Dallas

Dallas
Dallas
Şehir
	City of Dallas
	; Bayrak ; Mühür
	Takma ad: "Big D"
	; Dallas Kontluğu (County) içindeki Dallas konumu
	Dallas Dallas'ın ABD'deki konumu.
Ülke	ABD
Eyâlet	Teksas
County	Dallas County
İdare
• Tür	Konsey - Şehir menajeri
• Belediye Başkanı	Eric Johnson (R)
Yüzölçümü
• Şehir	999,3 km²
• Su	117,4 km² (45,3 mil²)
Rakım	131 m
Nüfus (2018)Nüfus Sayımı
• Şehir	1.345.000
• Yoğunluk	1201/km²
• Metropol	6.954.330 (2.014 tah.)
Zaman dilimi	UTC-06.00 (CST)
• Yaz (YSU)	UTC-05.00 (CDT)
Alan kodları	469, 972
	Resmî site; www.dallascityhall.com

Dallas, ABD'nin dördüncü en kalabalık nüfuslu Dallas–Fort Worth metropolitan alanının en büyük şehri olup Teksas eyaletinde yer almaktadır. Şehir nüfus bakımından ABD'nin en büyük dokuzuncu, Teksas'ın ise Houston ve San Antonio'dan sonra üçüncü en büyük şehridir.^[2]^[3] Şehir, tarihi boyunca petrol ve pamuk sanayisi ile çok sayıdaki demir yolu hattının geçtiği bir yerde olması sebebiyle öne çıkmıştır. 2010 yılı ABD Nüfus Sayımı'na göre Dallas'ın nüfusu 1.197.816 kişidir. ABD Sayım Bürosu'nun 2014 verilerine göre ise şehrin nüfusu 1.281.047 kişiye yükselmiştir.^[1]

Şehir, 1 Temmuz 2014 itibarıyla 6.954.330 nüfusa sahip olan 12 county'lik Dallas–Fort Worth–Arlington metropolitan alanının ekonomik merkezi durumundadır. Bu alan 1 Temmuz 2013 - 1 Temmuz 2014 dönemi arasında gerçekleştirdiği 131.000 kişilik artışla Houston–The Woodlands–Sugar Land metropolitan alanından sonra ülkenin en çok büyüyen ikinci metropolitan alanıdır.^[4] Şehrin ekonomisi ağırlıklı olarak bankacılık, ticaret, telekomünikasyon, bilgisayar teknolojileri, enerji, sağlık, tıbbi araştırmalar, ulaşım ve lojistiğe dayanır. Dallas, aralarında AT&T, Texas Instruments, Dean Foods, Southwest Airlines gibi Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerin genel merkezlerine ev sahipliği yapmaktadır.^[5]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dallas civarına Avrupalı ülkelerden önce binlerce yıl çeşitli yerli kültürler hükmetti. İspanyol sömürgecilerin 16. yüzyılda bu bölgenin Nueva España Genel Valiliği'ne ait olduğunu iddia etmesinden önce Caddo halkı bölgeye iskân etmişti. Bölge için Fransız Sömürge İmparatorluğu da hak talebinde bulunsa da 1819 yılında Birleşik Devletler ve İspanya arasında imzalanan Adams–Onís Anlaşması ile bölge İspanya'ya bırakıldı.^[6] İki yıl sonra Meksika'nın İspanya'dan bağımsızlığını elde etmesiyle bölge Coahuila y Tejas eyaletinin bir parçası hâline geldi. 1836'da ise Teksas Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olmasıyla bu devletin sınırları içinde kaldı.

1839'da John Neely Bryan adındaki bir tüccar, yerlilerle ticaret yapabilmek için bir ticaret merkezi ararken günümüzdeki Dallas civarını haritaladı. Bryan'dan sonra Dallas'a yerleşmeler başladı. 1845'te Teksas Cumhuriyeti'nin Birleşik Devletler'e dâhil edilmesiyle Dallas County kuruldu. 2 Şubat 1856'da da Dallas şehir oldu.

Demir yollarının inşa edilmesiyle 19. yüzyılın sonlarına doğru Dallas, ekonomi ve ticaret merkezi konumuna geldi. 20. yüzyılın başlarında petrolün bulunmasıyla sanayi şehri olan Dallas, birçok çevre bölge ve eyaletlerden nüfus göçü aldı.

Dallas tarihinin en önemli olaylarından biri 22 Kasım 1963'te yaşandı. Teksas gezisinin ikinci durağı için Dallas'a gelen 35. ABD Başkanı John F. Kennedy araba konvoyu esnasında Elm Street üzerindeki Dealey Plaza'yı geçerken başından vurularak öldürüldü.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Dallas, Birleşik Devletler'in güneyinde Kuzey Teksas bölgesinde bulunur. Dallas Kontluğu'nun merkezidir ve şehrin bazı kısımları komşu kontluklar olan Collin, Denton, Kaufman ve Rockwall'a sarkar. Aynı zamanda daha genel Dallas-Fort Worth metropleksinin beşte birini oluşturur.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Dallas metropolitan alanı sporda ön planda olan bir alandır. Alanın farklı dallarda beş büyük spor kulübü vardır. Bunlar; Dallas Cowboys, Dallas Mavericks, Texas Rangers, Dallas Stars ve FC Dallas'tır.

Kulüp	Lig	Spor	Stad (kapasite)	Katılım	Kuruluş	Başarılar
Dallas Cowboys	NFL	Amerikan futbolu	AT&T Stadium (80.000)	88.043	1960	5 Super Bowl şampiyonluğu – 1971, 1977, 1992, 1993, 1995
Texas Rangers	MLB	Beyzbol	Globe Life Park (48.100)	33.564	1972^[7]	--
Dallas Mavericks	NBA	Basketbol	American Airlines Center (19.200)	19.950	1980	1 NBA şampiyonluğu – 2011
FC Dallas	MLS	Futbol	Toyota Stadyumu (20.500)	16.816	1995	1 U.S. Open Cup şampiyonluğu – 1997
Dallas Stars	NHL	Hokey	American Airlines Center (18.500)	14.658	1993^[8]	1 Stanley Cup şampyonluğu – 1999

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Dallas 6 kardeş şehre ve 5 dostluk şehre sahiptir.^[9]

Kardeş şehirleri:

Brno, Çek Cumhuriyeti^[10]
Dijon, Fransa
Monterrey, Meksika
Riga, Letonya
Saratov, Rusya
Taipei, Tayvan^[11]

Dostluk şehirleri:

Sendai, Japonya
Tianjin, Çin
Qingdao, Çin
Dalian, Çin
Nanjing, Çin

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Population Estimates". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2015.
^ "Texas Almanac | Texas State Historical Association | Facts, Profile & Rank". TexasAlmanac.com. 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
^ "Largest 100 US cities". City Mayors. 17 Mayıs 2012. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
^ Young, Michael E. (26 Mart 2015). "Houston area and Dallas-Fort Worth top nation's fastest-growth list". dallasnews.com. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.
^ "Fortune 500". fortune.com. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.
^ Bolton, Herbert E. (1914). Athanase de Mezieres and the Louisiana-Texas Frontier 1768–1780. Cleveland: Arthur H Clark Company.
^ Rangers 1961'de Washington Senators adıyla kurulup, 1972'de Arlington'a taşındı.
^ Stars 1967'de Minnesota North Stars adıyla kurulup, 1993'te Dallas'a taşındı.
^ "Sister Cities". Dallas-ecodev.org. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010.
^ "City of Brno Foreign Relations – Statutory city of Brno" (Çekçe). 2003 City of Brno. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. |yayıncı= dış bağlantı (yardım)
^ "Taipei – International Sister Cities". Taipei City Council. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmi websitesi 3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[2014_Pop_Estimate-1] "Population Estimates". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2015.

[2] "Texas Almanac | Texas State Historical Association | Facts, Profile & Rank". TexasAlmanac.com. 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.

[3] "Largest 100 US cities". City Mayors. 17 Mayıs 2012. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.

[4] Young, Michael E. (26 Mart 2015). "Houston area and Dallas-Fort Worth top nation's fastest-growth list". dallasnews.com. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.

[5] "Fortune 500". fortune.com. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.

[bolton-6] Bolton, Herbert E. (1914). Athanase de Mezieres and the Louisiana-Texas Frontier 1768–1780. Cleveland: Arthur H Clark Company.

[7] Rangers 1961'de Washington Senators adıyla kurulup, 1972'de Arlington'a taşındı.

[8] Stars 1967'de Minnesota North Stars adıyla kurulup, 1993'te Dallas'a taşındı.

[9] "Sister Cities". Dallas-ecodev.org. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010.

[Brno_twinnings-10] "City of Brno Foreign Relations – Statutory city of Brno" (Çekçe). 2003 City of Brno. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. |yayıncı= dış bağlantı (yardım)

[Taipei_twinnings-11] "Taipei – International Sister Cities". Taipei City Council. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

g t d Teksas eyaleti
Konular	İklim Delegations Çevre Teksaslılar Coğrafya Jeoloji Hükümet Tarih Hukuk State parks Ulaşım Visitor attractions
Sosyal	Kültür Suç Demografi Ekonomi Eğitim Siyaset
Bölgeler	Ark‑La‑Tex Big Bend Blackland Prairies Brazos Vadisi Orta Teksas Coastal Bend Concho Vadisi Cross Timbers Deep East Texas Doğu Teksas Edwards Platosu Golden Triangle Hill Country Llano Estacado Kuzeydoğu Teksas Kuzey Teksas Osage Plains Panhandle Permian Basin Piney Woods Rio Grande Valley Güneydoğu Teksas South Plains Güney Teksas Texoma Trans-Pecos Batı Teksas
Metropol şehirler	Abilene Amarillo Austin–Round Rock Beaumont–Port Arthur Brownsville–Harlingen College Station–Bryan Corpus Christi Dallas–Fort Worth–Arlington El Paso Houston–The Woodlands–Sugar Land Killeen–Temple Laredo Longview Lubbock McAllen–Edinburg–Mission Midland Odessa San Angelo San Antonio–New Braunfels Sherman–Denison Texarkana Tyler Victoria Waco Wichita Falls
Countyler	bknz. : Teksas'taki countyler listesi

Dallas nedir?, Dallas anlamı nedir?, Dallas ne demektir?