Bebek ölümü nedir?, Bebek ölümü anlamı nedir?, Bebek ölümü ne demektir?

Bebek ölümü, bir yaşın altındaki bir çocuğun ölümü olarak tanımlanır. Bebek ölüm hızı ile ölçülür, bu değer bir yılda canlı doğan 1000 bebekten bir yıl içinde kaçının öldüğünü gösterir.

Bebek ölüm hızı (BÖH) bölgedeki bebek sağlığını temsil eder.^[2] Bebek ölüm hızı bir bölgenin sağlık sisteminin seviyesini göstermektedir. Dünyada II. Dünya savaşı yıllarında bin bebekten 306'sı ölürken, Cumhuriyetin kuruluşunda Türkiye'de bebeklerin 1/4'ü bir yaşını göremiyordu.

Sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bebek ölümlerinin başlıca sebepleri; doğum asfiksi (solunumun başlamaması), zatürre, erken doğum komplikasyonları, ishal, sıtma, kızamık ve kötü beslenmedir. Bunların dışında, eğitim, çevre koşulları, devletin tıp hizmetleri ve annenin sağlık bilgisi gibi pek çok faktör ölüm sayısına etki eder. Gıda ürünlerinde hijyenin sağlanması, temiz erişilebilir içme suyu, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılama ve diğer halk sağlığı önlemleri bebek ölümlerini engeller. Bebek ölümleri, toplumun potansiyel fiziksel, sosyal ve beşeri sermayesini alıp götürür.

Bebek ölümlerinin %60'ı ilk bir ay içinde gerçekleşmektedir. Bu ölümlerin ana nedeni engellenmesi zor doğumsal anormalliklerdir. bir aydan bir yaşına kadar olan ölümler engellenebilir nedenlerden kaynaklanır. Türkiye'de toplam ölümlerin %30'unu bebek ölümleri oluşturur.^[3]

Dünyada bebek ölümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünyada, gelişmiş ülkelerin ve gelişmekte olan ülkeler için, bebek ölüm hızı 1960 ve 2001 yılları arasında önemli ölçüde azalmıştır. 1960 yılında binde 126 olan BÖH 2001 yılında binde 57'ye gerilemiştir. Ancak BÖH az gelişmiş ülkelerde daha yüksektir. 2001 yılında az gelişmiş ülkelerde binde 91 olan BÖH, gelişmiş ülkelerden on kat büyüktü. BÖH'deki azalma, gelişmiş ülkelere nazaran, gelişmekte olan ülkelerde daha az gerçekleşmiştir.

The World Factbook 2012 tahminlerine göre ilk beş ve son beş ülke sıralaması listede gösterilmiştir.^[4]

Sıra	Ülke	Bebek ölüm hızı (ölüm/1,000 canlı doğum)
1	Afganistan	121.63
2	Nijer	109.98
3	Mali	109.08
4	Somali	103.72
5	Orta Afrika Cumhuriyeti	97.17
218	İsveç	2.74
219	Singapur	2.65
220	Bermuda	2.47
221	Japonya	2.21
222	Monako	1.80

Türkiye'de 1000 doğumda tahmin bebek ölüm oranları (1971–2007)
Sağlık Bakanlığı, Bir Bakışta Sağlık,2007^[5]
Yıl	BÖH	Yıl	BÖH
1971	134,0	1993	52,6
1973	123,0	1998	42,7
1975	112,0	2003	29,0
1977	102,0	2004	24,6
1979	96,0	2005	23,6
1983	95,3	2006	22,6
1988	77,7	2007	21,7

Dünyada 1000 doğumda tahmin bebek ölüm oranları (1950–2050)
UN, medium variant, 2008 rev.^[6]
Yıllar	BÖH	Yıllar	BÖH
1950–1955	152	2000–2005	52
1955–1960	136	2005–2010	47
1960–1965	116	2010–2015	43
1965–1970	100	2015–2020	40
1970–1975	91	2020–2025	37
1975–1980	83	2025–2030	34
1980–1985	74	2030–2035	31
1985–1990	65	2035–2040	28
1990–1995	61	2040–2045	25
1995–2000	57	2045–2050	23

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ World Infant Mortality Rates in 2008 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Population Reference Bureau
^ "Ölüm İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 2014. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015.
^ ENGİN, Dr. Berat. "Bebek ve Çocuk Ölümleri". sağlık.net. 12 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
^ "CIA – The World Factbook: Infant Mortality Rate". 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
^ "Türkiye'de 5 yaş Altı Ölüm Hızında Azalma" (PDF). 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
^ "UNdata: Infant mortality rate (per 1,000 births)". 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.

Halk sağlığı

Genel

Oksoloji • Biyolojik tehlike • Baş Tıp Görevlisi • Kültürel yetkinlik • Sapkınlık • Çevre sağlığı • Ötenik • Genomik • Küreselleşme ve hastalık • Sağlık ekonomisi • Sağlık okuryazarlığı • Sağlık politikaları • (Sağlık sistemi • Sağlık reformu •Kamu sağlığı yasası) • Anne sağlığı •Tıbbi antropoloji •Tıp sosyolojisi •Ruh sağlığı •İlaç politikası •Halk sağlığı laboratuvarı •Üreme sağlığı • Sosyal psikoloji • Sağlık ve hastalık sosyolojisi • Tropik hastalık

Koruyucu sağlık hizmetleri

Tek sağlık • Davranış değişikliği • Aile ücretleri • Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi • İnsan beslenmesi • Hijyen • (El yıkama • Enfeksiyon kontrolü • Ağız hijyeni) • İş güvenliği ve sağlığı • (Ergonomi • Yaralanmayı önleme • Tıp • Hemşirelik) • Hasta güvenliği • (Kurumu) • Farmakovijilans • Güvenli seks • (Cinsel yolla bulaşan hastalık) • Temizlik • (Fekal-oral bulaşma • Açık dışkılama • Vektör kontrolü • Su kaynaklı hastalıklar) • Sigarayı bırakma • Aşılama • Veteriner Halk Sağlığı

Toplum sağlığı

Biyoistatistik • Çocuk ölümleri • Toplum sağlığı • Epidemiyoloji • Küresel sağlık • Sağlık etki değerlendirmesi • Sağlık sistemi • Bebek ölümü • Açık kaynaklı sağlık yazılımı • Kamu sağlığı bilişimi • Sağlığın sosyal belirleyicileri • (Sağlık eşitliği • Irk ve sağlık) • Sosyal tıp

Biyolojik ve
epidemiyolojik istatistikler

Hipotez testi • Vaka kontrol çalışması • Randomize kontrollü çalışma • Klinik epidemiyoloji • ROC eğrisi • Öğrencilere t-testi • Z-test • Varyans analizi • Regresyon • Göreceli risk • İstatistik yazılımı • (SAS • SPSS • Stata)

Bulaşıcı ve epidemik
hastalıkların önlenmesi

Cinsel yolla bulaşan hastalık • Aşı çalışmaları • tropikal hastalıklar • Enfeksiyon hastalıkları • Salgın (Epidemi) • Pandemi • Surveyans • Karantina • sağlık ekonomisi

Gıda hijyeni ve
sertifikasyon sistemleri

Gıda güvenliği • Gıda katkısı • Gıda işleme • Certified Agricultural • GMP • GSP • GAP • CSP • ISO • HACCP • CCP • FSSC • IFS • BRCGS • Helal (İslam) • Gıda mühendisliği • Food microbiology • food Chemistry • food technology • Genetik mühendisliği • Veteriner hekim • Ziraat mühendisliği

Sağlık davranışları
bilimleri

Sağlık inanç modeli • rasyonel davranış modeli • planlı davranış teorisi • Transteorik model • Sosyal bilişsel kuram • Sosyal Destek teorisi • sağlık İletişimi • önceki model • Toplum sağlığı • Ekosistem modeli

Sağlık ve
politika analizi

Politika analizi • sigorta ekonomisi • İstatistik • Küresel sağlık • sosyal güvenlik sistemi • Muhasebe • Sosyal psikoloji • İletişim

Organizasyonlar
Eğitim
ve Geçmiş

Kuruluş ve Örgütler	Europe (Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi • Committee on the Environment, Public Health and Food Safety) India (Ministry of Health and Family Welfare) U.S. (Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri • Center for Minority Health • Council on Education for Public Health • Public Health – Seattle & King County • Public Health Service) • Globalization and Health • Dünya Sağlık Örgütü • World Toilet Organization East Asia (Health and Welfare Ministry • Gıda ve İlaç Dairesi • Çevre Koruma Ajansı)
Eğitim	Bachelor of Science in Public Health • Master of Public Health • Doctor of Public Health • European Programme for Intervention Epidemiology Training (EPIET) • Health education • Professional Further Education in Clinical Pharmacy and Public Health
Geçmiş	Sara Josephine Baker • Samuel Jay Crumbine • Carl Rogers Darnall • Joseph Lister • Margaret Sanger • John Snow • Mary Mallon • Hastalık yapıcı mikrop teorisi • Social hygiene movement

Ölüm ve ilgili konular

Tıpta

Hücre ölümü	Nekroz (Avasküler nekroz · Fibrinoid nekroz · Kangren · Kazeöz nekroz · Koagülasyon nekrozu · Likefaksiyon nekrozu · Yağ nekrozu) · Programlanmış hücre ölümü (Anoikis · Apoptoz · Fenoptoz · Nekroptoz · Otofaji · Paraptoz · Partanatoz · Piroptoz) · Otoliz · Eskar · Piknoz · Karyoreksis · Karyoliz · İntihar geni

Beyin ölümü · Can çekişme hırıltısı · Distanazi · EoLC · Klinik ölüm · Kürtaj · Lazarus sendromu · Organ bağışı · Otopsi · Ölümcül hastalık · Ölüm şekli · Ötanazi

Ölümlülük

Anne ölümü · Bebek ölümü · Çocuk ölümü · Gompertz–Makeham yasası · Karōshi · Memento mori · Mikromort · Ölüm oranı · Ölümsüzlük · Perinatal ölüm · Yasal ölüm

Ölüm sonrası

Beden

Aşamalar	Pallor mortis · Algor mortis · Rigor mortis · Livor mortis · Ayrışma · Fosilleşme · İskeletleşme · Kokuşma
Muhafaza	Kriyoprezervasyon · Kriyonik · Tahnit · Mumya · Plastinasyon
Bertaraf	Defin · Kremasyon · Parçalama · Promesyon · Alkalin hidroliz
Kadavra bağışı · Kadavra spazmı · Tabut doğumu · Canlı dondurma bilimi · Lazarus refleksi · Rezomasyon · Tabut doğumu · Ölüm sertleşmesi · Diseksiyon · Post-mortem aralık