Bağırsak

Bağırsak, gastrointestinal kanalın mide ile anüs arasındaki kısım. Bağırsaklar, insanlarda ve diğer memelilerde ince bağırsak ve kalın bağırsak olacak şekilde iki ana kısımdan oluşur. Vücudun gıdadan besinlerin çıkarımı ve emiliminden sorumlu kısmı bağırsaktır. Midenin görevi büyük oranda gıda moleküllerinin besinlere parçalamak iken, bağırsak bu besinlerin kana girmesini sağlar.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağırsak kelimesi Eski Türkçe iç organlar anlamına gelmiş baġırsuk sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe karın veya gövdenin iç boşluğu manasındaki baġır sözcüğünden Eski Türkçe +sUk ekiyle türetilmiştir. Bir Türk dilinde kaydedilmiş ilk kullanımı Kaşgarî'nin 1073'e tarihlenen Dîvânu Lugâti't-Türk eserindedir.^[1]

Tıp dilinde sıklıkla barsak olarak kısaltılmış hâliyle de kullanılır.

Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

İnce bağırsak[değiştir | kaynağı değiştir]

İnce bağırsak kıvrımlı bir yüzey yapısına sahiptir ki bu besinlerin bağırsak duvarından difüzyonu ve böylece de emilimi için uygun olan yüzey alanını arttırır. Bu mikroskobik kıvrımlara mikrovilli denir. Yetişkin bir insanın ince bağırsağı, ortalama olarak yedi metre uzunluğundadır. İnsanlarda ince bağırsak duodenum, jejunum ve ileum olmak üzere üç kısma ayrılır.

Kalın bağırsak[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalın bağırsak veya kolon birkaç çeşit bakteriye ev sahipliği yapmaktadır; bunlar insan vücudunun kendi kendine yok edemeyeceği moleküllerle ilgilenirler. Bu bir simbiyoz örneğidir. Bu bakteriler aynı zamanda bağırsaktaki gaz üretiminin de nedenidirler. Kalın bağırsak ince bağırsağa oranla daha kısadır ve su reabsorpsiyonu ile kuru dışkıyı üretir. İnsanlarda kalın bağırsak çekum, kolon ve rektum olmak üzere üç kısma ayrılır. İnsanlarda çekuma bağlı ucu kapalı bir tüp olan apandis yer alır. Kolon ise kendi içinde çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon ve sigmoid kolon olarak bölünmüştür.

Bağırsak hastalıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu konuda daha fazla bilgi için gastroenteroloji maddesine bakabilirsiniz.

Diğer sindirim sistemi hastalıklarıyla birlikte bağırsak hastalıklarına da bakan tıp dalı gastroenterolojidir.

Gastroenterit, bağırsakların enflamasyonudur ve en yaygın bağırsak hastalığıdır.

Ileüs, bağırsak tıkanıklığıdır.

Apandisit, apandis enflamasyonu. Bu tedavi edilmediği zaman potansiyel olarak ölümcül bir hastalıktır; çoğu durumda apandisit cerrahi müdahaleye gerek duyar.

Çölyak hastalığı kötü emilimin yaygın bir şeklidir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit bağırsakları etkileyen otoimmün hastalıklardandır. Crohn hastalığı tüm gastrointestinal kanalı etkileyebileceği gibi, kolit sadece kalın bağırsağı etkiler

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "bağırsak". Nişanyan Sözlük. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.

[1] "bağırsak". Nişanyan Sözlük. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.

[1]

Bağırsak nedir