Bizans para sistemi

Bizans para sistemi, Batı'nın yıkılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan para çoğunlukla iki tür sikkeye aitti: altın solidus ve açıkça değer verilen bronz para çeşitleri. İmparatorluğun sona ermesiyle para birimi sadece gümüş stavrata ve küçük bakır paralar ile altın para basılmadı.^[1]

İkonografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken Bizans sikkeleri, Roma döneminin sonlarına doğru devam eder: ön tarafında, şimdi profilden ziyade tam yüz, imparatorun başı, diğer tarafında çoğunlukla haç gibi bir Hristiyan sembolü ya da bir Zafer ya da bir melek (birbirlerine birleştirme eğilimli iki tane). II. Justinianos'un altın paraları ile başlamak üzere, ön tarafında İsa'nın büstü,^{[note 1]} diğer tarafına imparatorun yarım ya da boydan imparatorun portresi konuldu.

Anastasius 40 *nummi* (M) ve 5 *nummi* (E)

II. Justinianos'un tarzı İkonoklazm sonunda sonraya kadar yaşamıştır ve imparatorluğun sonuna kadar çeşitli varyasyonları ile bu tarz kalmıştır.

10. yüzyılda, imparatoru tasvir eden önceki paralar yerine, "anonim folles" olarak adlandırılanlar basıldı. İsimsiz folles, ön tarafında İsa'nın büstü ile "İsa, İmparatorların İmparatoru" olarak çevrilebilecek XRISTUS/bASILEU/bASILE" yazısı yer aldı.

Bizans sikkeleri izledi ve en ileri uç noktaya, değerli madeni paranın zamanla daha da inceltilmesi ve genişlemesi eğilimi gösterdi. Geç Bizans altın paraları elle bükülebilen ince tabakalardı.

Bizans sikkeleri imparatorluğun sonuna kadar devam eden bir prestiji vardı. Avrupalı hükümdarlar, bir kez kendi sikkelerini çıkarmaya başladıklarında, ön yüzünde hükümdarın tam portresi ile Bizans desenlerinin basitleştirilmiş bir versiyonunu takip etme eğilimindeydiler.

Ölçüler[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Aleksios reformları[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceki para değiştiren olan IV. Mihail (1034-41), 1034'te Bizans'ın tahtını kabul etti ve hem tetarteron nomisma hem de histamenon nomisma'yı yavaş yavaş değerini düşürme sürecini başlattı. Azaltma ilk başta kademeli olmakla birlikte daha sonra hızla ivmelendi. IX. Konstantinos (1042-1055) döneminde 21 karat (% 87.5 saf), X. Konstantinos (1059-1067) döneminde 18 karat (% 75), Romen Diyojen (1068-1071) döneminde 16 karat (% 66.7), VII. Mihail (1071–1078) döneminde 14 karat (% 58), III. Nikiforos (1078–1081) döneminde 8 karat (% 33) ve I. Aleksios'un ilk on bir yılı boyunca 0 - 8 karat. I. Aleksios (1081-1118) döneminde değerini düşmüş solidus (tetarteron ve histamenon) kullanımına son verildi ve yaygın olarak 4.45 gramlık iperpiron olarak adlandırılan altın bir daha yüksek ayarda sikke (genellikle .900-.950) oluşturuldu. İperpiron, solidus'dan biraz daha küçüktü.

İperpiron'un üçte biri değerinde ve % 25 altın ve % 75 gümüş electrum aspron trachy ile birlikte billon aspron trachy ya da stamenon^[3] -% 7 gümüş ile kaplı iperpiron'nun 48'de biri- ve aspron trachy'nin 18 ve 36'de biri bakır tetarteron ve noummion piyasaya sürüldü.^[4]

II. Andronikos reformları[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Andronikos'un Billon trachy'si, 12. yüzyıl

II. Andronikos döneminde iperpiron temelli yeni bir sikke devreye girdi. Onlar, bakır assaria, tournesia and follara ile birlikte,^[5] gümüş miliaresion veya iperpiron'un 12'de biri bazilika ve iperpiron'un 96'sı billon politika idi.^[4]Basilikon Venedik parasının kopyasıydı ve 1304 yılından itibaren elli yıl dolaşımda kaldı.^[6]

İperpiron 1350'lere kadar düzenli basıldı ve dolaşımda kaldı, bundan sonra sadece bir hesap parası olarak kaldı. 1400'den sonra Bizans sikkeleri önemsizleştikçe İtalyan parası dolaşımdaki en büyük sikke haline geldi.

Trachy olarak bilinen bu scyphate (kupa şeklindeki) paralar hem elektrum'dan (değeri düşürülmüş altın) hem de billon'dan (değeri düşürülmüş gümüş) elde edildi. Bu gibi sikkelerin kullanılmasının tam nedeni bilinmemekle birlikte genellikle daha kolay istiflenmek üzere şekillendirildiği üzerine teori vardır.

1367 reformu[değiştir | kaynağı değiştir]

Bizans'ın bu son evresi boyunca altın sikke basımı bırakıldı ve düzenli gümüş basımı başlatıldı. Stavraton'un değerleri 1, yarım, sekizlik,^[1] ve on altılıktı.^[6]^[7] Ayrıca bakır follaro ve tornesse'de basıldı.^[8]

Göreceli değerler[değiştir | kaynağı değiştir]

**I. Anastasius**^[9]
	Solidi	Folles	Yarım folles	Decanummia	Pentanummia	Nummi
Solidus	1	420	840	1680	3360	16,800
Follis	¹⁄₄₂₀	1	2	4	8	40
Half follis	¹⁄₈₄₀	¹⁄₂	1	2	4	20
Decanummium	¹⁄₁₆₈₀	¹⁄₄	¹⁄₂	1	2	10
Pentanummium	¹⁄₃₃₆₀	¹⁄₈	¹⁄₄	¹⁄₂	1	5
Nummus	¹⁄_16,800	¹⁄₄₀	¹⁄₂₀	¹⁄₁₀	¹⁄₅	1

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

^ İlk İsa tasviri, 450-457 yılları arası Doğu Roma ya da Bizans imparatorluğu yapan senatör Flavius Valerius Marcianus'un altın solidusinde görülür. Doğu Roma İmparatoru ve onun imparatoriçesi Aelia Pulcheria kutsama lütfunda bulunan İsa'yı tasvir eder. Ancak bu tür İsa tasvirlerinin yaygınlaşması çok yıllar sonra olacaktır.^[2]

Özel

^ ^a ^b "The Story of Constantine XI; The Last Byzantine Emperor (1448-1453 AD)". 8 Mayıs 2008. 11 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
^ Banning, Edward (18 Nisan 1987). "Byzantine Coins Led Way In Using Christ's Image". The Globe and Mail. s. C20.
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
^ ^a ^b "History 303: Comnenian and Palaeogian Ages". Tulane.edu. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
^ ^a ^b "The Basilicon Episode (1304–ca. 1367)". Doaks.org. 8 Mayıs 2008. 3 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
^ "Manuel II Paleologus". Dirtyoldcoins.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.
^ "The Stavraton Period (14th–15th centuries)". Doaks.org. 8 Mayıs 2008. 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
^ "History 303: Justinian and Heraclius". Tulane.edu. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.

Genel

Grierson, Philip (1982), Byzantine coins, Taylor & Francis, ISBN 978-0-416-71360-2, 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ocak 2018
Grierson, Philip (1999), Byzantine coinage (PDF), Dumbarton Oaks, ISBN 978-0-88402-274-9, 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 17 Ocak 2018
Hendy, Michael F. (1985), Studies in the Byzantine Monetary Economy c.300–1450, Cambridge University Press, ISBN 0-521-24715-2
Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Byzantine coinage by rulers 6 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Byzantine coinage by Sear numbers 4 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Digital Library Numis (DLN) 5 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Online books and articles on Byzantine coins
Talking about Ancient and Byzantine Coins: Interview with Yannis Stoyas 6 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. An informative October 2015 interview on the Byzantine coinage with a leading Greek numismatist

[3] İlk İsa tasviri, 450-457 yılları arası Doğu Roma ya da Bizans imparatorluğu yapan senatör Flavius Valerius Marcianus'un altın solidusinde görülür. Doğu Roma İmparatoru ve onun imparatoriçesi Aelia Pulcheria kutsama lütfunda bulunan İsa'yı tasvir eder. Ancak bu tür İsa tasvirlerinin yaygınlaşması çok yıllar sonra olacaktır.^[2]

[Berk2008Constantine_XI-1] "The Story of Constantine XI; The Last Byzantine Emperor (1448-1453 AD)". 8 Mayıs 2008. 11 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.

[2] Banning, Edward (18 Nisan 1987). "Byzantine Coins Led Way In Using Christ's Image". The Globe and Mail. s. C20.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.

[tulane1-5] "History 303: Comnenian and Palaeogian Ages". Tulane.edu. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.

[Doaks2008Byzantinecoinage-7] "The Basilicon Episode (1304–ca. 1367)". Doaks.org. 8 Mayıs 2008. 3 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.

[8] "Manuel II Paleologus". Dirtyoldcoins.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.

[Doaks2008Stavraton_Period-9] "The Stavraton Period (14th–15th centuries)". Doaks.org. 8 Mayıs 2008. 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.

[10] "History 303: Justinian and Heraclius". Tulane.edu. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.

[1]

[note 1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[2]

Bizans para sistemi nedir?, Bizans para sistemi anlamı nedir?, Bizans para sistemi ne demektir?