Arseni Tarkovski

1930'ların ortasında Arseni Tarkovski

Tarkovski'nin Peredelkino Mezarlığı'ndaki mezarı

Arseni Aleksandroviç Tarkovski (Rusça: Арсений Александрович Тарковский; 25 Haziran 1907, Yelizavetgrad, Rus İmparatorluğu — 27 Mayıs 1989, Moskova), Sovyet şair ve çevirmen. Yönetmen Andrey Tarkovski'nin babasıdır.

Yaşamı ve çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1925 - 1929 yılları arasında Moskova'daki Devlet Akademisi'nde edebiyat okudu. 1924 - 1926 yılları arasında editörlüğünü üstlendiği edebiyat gazetesi "Goduk"u yönetti. Oradaki arkadaşları arasında yazar Mihail Bulgakov'u sayabiliriz. 1926 yılında kendi şiirlerini bir şiir antolojisinde yayımladı. 1928 yılında, Mariya Ivanovna Wischnjakowa ile evlendi. 1931 yılında devlet radyosunda çalıştı. Burada "cam" adlı şiiri yayınlanınca aşırı "mistisizm" ile suçlandı. Bunun üzerine Tarkovski Moskova'ya yaklaşık 300 km uzaklıktaki bir köye taşındı ve bundan sonraki 30 yıl boyunca şiirlerini yayınlamama kararı aldı. Serbest çevirmen olarak çalıştı ve Arapça, Ermenice, Türkmence, Gürcüce ve İbranice şiirleri tercüme etti. 4. Nisan 1932 de oğlu Andrei doğdu. 3 Ekim 1934'te kızı Marina'nın doğumu gerçekleşti. Aynı yıl ilk uyarlamalarını çıkardı. 1936 yılında, Antonina Aleksandrovna Bohonova ile tanıştı ve ailesini onun için terk etti. 1940 yılında, Yazarlar Birliği'nin üyesi oldu. Şair Marina Tsvetaeva ile yakın bir dostluğa başladı. Bu arkadaşlık 1941 yılında şairin intiharı ile sona erdi. Tarkovski o yıl karsından boşanmış ve evli Antonina Aleksandrovna Bohonova ile evlenmiştir. Almanya'nın Sovyetler Birliği'ne savaş ilan etmesinden sonra gönüllü olarak Sovyetler Birliği'nin saflarına katılmıştır. Savaş muhabiri olarak Ordu Gazetesi Bojewaja Trewoga'da (Savaş Uyarısı) görevlendirilmiştir. 1943 yılında savaşta ağır yaralanmış ve ampütasyon sonucu bir bacağını kaybetmiştir. 1944 yılında tercüman Tatiana Alexeevna Oserskaja ile tanışır ve 1951 yılında onunla evlenir. İkinci karısından 1950 yılında boşanmıştır. 1946 yılından bu yana, şair Anna Akhmatova ile dostlukları vardır. 1962 yılında Stalinizm'in çökmesiyle birlikte Nikita Chruschtscsov önderliğinde ilk baskısını kendi şiirleri ile yayınlayabilmiştir. Kardan öncesi, 1929 - 1962 yılları arası eserleri içermektedir. 1966 yılında dünya – Dünyevi adlı ikinci şiir kitabı çıktı. Devamını diğer ciltler takip etti: Resulü (1969), Şiirler (1974), Sihirli dağ (1979), Kış günü (1980), Seçilen (1982), Ayetlerin farklı yıl (1983) ve Gençlik yaşı (1987).

Oğlu Andrey'in filmleri Ayna, Stalker ve Nostalghia sayesinde şiirleri Sovyetler Birliği'nin dışında da tanındı.

Çevirdiği metinlerin sahipleri arasında Ebu'l-Ala El-Ma'arri, Nizami, Magtymguly, Kemine, Sayat Nova, Vaja Pşavela, Adam Mickiewicz, Mollanepes ve Grigol Orbeliani vardı.

Şiir niteliği ve önemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Arseni Tarkovski'nin neredeyse tüm şiirlerinin ruh hali bu çok özel Rus melankolisine dayalıdır: kasvetli ve mistik yoğunluk, belirsiz fakat güçlü bir özlem tarafından desteklenir. Bu duyguyu oğlunun filmlerinde de yakalayabiliriz. Özellikle Nostalghia adlı filminde. Bu filmde kasvetli bir Rus şairin İtalyan sürgünü anlatılır. Bu filmdeki melankoli "ölüme götüren hastalık" olsa da, Arseni'nin şiirlerinde bu, "yaşama giden hastalık" olarak karşımıza çıkar. Bu lirik melankoli bir yandan karanlık ve ağırdır, diğer yandan ise bir Rus manzarası gibi aydınlık ve uçsuz bucaksız. İlkbahar veya yaz anlatılsa da, şiirlerinde mevsim hep sonbahardır.

Bütün tezahürlerini tanımlayan unsur sudur, özellikle dereler ve göller şeklinde. "Su soğuk ve net", Yağmur kasvetli ve efkarlı günlerde çatılara damlarken, sevdiğinin yüzünde gezinip onun gözyaşlarını temsil eder. Ve Yeryüzü: şairin kendisini bir kök gibi hissetmesini sağlar, Rus huş ormanları gibi. Doğa şairin ruh aynasıdır. Fakat bu ruhunu kemiren tek bir soru vardır: Bu yaşam tiyatrosunun ölümsüzlük karşısındaki anlamı nedir? Arseni Tarkovski insanlık varlığının bu temel sorusuna cevap bulabilmek için melankoliyi deler ve paradoksal bir doğu bilgeliğine ulaşır: Ölmek zorundayız, fakat tam da bu ölümsüz olduğumuzu gösterir.

"Yaşadığım sürece ölümsüzüm" ile başlar "Zil işareti" adlı şiiri. Bunu - ölümden bahsederken - antik çağ filozofu Epikur da benzer tanımlamış. "Eğer ben isem, o değil. Eğer o ise, ben değilim. "Ölümsüzlüğümüzü, sonu olan yaşamımızda bile bulabiliyoruz. Son bulmanın tam ortasında sonsuzluğa dokunabilmek ve bir an içinde ebediyeti yakalayabilmek ölümsüz olmak demektir".