Birahane Darbesi
Sturmabteilung'a bağlı Naziler Marienplatz'da.
Tarih 8-9 Kasım 1923 Bölge Münih, Bavyera, Almanya Sebep Hitler ve Nazi Partisi, Münih'i ele geçirmeyi ve şehri Almanya'nın ulusal hükûmetine karşı bir yürüyüş için bir üs olarak kullanmayı planladı. Sonuç Reichswehr ve polis güçlerinin zaferi. Darbe girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. NSDAP liderleri tutuklandı.
Taraflar
Kampfbund Nazi Partisi (NSDAP) Sturmabteilung (SA) Stoßtrupp-Hitler Bund Reichskriegsflagge Freikorps Oberland	Weimar Cumhuriyeti Bavyera polisi Reichswehr
Komutanlar ve liderler
Adolf Hitler × Erich Ludendorff Ernst Röhm Rudolf Hess Scheubner-Richter (ölü) Robert Wagner Hermann Göring × Heinrich Himmler	Gustav von Kahr Eugen von Knilling Hans von Seisser Otto von Lossow
Güçler
2.000+	130
Kayıplar
16	4

Birahane Darbesi (Almanca: Bürgerbräukellerputsch ya da Hitler-Ludendorff-Putsch ya da Hitlerputsch), Adolf Hitler, General Erich Ludendorff ve diğer Kampfbund liderleri tarafından Bavyera eyâletinin yönetimine el koymak amacıyla 8-9 Kasım 1923 tarihinde gerçekleştirdiği başarısız bir darbe girişimidir. Yaklaşık iki bin Nazi, şehir merkezindeki Feldherrnhalle'ye yürüdü, ancak bir polis kordonuyla karşı karşıya kaldılar, bu da 16 Nazi Partisi üyesi ve 4 polis memurunun ölümüyle sonuçlandı.^[1]

Çatışma sırasında yaralanan Hitler, hemen tutuklanmaktan kurtuldu ve kırsal kesimde güvenli bir yere götürüldü. İki gün sonra tutuklandı ve vatana ihanetle suçlandı.^[2]

Darbeyle birlikte Hitler ilk kez Alman ulusunun dikkatini çekti ve dünyanın dört bir yanındaki gazetelerde manşetlere çıktı. Hitler, 24 gün süren yargılanmasında, tutuklanmasını, geniş çapta duyurulan ve kendi milliyetçi duygularını ulusa ifade etmesi için bir platform sağladı. Hitler vatana ihanetten suçlu bulundu ve Landsberg Hapishanesinde beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.^{[note 1]} Burada mahkum arkadaşları Emil Maurice ve Rudolf Hess'e Mein Kampf'ı dikte ettirdi. 20 Aralık 1924'te, yalnızca dokuz ay yatmış olan Hitler serbest bırakıldı.^[3][4] Hitler, serbest bırakıldıktan sonra, odağını devrim veya kuvvet yerine yasal yollardan gücü elde etmeye yöneldi ve buna göre taktiklerini değiştirerek Nazi propagandasını daha da geliştirdi.^[5]

Darbeyi hazırlayan koşullar[değiştir | kaynağı değiştir]

20. yüzyılın başlarında, Güney Almanya'nın büyük şehirlerinin çoğunda, yüzlerce ve bazen binlerce insanın akşamları sosyalleşeceği, bira içeceği ve siyasi ve sosyal tartışmalara katıldığı bira salonları vardı. Bu tür bira salonları, ara sıra siyasi mitinglere de ev sahipliği yaptı. Münih'in en büyük bira salonlarından biri, darbenin başladığı yer haline gelen Bürgerbräukeller'di.

Birinci Dünya Savaşı'nı sona erdiren Versay Antlaşması, Almanya'nın büyük bir Avrupa gücü olarak gerilemesine yol açtı. Dönemin birçok Almanı gibi, Alman Ordusunda savaşan ama o sırada hala Avusturya vatandaşlığına sahip olan Hitler, ülkenin kendi hükûmeti tarafından "arkadan bıçaklanması" ile anlaşmanın ihanet olduğuna inanıyordu. Özellikle de Alman Ordusu'nun sahada yenilmez olduğu düşünülüyordu. Yenilgiden dolayı Hitler, daha sonra "Kasım Suçluları" olarak adlandırılan sivil liderleri, Yahudileri ve Marksistleri günah keçisi yaptı.^[6]

Hitler savaştan sonra Münih'te orduda kaldı. Çeşitli "milli düşünce" kurslarına katıldı. Bavyera Ordusu Eğitim ve Propaganda Dairesi tarafından, Hitler'in ajan olduğu Yüzbaşı Karl Mayr^[7] tarafından organize edildi. Yüzbaşı Mayr, o zamanlar bir ordu Gefreiter (onbaşını eşdeğeri değil, özel bir er sınıfı) ve Birinci Sınıf Demir Haç sahibi Hitler'e küçük Deutsche Arbeiterpartei'ye ("Alman İşçi Partisi", kısaltılmış şekilde DAP) sızmasını emretti.^[8] Hitler, 12 Eylül 1919'da Alman İşçi Partisi'ne katıldı.^[9] Çok geçmeden Alman İşçi Partisi'nin benimsediği ilkelerin birçoğuyla aynı fikirde olduğunu fark etti ve savaş sonrası Münih'te meydana gelen kaotik siyasi atmosferde partinin en üst görevine yükseldi.^[10] Anlaşmaya göre Hitler, Kampfbund adı verilen bir dizi Bavyera intikamcı "yurtsever dernek"in siyasi liderliğini üstlendi.^[11] Bu siyasi taban, Nazi Partisi'nin paramiliter kanadı olan yaklaşık 15.000 Sturmabteilung'u (SA, kelimenin tam anlamıyla "Fırtına Kıtası") kapsayacak şekilde genişledi.

26 Eylül 1923'te, bir kargaşa ve siyasi şiddet döneminin ardından, Bavyera Başbakanı Eugen von Knilling olağanüstü hal ilan etti ve Gustav Ritter von Kahr, devleti yönetmek için diktatörlük yetkileriyle Staatskomissar ("eyalet komiseri") olarak atandı. Von Kahr'a ek olarak, Bavyera eyaleti polis şefi Albay Hans Ritter von Seisser ve Reichswehr Generali Otto von Lossow bir iktidar üçlüsü oluşturdular.^[12] Bu yönetim, merkezî yönetimin ilettiği her tâlimatı yerine getirmiyordu. Özellikle Hitler'in yayın organının ve Nazilerin faaliyetlerinin durdurulmasına yönelik emirler uygulanmıyordu.

Hitler, 27 Eylül 1923'ten itibaren 14 kitlesel toplantı yapacağını duyurdu. Olası aksaklıktan korkan Kahr'ın ilk eylemlerinden biri, ilan edilen toplantıları yasaklamak^[13] ve Hitler'i harekete geçmemesi için baskı altına almak oldu. Kampfbund'daki diğer liderlerle birlikte Naziler, Berlin'e yürümeleri ve iktidarı ele geçirmeleri gerektiğini, yoksa takipçilerinin komünistlere yöneleceğini hissettiler.^[14] Hitler, Kahr ve üçlüsünün desteğini kazanmak amacıyla Birinci Dünya Savaşı generali Erich Ludendorff'un yardımına başvurdu. Ancak Kahr'ın, Seisser ve Lossow ile Hitler'siz milliyetçi bir diktatörlük kurmak için kendi planı vardı.^[14]

Darbe girişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Darbe, Benito Mussolini'nin Roma'daki başarılı yürüyüşünden ilham aldı. 22-29 Ekim 1923 tarihleri arasında Hitler ve arkadaşları Münih'i Almanya'nın Weimar Cumhuriyeti hükûmetine karşı bir yürüyüş için bir üs olarak kullanmayı planladılar. Ancak koşullar İtalya'dakinden farklıydı. Hitler, Kahr'ın kendisini kontrol etmeye çalıştığını ve Berlin'deki hükûmete karşı harekete geçmeye hazır olmadığını anladı. Hitler, başarılı bir popüler ajitasyon ve destek almak için kritik bir anı yakalamak istedi.^[15] Meseleleri kendi eline almaya karar verdi. Hitler, Sturmabteilung'un büyük bir müfrezesiyle birlikte Kahr'ın 3.000 kişinin önünde konuşma yaptığı Bürgerbräukeller'e yürüdü.^[16]

8 Kasım 1923 akşamı Münih ticaret örgütlerinin, Bürgerbräukeller isimli birahanede düzenlediği gecede konuşma yapmakta olan von Kahr ve orada bulunan yönetim ekibi, Adolf Hitler ve ona bağlı 603 kişilik silahlı Sturmabteilung müfrezesinin müdahalesiyle rehin duruma düştüler. Birahanenin etrafı sarıldı ve oditoryuma bir makineli tüfek yerleştirildi. Hitler, ortakları Hermann Göring, Alfred Rosenberg, Rudolf Hess, Ernst Hanfstaengl, Ulrich Graf, Johann Aigner, Adolf Lenk, Max Amann, Max Erwin von Scheubner-Richter, Wilhelm Adam, Robert Wagner ve diğerleri (toplamda 20 kadar) ile çevrili, kalabalık oditoryumda ilerledi. Kalabalığın arasından duyulamayan Hitler tavana bir el ateş etti ve bir sandalyeye atlayarak bağırdı: "Nasyonal devrim patlak verdi! Salonun etrafı altı yüz adamla çevrili. Kimsenin çıkmasına izin yok." Bavyera hükûmetinin görevden alındığını belirterek devam etti ve Ludendorff ile yeni bir hükûmetin kurulduğunu ilan etti.^[17]

Hess, Lenk ve Graf'ın eşlik ettiği Adolf Hitler, Kahr, Seisser ve Lossow üçlüsünü silah zoruyla bitişikteki bir odaya alınmasını emretti ve onlardan darbeyi desteklemelerini^[18] ve kendilerine atadığı hükûmet pozisyonlarını kabul etmelerini istedi.^[19] Hitler birkaç gün önce Lossow'a darbe girişiminde bulunmayacağına söz vermişti^[20] ama şimdi onlardan hemen bir onay yanıtı alacağını düşünerek Kahr'dan Bavyera Naibi konumunu kabul etmesini istedi. Kahr, özellikle oditoryumdan ağır koruma altında alındığı için iş birliği yapmasının beklenemeyeceği yanıtını verdi.^[21]

Heinz Pernet, Johann Aigne ve Scheubner-Richter, Almanların I. Dünya Savaşı'ndaki meşhur komutanı Erich Ludendorff'u almak için gönderildi. Nazilere itibar kazandırmak için kişisel prestijinden yararlanılıyordu. Hermann Kriebel, bir başka birahane olan Löwenbräukeller'de Bund Reichskriegsflagge'ı ile bekleyen Ernst Röhm'ü mutfaktan telefonla aradı ve kendisine şehirdeki önemli binalara el koyması emredildi. Aynı zamanda, Gerhard Rossbach yönetimindeki ortak komplocular, yakındaki bir piyade subayı okulunun öğrencilerini başka hedeflere ulaşmak için harekete geçirdi.

Hitler Kahr'dan rahatsız oldu ve Ernst Pöhner, Friedrich Weber ve Hermann Kriebel'i yerine gelmeleri için yanına çağırdı. Rudolf Hess ve Adolf Lenk'in yanındaki oditoryuma döndü. Göring bir konuşma yaptı ve eylemin polise ve Reichswehr'e değil, "Berlin Yahudi hükûmetine ve 1918 Kasım suçlularına" yönelik olduğunu belirtti. Münih Üniversitesi'nde modern tarih ve siyaset bilimi profesörü ve Kahr'ın destekçisi olan Dr. Karl Alexander von Mueller bir görgü tanığıydı. Şöyle söyledi:

Kalabalığın tavrının birkaç dakika, neredeyse birkaç saniye içinde böylesine değiştiğini ömrüm boyunca hatırlamıyorum... Hitler, birkaç cümleyle, bir eldivenin içini dışına çevirir gibi, onları alt üst etmişti. Neredeyse hokus pokus ya da sihir gibi bir yanı vardı.

Hitler konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı: "Dışarıda Kahr, Lossow ve Seisser var. Bir karara varmak için çok uğraşıyorlar. Onların arkasında duracağınızı söyleyebilir miyim?"^[22]

Salondaki kalabalık, Hitler'i onaylayarak yüksek sesle destekledi.^[22] Hitler konuşmasını şöyle bitirdi:

Bizi motive eden şeyin ne kibir ne de kişisel çıkar olduğunu görebilirsiniz, sadece Alman Anavatanımız için bu vahim onbirinci saatte savaşa katılmaya yönelik yakıcı bir arzu olduğunu görebilirsiniz... Size söyleyebileceğim son bir şey var. Ya Alman devrimi bu gece başlayacak ya da şafakta hepimiz öleceğiz!^[22]

Hitler, triumvirlerin kaldığı antreye geri döndü ve kulakları sağır eden bir alkış aldı. Geri dönerken Göring ve Hess'e Eugen von Knilling'i ve Bavyera hükûmetinin diğer yedi üyesini gözaltına almalarını emretti.

Hitler'in konuşması sırasında, Pöhner, Weber ve Kriebel uzlaştırıcı bir şekilde üçlü yönetimi darbeye destek vermeleri için ikna etmeye çalışıyorlardı. Odadaki atmosfer hafiflemişti ama Kahr direnmeye devam etti. Ludendorff saat 21:00'den biraz önce geldi ve bekleme odasında görüldü, Lossow ve Seisser'a odaklandı, görev duygularına hitap etti. Sonunda, üçlü isteksizce pes ettiler

Hitler, Ludendorff ve diğerleri, ana salondaki podyuma döndüler, burada konuşmalar yaptılar ve el sıkıştılar. Kalabalığın daha sonra salonu terk etmesine izin verildi.^[22] Bir taktik hatayla Hitler, kısa bir süre sonra başka bir yerde bir krizle başa çıkmak için Bürgerbräukeller'den ayrılmaya karar verdi. Ludendorff 22:30 civarında Kahr ve arkadaşlarını serbest bıraktı.

Geceye hükûmet yetkilileri, silahlı kuvvetler, polis birimleri ve sadakatlerinin nerede olduğuna karar veren bireyler arasında kafa karışıklığı ve huzursuzluk damgasını vurdu. Kampfbund'un birimleri, kendilerini gizli depolardan silahlandırmak ve binaları ele geçirmek için etrafta koşturuyordu. Saat 03:00 civarında, Reichswehr'in yerel garnizonunun, Röhm'ün adamlarının birahaneden çıktığını fark etmesiyle, darbenin ilk kayıpları meydana geldi.

Askerler ve eyalet polisi tarafından Reichswehr kışlasına ulaşmaya çalışırken pusuya düşürüldüler; ateş edildi, ancak her iki tarafta da can kaybı olmadı. Ağır bir direnişle karşılaşan Röhm ve adamları geri çekilmek zorunda kaldılar. Bu arada, Reichswehr subayları tüm garnizonu alarma geçirdi ve takviye çağrısında bulundu. Yabancı ataşeler otel odalarında tutularak ev hapsine alındı.

Sabah Hitler, Münih belediye meclisinin rehine olarak ele geçirilmesini emretti. Ayrıca Kampfbund'un iletişim görevlisi Max Neunzert'i Bavyera Veliaht Prensi Rupprecht'in Kahr ile darbeciler arasında arabuluculuk yapması için yardım etmesi için gönderdi. Neunzert bu görevde başarısız oldu.

9 Kasım sabahı Hitler, darbenin hiçbir ilerleme kaydetmediğini fark etti. Darbeciler ne yapacaklarını bilemediler ve pes etmek üzereydiler. O anda Ludendorff, "Wir marschieren!" diye bağırdı. ('Yürüyeceğiz!'). Röhm'ün kuvveti Hitler'inkiyle (toplamda yaklaşık 2000 adam) birleşerek belirli bir varış noktası olmadan birlikte yürümeye başladılar. Öğlen saat 12'de, Theodor Oberländer de dahil olmak üzere Hitler'in destekçileri, Ludendorff ve Hitler'in önderliğinde Bürgerbräukeller'den dışarı yürümeye başladılar. Hitler gibi sivil kıyafetler giymiş ve şapka takmış olan Ludendorff yürüyüşe komuta ediyordu. O anda Ludendorff onları Bavyera Savunma Bakanlığı'na götürdü. Ancak saat 12.45'te, Feldherrnhalle'nin önündeki Odeonsplatz'da, Eyalet Polisinden Kıdemli Teğmen Michael von Godin komutasında yolu kapatan 130 askerden oluşan bir kuvvetle karşılaştılar. İki grup arasında karşılıklı ateş açıldı ve sonuçta dört eyalet polisi ve 16 Nazi öldü.^[23] Polis komutanı Yüzbaşı Rudolf Schraut'un yanı sıra polis çavuşu Friedrich Fink, polis çavuşu Nikolaus Hollweg ve polis yardımcı çavuşu Max Schoberth açılan ateş sonucu hayatların kaybettiler. Çok sayıda seyirci kaçarken, darbeciler kendilerini yere attı. Tüm operasyon bir dakikadan az sürdü. Zarar görmemiş olan Ludendorff, aynı gün tutuklandı ve beş saat yirmi dakika sorgulandıktan sonra, namus sözü vererek 22:20'de serbest bırakıldı. Hitler bir ambulans yardımıyla kaçarak kurtuldu ve Ernst Hanfstaengl'in Uffing am Staffelsee'de bulunan kır evinde saklandı.

Hükûmet güçleri tarafından yenilgiye uğratılmaları Hitler ve Ludendorff'u Münih'ten kaçmaya zorlasa da Blutfahne'nin ('kan bayrağı') kökeni buydu. Vurulan iki SA üyesinin kanıyla lekelenmişti: Bayrak taşıyıcısı Heinrich Trambauer, ağır yaralanan ve düşen bayrağın üzerine düşen Andreas Bauriedl idi.^[24] Bir kurşun, Scheubner-Richter'ı öldürdü.^[25] Göring bacağından vuruldu ama kaçtı.^[26] Nazilerin geri kalanı dağıldı veya tutuklandı. Hitler iki gün sonra tutuklandı.

Yargılanma ve hapishane[değiştir | kaynağı değiştir]

Darbe girişiminden iki gün sonra Hitler tutuklandı ve özel Halk Mahkemesi'nde vatana ihanetle suçlandı. Hermann Göring ve Ernst Hanfstaengl de dahil olmak üzere diğerleri Avusturya'ya kaçarken, Rudolf Hess de dahil olmak üzere bazı komplocu arkadaşları da tutuklandı.^[27] Nazi Partisi'nin genel merkezine baskın düzenlendi ve gazetesi Völkischer Beobachter (Halkın Gözlemcisi) yasaklandı. Ocak 1924'te, bir acil durum kararnamesi olan Emminger Reformu, jüri sistemini kaldırdı ve onun yerine Almanya yargısında karma bir yargıçlar ve meslekten olmayan yargıçlar sistemi getirildi.^[28][29][30]

Bu, Hitler'in yasalarla ilk kez başı belaya girmiyordu. Eylül 1921'deki bir olayda, o ve SA'nın bazı adamları, Bavyera federalisti Otto Ballerstedt'in hitap edeceği Bayernbund'un ("Bavyera Birliği") bir toplantısını dağıttı ve bunun sonucunda Naziler tutuklandı. Hitler, üç aylık hapis cezasının bir aydan biraz fazlasını çekti.^[31] Yargıç Georg Neithardt, Hitler'in her iki davasında da baş yargıçtı.^[3]

Hitler'in davası 26 Şubat 1924'te başladı ve 1 Nisan 1924'e kadar sürdü.^[4] Lossow, kovuşturmada baş tanık olarak görev yaptı. Hitler, duruşmada ses tonunu yumuşattı, savunmasını halkın iyiliğine özverili bağlılığına ve onları kurtarmak için cesur eylem ihtiyacına odaklayarak her zamanki anti-Semitizm içeren konuşmalarına başladı.^[32] Darbenin kendi sorumluluğunda olduğunu iddia ederek Führer veya 'lider' unvanına ilham verdi.^[33]

Meslekten olmayan yargıçlar fanatik bir şekilde Nazi yanlısıydı ve başyargıç Georg Neithardt tarafından Hitler'i beraat ettirmekten caydırılması gerekiyordu. Hitler ve Hess, vatana ihanetten Festungshaft'de ('kale hapsi') beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. Festungshaft, o zamanlar Alman hukukunda mevcut olan üç tür hapis cezasının en hafifiydi; mahkumlar zorla çalıştırılmadan muaf tutuldular, kendilerine makul ölçüde konforlu hücreler sağlandı ve mahkumun neredeyse her gün saatlerce ziyaretçi kabul etmesine izin verildi. Bu, yargıcın onurlu ancak yanlış yönlendirilmiş saiklere sahip olduğuna inandığı kişiler için geleneksel cezaydı ve Gefängnis (ortak hapishane) veya Zuchthaus (disiplin hapishanesi) cezasının damgasını taşımadı. Sonuç olarak, Hitler iyi halden dolayı erken salıverilmeden önce bu cezanın sekiz aydan biraz fazla bir süre yattı.^[34] İddiaya göre hapishane yetkilileri, Hitler'i serbest bırakmaya ikna etmesini önlemek için sağır gardiyanlar vermek istediler.

Hitler'in hitabetinin yetersiz kaldığı ilk duruşma olmasına rağmen duruşmayı, mahkeme salonunda konuşmalar yaparak fikirlerini yaymak için bir fırsat olarak kullandı. Olay ertesi gün gazetelerde geniş yer buldu. Yargıçlar etkilendi (Başkan Yargıç Neithardt, duruşmadan önce sanıklara kayırma eğilimindeydi) ve sonuç olarak, Hitler hapishanede sekiz aydan biraz fazla yattı ve 500 Reichsmarks para cezasına çarptırıldı.^[3] Ludendorff da Münih'te yargılandı. Ludendorff'un, orada tesadüfen bulunduğu hikâyesi, savaştaki hizmetleri ve bağlantıları ile birlikte Kapp Darbesinde kullandığı bir açıklama sayesinde beraat etti. Hem Röhm hem de Wilhelm Frick suçlu bulunmalarına rağmen serbest bırakıldı. Bu arada Göring, bacağına aldığı kurşun yarası nedeniyle kaçmıştı,^[26] bu da onun morfin ve diğer ağrı kesici ilaçlara giderek daha fazla bağımlı hale gelmesine neden oldu. Bu bağımlılığı hayatı boyunca devam etti.

Hitler'in duruşmadaki en büyük endişelerinden biri, Bavyera hükûmeti tarafından memleketi Avusturya'ya geri gönderilme riskiyle karşı karşıya olmasıydı.^[35] Duruşma yargıcı Neithardt, Hitler'e sempati duydu ve Weimar Cumhuriyeti'nin ilgili yasalarının "Hitler gibi bir Alman gibi düşünen ve hisseden" bir adama uygulanamayacağına karar verdi. Sonuç, Nazi liderinin Almanya'da kalması oldu.^{[36][note 2]}

Ölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bavyera polisi

• Friedrich Fink
• Nikolaus Hollweg
• Max Schobert
• Rudolf Schraut

Darbeciler

Ölen 16 kişi, Hitler'in Mein Kampf'a ithafında listelenmiştir.

Scheubner-Richter, darbe sırasında Hitler'le kol kola yürüyordu; ciğerlerinden vuruldu ve anında öldü.^[38] Hitler'i yere indirdi ve düştüğünde Hitler'in omzunu çıkardı. Darbe sırasında ölen tek önemli Nazi lideriydi. Darbede ölen tüm parti üyeleri arasında Hitler, Scheubner-Richter'in "yerine konulması mümkün olmayan tek kayıp" olduğunu iddia etti.^[39]

Ernst Röhm'e göre, silahlı milis örgütü Reichskriegsflagge'ın her iki üyesi olan Martin Faust ve Theodor Casella, II/Piyade Alayı 19 ile bir yanlış anlaşılma sonucu Savaş Bakanlığı'nın işgali sırasında bir makineli tüfek ateşi patlaması sonucu kazayla vuruldular.^[40]

Nazi şehitleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölen 16 isyancı, Nazi Partisi'nin ilk "kan şehitleri" olarak kabul edildi ve Hitler tarafından Mein Kampf'ın önsözünde anıldı. Olaylar sırasında kana bulanan Nazi bayrağı, Blutfahne ('kan bayrağı') olarak bilinmeye başladı ve bu kanlı bayrak, Hitler iktidardayken Feldherrnhalle'nin önüne yeni askerlerin yemin etmesi için çıkarıldı.

İktidara gelmesinden kısa bir süre sonra, Feldherrnhalle'nin güney tarafına gamalı haçla taçlandırılmış bir anıt yerleştirildi. Anıtın arkasına Und ihr habt doch gesiegt! ('Ve yine de kazandınız!') yazısı yerleştirildi. Arkasına çiçekler atılmıştı ve ya polisler ya da SS'ler daha alçakta bulunan levhanın arasında nöbet tutuyordu. Yoldan geçenlerin Nazi selamı vermeleri gerekiyordu. Mein Kampf, ölenlere ithaf edilmiştir ve Ich Kämpfe kitabında (1943 dolaylarında partiye katılanlara verilmiştir), kitapta yüzlerce başka ölü listelenmesine rağmen, ilk olarak onlar listelenmiştir. Kitaptaki başlık metninde "Eylemleri için ölmüş olsalar da sonsuza kadar yaşayacaklar" yazıyordu. Ordunun Feldherrnhalle Alayı adlı bir tümeni vardı ve ayrıca bir SA Feldherrnhalle tümeni vardı.

Der neunte Elfte (9/11, kelimenin tam anlamıyla 'onbirincinin dokuzuncusu'), özellikle 1933'te iktidarın ele geçirilmesinin ardından, Nazi takvimindeki en önemli tarihlerden biri oldu. Her yıl Nazi Almanyası'nın düşüşüne kadar, darbe ülke çapında anılacak ve Münih'te gerçekleşen önemli olaylarla anılacaktı. 8 Kasım gecesi Hitler, Bürgerbräukeller'deki Alte Kämpfer'e ('Eski Savaşçılar') hitap edecekti (1939'dan sonra Löwenbräu, 1944'te Circus Krone Binası'nda), ertesi gün Münih sokaklarında yürüyüşün yeniden canlandırılması devam edecekti. Etkinlik, Königsplatz'daki ölen 16 yürüyüşçünün anıldığı bir törenle doruğa çıkacaktı.

Yıldönümü, Nazi Almanyası'nda bir gerilim zamanı olabilir. Tören, 1934'te, Uzun Bıçaklar Gecesi olarak adlandırılan geceden sonra olduğu gibi iptal edildi. 1938'de Kristallnacht'a ve 1939'da Johann Georg Elser tarafından Hitler'e suikast girişimine denk geldi. 1939'da savaşın patlak vermesiyle güvenlik endişeleri, yürüyüşün yeniden düzenlenmesinin askıya alınmasına, bir daha asla devam edilmemesine neden oldu. Ancak Hitler, 8 Kasım konuşmasını 1943'e kadar yapmaya devam etti. 1944'te Hitler olayı atladı ve onun yerine Heinrich Himmler bir konuşma yaptı. Savaş devam ederken, Münih sakinleri, şehirlerindeki üst düzey Nazi liderlerinin Müttefik bombardıman uçakları için bir mıknatıs gibi hareket edeceğinden endişe ederek, yıldönümünün yaklaşmasından giderek daha fazla korkmaya başladılar.

Her Gau'da (Almanya'nın idari bölgesi) küçük bir anma töreni yapması bekleniyordu. Propagandacılara verilen materyallerde yer aldığı gibi, ölen 16 kişi ilk kayıplardı ve tören, darbe için ölen herkesi anmak için bir fırsattı.^[41]

9 Kasım 1935'te ölüler mezarlarından alınarak Feldherrnhalle'ye götürüldü. SA ve SS onları iki Ehrentempel'in ('şeref tapınağı') inşa edildiği Königsplatz'a taşıdı. Yapıların her birinde, ölü Nazilerden sekizi, kendi adlarını taşıyan bir lahit içine gömüldü.

Haziran 1945'te Müttefik Komisyonu cesetleri Ehrentempels'ten çıkardı ve aileleriyle temasa geçti. Sevdiklerini Münih mezarlıklarına isimsiz mezarlara gömme veya yakılma seçeneği verildi. Bu, Almanya'da sahipsiz cesetler için yaygın bir uygulamadır. 9 Ocak 1947'de yapıların üst kısımları havaya uçuruldu.

1994'ten beri, Feldherrnhalle'nin önündeki kaldırıma gömülü şekilde yeralan bir hatıra plaketi, Nazilere karşı savaşta ölen dört Bavyera polisinin isimlerini içermektedir. Plakette şöyle yazmaktadır:

Den Mitgliedern der Bayerischen Landespolizei, die beim Einsatz gegen die Nationalsozialistischen Putschisten am 9.11.1923 Ihr Leben ließen. ('9 Kasım 1923'te nasyonal sosyalist darbecilere karşı canlarını veren Bavyera Polis Teşkilatı mensuplarına:...')

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bibliyografi

• Bear, Ileen (2016). Adolf Hitler: A Biography. Vij Books India Pvt Ltd. ISBN 978-93-86019-47-9. 
• Dornberg, John (1982). Munich 1923: The Story of Hitler's First Grab for Power. New York: Harper & Row.
• Evans, Richard J. (2003). The Coming of the Third Reich. New York: Penguin Books. ISBN 0-14-303469-3. 
• Gordon, Harold J., Jr. (1972). Hitler and the Beer Hall Putsch. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Gordon, Harold J., Jr. (1976). The Hitler Trial Before the People's Court in Munich. University Publications of America.
• Kershaw, Ian (1999) [1998]. Hitler: 1889–1936: Hubris. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-04671-7. 
• Kershaw, Ian (2008). Hitler: A Biography. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06757-6. 
• Large, David Clay (1997). Where Ghosts Walked, Munich's Road to the Third Reich. New York: W.W. Norton.
• Shirer, William L. (1960). The Rise and Fall of the Third Reich. New York: Simon & Schuster. OCLC 824193307. 
• Snyder, Louis Leo (1961). Hitler and Nazism. New York: Franklin Watts.
• Vikikaynak'ta Birahane Darbesi ile ilgili metin bulabilirsiniz.

İlgili şarkılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Das Hakenkreuzlied (Gamalı Haç Şarkısı, 1923) Das Hakenkreuz im weißen Feld Auf feuerrotem Grunde ...
• In München sind viele gefallen / Den Toten des 9. November 1923 (Münih'te birçok kişi şehit düştü / 9 Kasım 1923'te ölenler için) ... Es traf vor der Feldherrenhalle Deutsche Helden das tödliche Blei ...

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Birahane Darbesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikikaynak'ta Adolf Hitler'in Birahane Darbesi'nin 19. Yıldönümü Konuşması ile ilgili metin bulabilirsiniz.

• Birahane Darbesi sırasında Avrupa Haritası at omniatlas.com
• Öldürülen dört Bavyeralının plaketini taşıyan Feldherrnhalle, günümüzde kaldırıldı 9 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Munich: Part 3 - Nazi Party Buildings on the Königsplatz 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Third Reich in Ruins

Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)