Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Avni Rüstemi" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Mart 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Avni Rüstemi
Doğum	22 Eylül 1895(1895-09-22) Libohove, Gjirokastër, Yanya Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	22 Nisan 1924 (28 yaşında) Tiran, Arnavutluk
Meslek	Parlamento üyesi, Yazar, Politikacı
Madalya	Hero of the People(Arnavutluk Halk Kahramanı Madalyası)

Avni Rüstemi (22 Eylül 1895-22 Nisan 1924), Arnavut vatansever, militan, öğretmen, aktivist ve Arnavut parlamentosu üyesi. Rüstemi, hem Atdheu hem de Bashkimi demokratik örgütlerinin lideriydi ve aynı zamanda Haziran 1924 Devrimi öncesinde Arnavutluk Millet Meclisinde demokratik muhalefetin bir üyesiydi. Ayrıca Esad Paşa Toptani suikastı ile tanınmaktadır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rüstemi, Libohova'da, Bektaşi inancında doğan eski ilerici geleneklere sahip bir vatansever toprak sahibi ailesinde doğdu. Yanya ve İstanbul'da ortaokula gitti. 1908 yılında, sadece 13 yaşında, Çerçiz Topulli'nin gerilla grubuna katılmak için okulu terk etti ve 1910'da Osmanlı ordusu Keşif generali Turgut Paşa'nın İşkodra'daki suikastına çalıştı. 1912-13'te Cenevre'deki bir öğretmen eğitim okulunda okudu ve 1914'te Arnavutluk'a döndü ve burada Arnavutluk'un işgali sırasında (1912-1913) Güney Arnavutluk'taki Yunan şovenist güçlerine karşı gönüllü bir savaşçı olarak görev yaptı. 1915'te İttifak Israélite Universelle tarafından yönetilen Yanya bir Yahudi okulunda okudu. 1917'de Tepelenë ve Vlorë'de okulunda öğretimine devam etti. 1919 başlarında da Rustemi, Kalabriya'daki San Demetrio Corone'daki Saint Adrian Arberesh College'nde öğretmen olarak çalışmaya başladı. 1919 ilkbaharında San Demetrio Corone'de Arnavutluk ulusunun savunulması için Arnavut Gençlik Birliği'ni (Arnavutça: Lidhja e Rinisë Shqiptare) kurdu. Roma'da kaldıktan sonra 1920 baharında Vlorë'ye ve Arnavutluk'ta hüküm süren siyasi kaosa geri döndü. Şüphesiz, iktidardakilerin destekçisi olan belirli kişilerle temas ettikten sonra, yeni ve istikrarsız hükûmeti devirmeyi planlayan Esad Paşa Toptani'ye suikast düzenlemeye teşvik edildi. Esad Paşa, Nisan 1913'te İşkodra komutanı Hasan Rıza Paşa'yı öldürdüğü ve İşkodra Kalesi'ni Karadağ'a verdiği için hain olarak kabul edildi.

Esad Paşa Suikastı[değiştir | kaynağı değiştir]

Esad Paşa Berlin'deydi ve yeni bir hükûmetin başında ve ülkenin hükümdarı olarak Arnavutluk'a dönmeyi umuyordu. 21 Mayıs 1920'de Avni Rüstemi Roma'ya gitti ve talimatlar doğrultusunda oradan Paris'e devam etti. Üç hafta sonra 13 Haziran 1920'de Paris'te Hotel Continental'den ayrılan Esad Paşa Toptani'yi vurarak öldürdü.

Arnavut tarihçiler karakteristik olarak Fransız ve Avrupa basınının dikkatini çeken muhteşem olay için Büyük Vatansever örneği olarak gösteriyorlar. Rüstemi'nin, suçu 2 Aralık 1920'de Fransız mahkemesi'nde düşürülerek beraat ettirildi. Suikast, tarihsel olarak yeni bir burjuva ve Arnavutluk'un feodal geleneklerine karşı köylü devriminin bir işareti olarak görüldüğü için büyük ölçüde kahramanca bir eylem olarak görülüyordu. Yeni demokratik-küçük burjuva değerlerinde geçiş köprüsü olarak kullanıldı.

Siyasî kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Aynı ay Arnavutluk'a döndüğünde Millî Kahraman olarak övüldü ve siyasi arenaya girdi. Nisan 1921'de Atdheu (Anavatan) toplumunun Vlorasının kuruluşunda yer aldı ve 13 Ekim 1923'te Başkimi (Birlik) toplumunu kuran Rüstemî; Has'ın milletvekili olarak Bayram Curri'nin desteğiyle parlamentoya seçildi ve Ahmet Muhtar Zogoğlu yönetimindeki toprak sahipleriyle daha şiddetli bir mücadelede Fan Noli, Bayram Curri ve Süleyman Delvina'nın demokratik güçlerine liderlik etmeye geldi. 23 Şubat 1924'te Rüstemî, Ahmet Muhtar Bey'e suikast girişiminde bulundu.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Nisan 1924'te Tiran'daki Dıraç Yolu'nda Ahmet Zogu'nun ajanı Yusuf Reçi adlı bir değirmenci tarafından vuruldu ve iki gün sonra ağır yaralarından dolayı öldü. 30 Nisan'da Avlonya'da cenaze törenine katılan halk, Noli Devrimi'ne ve Haziran 1924'te Fan Noli'nin gücüne yol açan hükûmet karşıtı gösterilere yol açtılar.

İdeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Avni Rüstemi seçkin bir demokratik aktivist ve ideologdu. Farklı konuşma biçimleri ve gazetecilik yoluyla ifade edilen ideolojisi, demokratik Arnavut gençleri için güçlü bir silah haline geldi. Yetkililere, "Hükümet halkın ihtiyaçlarını karşılamadığında, hükümeti bunu yapmaya itmek için insanların organize olmasıyla bu ihtiyacın yerine getirileceğini" iddia etti.Ülke krizi'nin çözümü için kalkınmaya işaret etti. Bağımsız ulusal ekonominin "Bağımsız bir ekonomi olmadan bağımsız bir politika olamaz." İdeolojisi 1924 Ulusal Meclisinde Onu daha da güçlendirdi; Ve Eski Kosova Vilayeti'nden milletvekili oldu. O zamanın bürokratik sistemini yöneten sınıfların cehaletini ve etnik Arnavutluk'ta yaşayan Arnavutların geleneksel değerlerini ve insan haklarını şiddetle savundu.