirketi	Capitol, Reprise
Eş	Jeanne Martin (1949–1973) Catherine Hawn (1973–1976)
Çocukları	8

Dean Martin (7 Haziran 1917 – 25 Aralık 1995), İtalyan asıllı Amerikalı oyuncu ve şarkıcıdır.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dino, 7 Haziran 1917'de Steubenville, Ohio'da doğdu. Dino göçmen bir ailenin çocuğuydu, gençliğinde sayısız işte çalıştı. Onuncu sınıfa giderken evinde yasa dışı alkol bulundurma suçundan yargılandı ve okuldan uzaklaştırıldı.

Dino bir kumarhanede krupiye olarak çalışmaya başladı, birçok kart oyunu ve hileleri öğrendi. Bununla beraber bir çelik fabrikasında da çalıştı. Boks öğrendi ve maç başına on dolar kazanmaya başladı, bazen kazandığı para 25 dolara kadar da çıkıyordu.

16 yaşında hiç istemeden de olsa parasız kaldığı bir zamanda komşusunun kulübünde şarkı söyledi. Aslında Dino hiç şarkıcı olmak istemiyordu, zaten kart numaraları yaparak daha fazla para kazanıyordu. Fakat arkadaşları onun şarkı söylemesini istiyorlardı. O da söylemeye devam etti. İlk önce çalıştığı kulüpte söylemeye başladı. Daha sonra çevredeki bar ve kulüplerde söylemeye başladı.

Dino 21 yaşındayken Sammy Watkins tarafından keşfedildi. Sammy Watkins Dino'nun tarzından çok etkilendi ve onu çok büyük bir yıldız yapmaya karar verdi. İlk önce adını Dino Martini olarak değiştirdi. Daha sonra Dean Martin olarak değiştirdi.

Daha sonra Dean Jerry Lewis ile karşılaştı ve MCA ile bir kontrat imzaladı (1943). New York'taki Rio Bamba Room'da söylemeye başladı. Sonra da bir radyoda söylemeye başladı (Songs by Dean Martin). Bu program halkın ilgisini çekti.

Dean ve Jerry 10 yıl boyunca başarılı bir komedi şovu yaptılar. 1949'da kendi radyo programlarını yaptılar: "The Martin and Lewis Show". Bu popüler şov 30 dakikaydı ve ilk önce NBC Radyosu'nda yayınlandı.

Kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Jerry Lewis ile ekip olması[değiştir | kaynağı değiştir]

Martin Metro-Goldwyn-Mayer ve Columbia Pictures'ın dikkatini çekti, ancak bir Hollywood kontratı yapılmadı. Her ikisinin de sahne aldığı New York'taki Glass Hat Club'da Dean Martin komedyen Jerry Lewis ile tanıştı. Martin ve Lewis birbirlerinin eylemlerine katılmalarına ve bir müzik-komedi ekibinin oluşumuna yol açan hızlı bir dostluk kurdular. Martin ve Lewis birlikte ilk kez 24 Temmuz 1946'da Atlantic City'nin 500 Club'unda sahneye çıktı ve iyi karşılanmadı. Sahibi Skinny D'Amato, o geceki ikinci şovları için daha iyi bir harekette bulunmazlarsa kovulacakları konusunda onları uyardı. Kulübün arkasındaki sokakta bir araya gelen Lewis ve Martin, "parasız kalmaya" karar verdiler, hareketlerini şarkılar, skeçler ve reklamsız malzemeler arasında paylaştılar.^[2] Martin şarkı söyledi ve Lewis bir komi gibi giyinmiş, tabakları düşürüp Martin'in performansını ve kulübün nezaketini bozdu, Martin onu ekmekleri yağdırırken Lewis odadan kovalanmıştı.^[3]

Hokkabazlık yaptılar, eski vodvil şakalar yaptılar ve kafalarına ne gelirse onu yaptılar. Seyirciler güldü. Bu başarı, New York'un Copacabana gece kulübü'nde bir koşuyla doruğa çıkan Doğu sahilinde bir dizi iyi ücretli anlaşmaya yol açtı. Gösteri, Lewis'in Martin'i şarkı söylemeye çalışırken araya girmesi ve homurdanmasından oluşuyordu, sonra da ikisi sahnede birbirini kovalıyorlardı. Her ikisinin de söylediği sır, seyirciyi görmezden gelmeleri ve birbirleriyle oynamalarıydı.

Ekip, televizyona ilk çıkışını 20 Haziran 1948'de CBS-TV ağının Ed Sullivan Showun (daha sonra The Toast Of The Town olarak adlandırıldı) besteciler Rodgers ve Hammerstein da yaptı. Oyunculuklarını geliştirmeyi umarak, iki genç komedi yazarları Norman Lear ve Ed Simmons'ı kendi metin parçalarını yazmaları için tuttular.^[4] Hem Lear hem de Simmons'ın yardımıyla, ikisi oyunculuklarını gece kulüplerinin ötesine taşıyacaklardı.^[5]

Martin ve Lewis radyo dizisi, Martin ve Lewis'in Paramount yapımcısı Hal B. Wallis ile Arkadaşım Irma] filmi için bir komedi arası olarak imza attığı 1949'da başladı.

Menajerleri Abby Greshler, Hollywood'un en iyi anlaşmalarından biri için pazarlık yaptı: Wallis'le çektikleri filmler için aralarında yalnızca 75,000 dolar alsalar da, Martin ve Lewis, kendi York Productions aracılığıyla ortak yapımcılık yapacakları yılda bir dışarıda film çekmekte özgürdü.

Ayrıca kulüplerini, plaklarını, radyo ve televizyon programlarını da idare ettiler ve bu sayede milyonlarca dolar kazandılar. "Dean & Me"de Lewis, Martin'i tüm zamanların en büyük komik dahilerinden biri olarak adlandırıyordu. Martin 1949'da yeniden evlendiğinde sağdıcı olarak davranan Lewis'le de iyi arkadaştı. Ancak eleştirmenlerden gelen sert yorumlar ve yapımcı Hal Wallis'in değiştirmeyi reddettiği Martin ve Lewis filmlerinin benzerliğine duyulan hayal kırıklığı Martin'in memnuniyetsizliğine yol açtı. Hevesli çalışmadı ve Lewis ile artan tartışmalar ortaya çıktı. Martin, ortağına "benim için bir dolar işaretinden başka bir şey olmadığı" şeklinde konuştu. Hareket, 1956'da, ilk ekip oluşumundan on yıl sonra dağıldı.^[6]

"Martin and Lewis Show" 17 Temmuz 1950'de "The Colgate Comedy Hour" ile birleşti. Martin ve Lewis on başarılı yıla 16 film sığdırdılar. Fakat sonunda yolları ayrıldı. Böyle bir popüler komedi grubunun yollarını ayırması tüm hayranlarını şok etti. Grup en son 24 Temmuz 1956 tarihinde New York'ta bulunan the Copacabana'da şovlarını yapmışlardı.

Dean gruptan ayrıldıktan sonra solo çalışmalar yaptı. 2 Nisan 1958 tarihinde film endüstrisine girdi ve sadece bir şarkıcı olmadığını, büyük bir oyuncu olduğunu Young Lions filminde kanıtladı. Bu filmden sonra Dean 35 tane daha film çekti. Aynı zamanda söylediği birçok şarkı 1995 yılında ölene kadar liste başı oldu. Bu şarkıların başında ""Every body loves somebody ", "volare ", "When you're smiling", "Oh Marie", "I'd cry like a baby", "Sway", "Memories are made of this", "That's amore", "Mambo Italiano" gelmektedir.

Altmışların başında en tanınmış King of Las Vegas, Beatles gruplarını "Every body loves somebody sometime" şarkısı ile geçen Dean artık çok ünlüydü.

16 Eylül 1965 tarihinde saat 22:00'de NBC kanalında sunduğu Dean Martin Show 1965-1966 sezonunun en çok reyting alan programı oldu. Yaptığı programda bölüm başına 40.000 dolar alıyordu. Televizyon izleyicileri Dean'i seviyorlardı ve onu hiç bıkmadan izliyorlardı. Dean Martin program yapmaya devam etti. NBC kanalı Dean'e yeni bir teklif yaptı ve Dean de reddetmedi. Dean 3 yıllık sözleşme yaptı ve bölüm başına 283.000 dolar almaya başladı. Bununla beraber NBC aile şirketi RCA'dan hisse sahibi oldu. Ayrıca televizyonlarda haftada sadece 8 saat program yapıp en fazla para alan kişi de Dean Martin'di.

Hastalığı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Çok sigara içen Martin'e Eylül 1993'te Cedars Sinai Tıp Merkezi'nde akciğer kanseri teşhisi kondu. Kendisine ömrünü uzatmak için ameliyat olması gerektiği söylenmesine rağmen reddetti. 1995'in başlarında kamudan emekli oldu ve 25 Aralık 1995 Noel gününde Beverly Hills'deki evinde amfizem sonucu akut solunum yetmezliği nedeniyle 78 yaşında öldü.^[7] Onuruna Las Vegas Strip'in ışıkları karartıldı. Martin, Los Angeles'taki Westwood Village Memorial Park Mezarlığı'na defnedildi.^[8] Mezar odasının duvarında imza şarkısının başlığı olan "Everybody Loves Somebody Sometime" yazan kitabesi vardır.^[9]

Filmleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kısa filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Film Vodvil: Art Mooney and Orchestra (1946)
• Screen Snapshots: Thirtieth Anniversary Special (1950)
• Screen Snapshots: Hollywood, City of Stars (1956)
• Rowan & Martin at the Movies (1968)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Dean Martin, IMDB7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.