Civan, Borçka

Civan
Civan
Köy
	; Artvin'in Türkiye'deki konumu
	Civan Civan'ın Artvin'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Artvin
İlçe	Borçka
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Rakım	508 m
Nüfus (2021)
• Toplam	155
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0466
İl plaka kodu	08
Posta kodu	08400

Civan, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Civan köyünün eski adı Cvani (ჯვანი) veya Cuani (ჯუანი) olarak bilinir. Türkçeye kaynaklarda Civan (جیوان), Cuvan / Cvan (جوان) olarak geçer.^[3]^[4]

Cuvan köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Civan köyü, Korideti gibi, bu bölge içinde yerleşim tarihi çok eskilere dayanan Murgul Vadisi'nin köylerinden biridir. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ilk yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Cuvan köyü, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında 29 haneden oluşuyordu. Bu hanelerde toplam 81 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Civan köyünde 1835 yılında yaklaşık 162 kişinin yaşadığı ortaya çıkar.^[5]

Cuvan köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağına bağlı Livana kazasıın köylerinden biriydi. 1876 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi‘nde köyün nüfusu 27 hane ve 102 kişi olarak verilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmasına karşın, bu tarihte de sadece erkek nüfusun tespit edildiği bilinmektedir. Erkek nüfusuna bir o kadar da kadın eklenirse, köyde nüfusunu 204 kişinden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte köyde hayvan varlığı 40 öküz, 25 inek, 10 at, 19 keçi ve 45 koyun kayda geçirilmiştir.^[6]

Cuani, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Cuvan (Джуван) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlıydı. 1886 yılında köyde 14 hanede 77 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Artvin bölgesinin Rus idaresine geçmesinin ardından köyden Osmanlı ülkesinen göçün gerçekleştiği bu kayıttan da anlaşışmaktadır.^[7] Tsitelmitsa (წითელმიწა), Tskaro (წყარო), Gağmikana (გაღმიყანა), Atieti (ატიეთი), Nakanapvari (ნაკანაფვარი), Katrovani (კატროვანი), Vazianihe (ვაზიანიხე), Ğele (ღელე) gib Gürcüce yer adları da Cuani'nin bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir.^[8]

Cuani köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, Artvin ve Batum sancaklarını Gürcistan'ın parçası sayan 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.^[9]

Civan köyü, 1922 tarihli nüfus cetvelinde "Cuvan" adıyla kaydedilmiştir. Bu tarihte köy, Artvin livasının Borçka kazasına bağlı Murgul nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 11 hanede yaşayan 59 kişiden oluşuyordu. 1886 tarihinden sonra da köyün nüfusunun azalmış olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır.^[10] 1925 yılında Artvin'de yer adları değiştirilirken Cuani köyünün adı, "Civan" kabul edildiği için değiştirilmeden kalmıştır.^[4]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Artvin il merkezine 39 km, Borçka ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.^[11]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021	142^[2]
2020	155^[2]
2019	171^[2]
2018	258^[2]
2017	168^[2]
2016	159^[2]
2015	155^[2]
2014	172^[2]
2013	155^[2]
2012	178^[2]
2011	208^[2]
2010	197^[2]
2009	187^[2]
2008	207^[2]
2007	201^[2]
2000	283^[11]
1990	314^[11]
1985	369^[11]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Civan, Turkey Page". Fallingrain.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p "Artvin Borçka Civan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354, ISBN 9789157871117.
^ ^a ^b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 120". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 39". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 355, ISBN 9789157871117.
^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1362". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 192 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
^ "Nurşen Gök "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi sayı. 41 |sayfa= 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.
^ ^a ^b ^c ^d "Civan Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Civan, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft

[FALL-1] "Civan, Turkey Page". Fallingrain.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.

[NN-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p "Artvin Borçka Civan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.

[3] Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354, ISBN 9789157871117.

[acikerisim.tbmm.gov.tr-4] "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 120". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.

[5] "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 39". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.

[6] Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 355, ISBN 9789157871117.

[7] "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1362". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.

[8] 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 192 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9

[9] "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.

[10] "Nurşen Gök "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi sayı. 41 |sayfa= 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.

[YER-11] "Civan Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[2]

Civan, Borçka nedir?, Civan, Borçka anlamı nedir?, Civan, Borçka ne demektir?