Dario Fo

Dario Fo
Dario Fo
	Dario Fo
Doğum	24 Mart 1926; Sangiano, Varese, İtalya
Ölüm	13 Ekim 2016 (90 yaşında); Milano, İtalya
Meslek	Oyun yazarı, Aktör, Yönetmen
Milliyet	İtalyan
Dönem	1946-2016
Tür	Drama
Konu	Yolsuzluk, organize suçlar, politik cinayetler, din, savaş
Önemli ödülleri	Nobel Edebiyat Ödülü ; (1997) ;
	Etkilendikleri Bertolt Brecht, Antonio Gramsci;
Resmî site
	internet sayfası

Dario Fo (d. 24 Mart 1926 Sangiano, - ö. 13 Ekim 2016, Milano), İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu. 1997 yılında Nobel Edebiyat Ödülü kazanmıştır.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyunlarındaki temalar güncel sorunlara dayandığı için tiyatro karikatürcüsü, toplumsal ajitatör ve radikal palyaço olarak da nitelendirilen Fo, kariyerine küçük kabare ve tiyatrolar için yergili revüler yazan bir metin yazarına yardım ederek başlamıştır. Oyuncu Franca Rame ile evlendikten sonra, 1959'da Rame ile birlikte Dario Fo - France Rame Topluluğu'nu kurmuştur. İkili "Canzonissima" adlı televizyon programında sundukları komik skeçlerle kısa sürede tanınmış, zamanla siyasal bir ajit-prop tiyatrosu geliştirmişlerdir. İkilinin oyunları temelde "Commedia dell'Arte" geleneğine dayanmaktadır ve tarzları Fo'nun deyişiyle "resmî olmayan solculuk"la kaynaşmıştı. İkili daha sonra, 1968'de İtalyan Komünist Partisi'yle bağları olan Yeni Sahne adlı bir başka topluluk kurmuştur. 1970'te ise Halk Tiyatrosu Topluluğu ile fabrika, park, spor alanı gibi halkın toplu olarak bulunduğu yerleri dolaşmaya başlamışlardır. Morte Accidentale di un Anarchico (1974; Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü, 1990) ve Non si paga, non si paga! (1974; Ödemiyoruz, Ödeyemeyeceğiz!) gibi oyunları çok tutulmuştur.

Bir oyuncu olarak Fo en çok, tek başına bir yetenek gösterisi yaptığı Mistero Buffo'daki (1973) rolüyle tanınmıştır. Her izleyici topluluğu önünde değişecek kadar güncelliğe dayanan bu yapıt, Orta Çağ gizem oyunlarının çağdaş bir uyarlaması olarak değerlendirilmektedir.

Oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

Her Hırsız Haydut Değildir (1958)
Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü (Morte Accidentale di un Anarchico- 1970)
Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar (Oyun "YÜZSÜZ" ismiyle de geçmektedir)
Kadın Oyunları (Female Parts- 1981)
Elizabeth, Neredeyse Kadın
Ödenmeyecek, Ödemiyoruz (Non si Paga! Non si Paga! - 1974)
Japon Kuklası
Açık Aile

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1981: Premio Satira Politica Forte dei Marmi
1981: Sonning Ödülü
1986: Obie Ödülü
1997: Nobel Edebiyat Ödülü
1997: İtalya Kültür ve Sanat Altın Madalyası (Devlet madalyası)

g t d Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri
1901-1925	Sully Prudhomme (1901) Theodor Mommsen (1902) Björnstjerne Björnson (1903) Frederic Mistral / Jose Echegaray (1904) Henryk Sienkiewicz (1905) Giosue Carducci (1906) Rudyard Kipling (1907) Rudolf Eucken (1908) Selma Lagerlöf (1909) Paul Heyse (1910) Maurice Maeterlinck (1911) Gerhart Hauptmann (1912) Rabindranath Tagore (1913) 1914 Romain Rolland (1915) Verner von Heidenstam (1916) Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) 1918 Carl Spitteler (1919) Knut Hamsun (1920) Anatole France (1921) Jacinto Benavente (1922) William Butler Yeats (1923) Władysław Reymont (1924) George Bernard Shaw (1925)
1926-1950	Grazia Deledda (1926) Henri Bergson (1927) Sigrid Undset (1928) Thomas Mann (1929) Sinclair Lewis (1930) Erik Axel Karlfeldt (ölümünden sonra) (1931) John Galsworthy (1932) İvan Bunin (1933) Luigi Pirandello (1934) 1935 Eugene O'Neill (1936) Roger Martin du Gard (1937) Pearl S. Buck (1938) Frans Eemil Sillanpää (1939) 1940 1941 1942 1943 Johannes Vilhelm Jensen (1944) Gabriela Mistral (1945) Hermann Hesse (1946) André Gide (1947) T. S. Eliot (1948) William Faulkner (1949) Bertrand Russell (1950)
1951-1975	Pär Lagerkvist (1951) François Mauriac (1952) Winston Churchill (1953) Ernest Hemingway (1954) Halldór Laxness (1955) Juan Ramón Jiménez (1956) Albert Camus (1957) Boris Pasternak (1958) Salvatore Quasimodo (1959) Saint-John Perse (1960) Ivo Andrić (1961) John Steinbeck (1962) Yorgos Seferis (1963) Jean-Paul Sartre (ödülü reddetti) (1964) Mihail Şolohov (1965) Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) Miguel Angel Asturias (1967) Yasunari Kavabata (1968) Samuel Beckett (1969) Aleksandr Soljenitsin (1970) Pablo Neruda (1971) Heinrich Böll (1972) Patrick White (1973) Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) Eugenio Montale (1975)
1976-2000	Saul Bellow (1976) Vicente Aleixandre (1977) Isaac Bashevis Singer (1978) Odisseus Elitis (1979) Czesław Miłosz (1980) Elias Canetti (1981) Gabriel García Márquez (1982) William Golding (1983) Jaroslav Seifert (1984) Claude Simon (1985) Wole Soyinka (1986) Joseph Brodsky (1987) Necib Mahfuz (1988) Camilo José Cela (1989) Octavio Paz (1990) Nadine Gordimer (1991) Derek Walcott (1992) Toni Morrison (1993) Kenzaburo Oe (1994) Seamus Heaney (1995) Wislawa Szymborska (1996) Dario Fo (1997) José Saramago (1998) Günter Grass (1999) Gao Xingjian (2000)
2001-günümüz	V. S. Naipaul (2001) Imre Kertész (2002) J. M. Coetzee (2003) Elfriede Jelinek (2004) Harold Pinter (2005) Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) J. M. G. Le Clézio (2008) Herta Müller (2009) Mario Vargas Llosa (2010) Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) Alice Munro (2013) Patrick Modiano (2014) Svetlana Aleksiyeviç (2015) Bob Dylan (2016) Kazuo Ishiguro (2017) Olga Tokarczuk (2018) Peter Handke (2019) Louise Glück (2020) Abdulrazak Gurnah (2021) Annie Ernaux (2022) Jon Fosse (2023)

Dario Fo nedir?, Dario Fo anlamı nedir?, Dario Fo ne demektir?

Dario Fo nedir?, Dario Fo anlamı nedir?, Dario Fo ne demektir?

Dario Fo

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]