Bu maddenin Vikipedi'nin kalite standartlarına uyabilmesi için tamamen yeniden yazılması gerekmektedir. Sayfayı düzenleyerek bu konuda yardımcı olabilirsiniz. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. (Aralık 2013)

Admiral Graf Spee 1936 yılı
Tarihçe
Nazi Almanyası
Adı	Admiral Graf Spee
Adının geldiği yer/kişi	Maximilian von Spee
İnşa eden	Reichsmarinewerft, Wilhelmshaven
Kızağa konuluşu	1 Ekim 1932
Denize indirilişi	30 Haziran 1934
Görevlendirme	6 Ocak 1936
Akıbet	Battı, 17 Aralık 1939
Genel karakteristik
Sınıf ve tipi	Deutschland sınıfı kruvazör
Deplasman	Dizayn: 14.890 t (14.650 emperyal ton; 16.410 küçük ton) Tam yüklü: 16.020 emperyal ton (16.280 t)
Uzunluk	186 m (610 ft 3 in)
Genişlik	21,65 m (71 ft 0 in)
Su çekimi	7,34 m (24 ft 1 in)
İtme gücü	Sekiz MAN dizel motor iki pervane 52.050 shp (38.810 kW)
Hız	29,5 knot (55 km/sa)
Menzil	8.900 deniz mili (16.500 km; 10.200 mi) at 20 knot (37 km/sa; 23 mph)
Kişi kapasitesi	Yapımı sonrası: *33 subay *586 asker 1935 sonrası: *30 subay *921–1,040 asker
Sensörler ve işleme sistemleri	1940: *FMG 39 G(gO) 1941: *FMG 40 G(gO) *FuMO 26
Silah donanımı	6 × 28 cm (11 in) üçlü taret 8 × 15 cm (5,9 in) tekli taret 6 x 10.5 cm (4.1 in) L/65 çok amaçlı top ikili taret 30 x 20 mm/65 C/38 uçaksavar topu tekli taret 37 mm/83 SK C/30 uçaksavar topu ikili taret 53,3 cm (21,0 in) 8 torpido tüpü dörtlü kovan
Zırh	ana taret: 140 mm (5,5 in) belt: 80 mm (3,1 in) deck: 45 mm (1,8 in)
Uçak mevcudu	İki Arado Ar 196 deniz uçağı, bir fırlatma

Admiral Graf Spee, II. Dünya Savaşı'nın öncesinde ve ilk safhalarında Alman donanması Kriegsmarine'de hizmet etmiş bir cep zırhlısıdır (panzerschiff). Ekim 1932'de Wilhelmshaven'deki Reichsmarinewerft tersanesine yapımına başlandı ve Ocak 1936'da tamamlandı. Gemi, Versay Antlaşması'yla İttifak Devletleri tarafından Almanya'ya şart koşulan savaş gemisi boyutunun -10.000 groston (10.160 t)- sınırlamasının altındaydı, ancak operasyonel tam yük durumunda 16.020 groston (16.280 ton) ile sınırı önemli ölçüde aşıyordu.

28 cm'lik (11 inç) ağır toplarının görünüşünde, o ve iki kızkardeşi Deutschland (Daha sonra ismi Lützow olarak değiştirilecektir) ile Amiral Scheer, Britanyalılar tarafından cep zırhlılarına olarak anılıyorlardı. Amiral Graf Spee, Bismarck'dan sonraki en ünlü Alman zırhlılarından biriydi. Graf Spee 'nin kaybından bir yıl sonra kızkardeşleri ağır kruvazör olarak tekrar sınıflandırıldı.

Amiral Graf Spee 1934 yılında denize indirildi. 8 Aralık 1914 yılında I. Dünya Savaşı sırasında Falkland Adaları Muharebesinde iki oğlu ile hayatını kaybeden Amiral Graf Maximilian von Spee anısına isimlendirildi. Bu amiralin adıyla isimlendirilen ikinci gemiydi ve birincisi yarım kalmış I. Dünya Savaşı Alman ağır kruvazörü SMS Graf Speeydi.

Tanımlama[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı sonrası, Alman donanmasının başlıca gemilerini yenisiyle değiştirme, 10,000 tons ve 11 inç (280 mm) toplarla sınırlandırılmıştı. Resmi olarak Amiral Graf Spee ismi verilmeden önce Panzerschiff C ve Ersatz Braunschweig olarak adlandırıldı, filo dökümünde ise eski savaş gemisi Braunschweig 'ın yerini alacaktı. Yapımı 82 milyon Reichsmark'a mal oldu. Perçin yerine elektrik ark kaynağı kullanılarak ağırlığından oldukça kurtulmuştu. Teknoloji olarak Amiral Graf Spee zamanının ilerisindeydi, özellikle hız konusunda. O kadar hızlıydı ki İngiliz Donanması tek bir gemi ile uğraştığının farkında dahi olamamış, Sınıfın öbür gemileri Deustchland ve Admiral Scheer'in de Atlantik Okyanusunda olduğu düşünmüştü. Bunun farkında olan gemi kaptanı Hans Langsdorff akıllıca bir numara yaparak geminin üstünde yazan ismi, boya ve başka malzemelerle kardeş gemiler olan Deustchland ve Admiral Scheer olarak değiştirerek İngiliz Donanmasının paranoyasını körüklemekteydi. Ele geçirdiği gemilerin mürettebatının bir kısmını daha sonra serbest bırakarak ve öncesinde onlara gemiyi tanıtırken her seferinde farklı bir kardeş geminin adını kullanarak İngilizlerın Atlantik Okyanusunda 3 Deustchland sınıfı Alman savaş gemisi olduğuna inanmalarını sağladı.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1936'dan sonra Amiral Graf Spee 1938'e kadar filo sancak gemisi olarak görevlendirildi ve İspanya İç Savaşı sırasında İspanya kıyılarının uluslararası kontrolü görevinde bulundu. Polonyanın işgali öncesinde Panzerschiffe 'i Atlas Okyanusu baskınlarında görevlendirmek üzere planlar yapıldı. Amiral Graf Spee 21 Ağustos 1939 tarihinde Kuzey Atlantik'te baskın görevleri için Wilhelmshaven'den ayrıldı. Akaryakıt için destek gemisi olan Altmark tankerinden beslendi, görev emri daha üstün düşman güçleri ile çatışmadan İngiliz ticari gemilerini batırmaktı. Böylece Müttefiklerin destek hatlarını tehdit ederek İngiliz donanması dünyanın birçok yerinde yenilgiye uğratılacaktı.

Eylül 1939'dan Aralık 1939'a kadar Kuzey Atlantik ve Hint Okyanusunda ilki 30 Eylül 1939'da olmak üzere toplam dokuz ticari gemi batırılmıştı. Kaptan Hans Langsdorff ticari savaşın kurallarına sıkıca bağlıydı ve batırdığı gemilerde bir kişinin bile ölmesine izin vermeden bütün mürettebatı kurtarmıştı. Esir alınan tayfalar Altmarka transfer ediliyordu. Daha sonra bu 303 mürettebat tarafsız Norveç sularında Altmark kazası sırasında HMS Cossack tarafından kuvvet kullanılarak kurtarılacaktı.

Rio de la Plata Deniz Muharebesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Britanya Admiral Graf Spee'yi aramak için sekizi Atlas Okyanusunda bir tanesi Hint Okyanusunda olmak üzere avcı grupları düzenledi. Toplamda üç zırhlı, iki ağır kruvazör, dört uçak gemisi ve 16 kruvazör (birkaç Fransız gemisi de dahil olacaktı). Sonrasında daha fazla gruplar da oluşturuldu.

13 Aralık 1939 günü 8 inç (203 mm) toplu HMS Exeter kruvazörü, 6 inç (152 mm) toplu HMS Ajax hafif kruvazörü ve (Yeni Zelanda Kraliyet Donanmasının)HMS Achilles krüvazörünün oluşturduğu İngiliz Avcı Grubu G tarafından yeri belirlendi ve bunu Rio de la Plata Savaşı takip etti. Bu savaş sırasında Graf Spee engellemeyi kırmak için Exeter 'e saldırarak ağır hasar verdi. Sonrasında Graf Spee'nin kovanlarından biri Achilles 'de bazı zayiatlara neden oldu. Karşılığında Graf Spee, hafif kruvazörlerin 6 inçlik kovanlarından zırhının içinden geçemeyen ama üst kısımlarda ciddi hasar yaratan sürekli isabet aldı

Admiral Graf Spee tamir için tarafsız bir liman olan Uruguay'ın Montevideo limanına girdi. Hasar görülmeye değer görünüyordu ama nispeten yüzeyseldi. Bununla beraber örnek olarak zırhsız pruvadaki geminin açık deniz ve Kuzey Atlantik gibi sularda yüzmesini engelleyen hasar gibi bazı kritik isabetler de mevcuttu. Bu sırada ölen askerler Montevideo mezarlığında toprağa verildi. Cenaze töreni sırasında diğer mürettebat Nazi selamı verirken Kaptan Langsdorf'un donanma selamı vermişti. Bu, daha sonra uzun süren tartışmalara neden olacaktı. İngilizlerin yaptığı bir hile kaptanın sayıca yolda (aslında bir gemi bile zamanında gelemezdi) olan uçak gemisi ve zırhlılar yüzünden İngilizlerin sayıca üstün olduklarını ve çıkış yolunun kesildiğini düşünmesine neden oldu. 17 Aralık 1939 günü İngiliz kruvazörleri Ajax, Achilles, ve Cumberland'ın uluslararası sularda beklemesiyle, Kaptan Langsdorff kaybedilmesi kuvvetle muhtemel olan bir savaşta mürettebatını tehlikeye atmayı reddederek Graf Spee'yi limanın dışına yüzdürüldü ve batırdı. Kaptan Langsdorff üç gün sonra kendini vurarak intihar etti.

Almanların Montevideo’da kaldıkları sürece yaptıkları davranışlar, özellikle Langsdorff’un İngilizlerin ablukasına karşı tutumu Uruguay’da büyük saygı uyandırdı. Yerli halkın büyük kısmı herhangi bir savaş durumunda zarar görecekleri korkusuna kapılmıştı, Langsdorff’un gemisini limandan çıkartıp açıkta batırma kararının bir nedeni de böyle bir zarara yol açmamaktı.

Kurtarma[değiştir | kaynağı değiştir]

Sığ suda batırıldıktan sonra geminin gövdesinin büyük kısmı su üstünde kaldı, ama yıllar geçtikçe çamurlu zemine gömülen gemiden şu anda su üzerinde bir şey kalmamıştır.

İlk kurtarma işlemi, batırılma sırasında zarar görmeyen, gelişmiş Seetakt radarının Kraliyet Donanması istihbarat timleri tarafından kurtarılmasıdır. 1940 Şubatında USS Helena'dan gelen Amerika Birleşik Devletleri Donanması dalgıçları güverteye daldılar.

1997’de Admiral Graf Spee'nin 15 cm'lik ikincil top kundaklarından biri çıkartıldı ve restore edildi. Şu anda Montevideo Ulusal Denizclilik Müzesinde sergilenmektedir.

Şubat 2004'te bir kurtarma takımı Admiral Graf Spee’nin enkazını çıkartmak için işe başladı. Bu proje navigasyon riskine maruz olmakla birlikte hem Uruguay hükümeti hem de özel sektör tarafından finanse edilmektedir. İlk bölüm, 27 ton ağırlığındaki silah kontrol kısmı 25 Şubat 2004 tarihinde su üstüne çıkartıldı. Tüm enkazın çıkarılması için birkaç yıl öngörülmektedir. Film yönetmeni James Cameron kurtarma operasyonunun filmini çekmektedir. Enkaz çıkartıldıktan sonra restore edilerek Montevideo Ulusal Denizcilik Müzesine yerleştirilmesi planlanmaktadır.

Birçok eski Alman askeri bu yenileme çalışmalarını onaylamamaktadır, onlara göre enkaz bir savaş mezarı ve anıtıdır, saygı duyulmalıdır. Bunlardan biri, torpido mekanik uzmanı Hans Eupel, 2005 yılında 85 yaşında şunları söylemiştir: "Bu çılgınlık çok pahalı ve duygusuzca. Ayrıca tehlikeli çünkü yerleştirdiğimiz patlayıcılardan henüz patlamayan üç tanesini patlatabilir."

10 Şubat 2006, Admiral Graf Spee‘nin kartal amblemi çıkartıldı2 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Kamuoyu Nazi Almanyası’na karşı hala hassas olduğu için amblem üzerindeki gamalı haç, sudan çıkartılınca örtülerek gizlendi.

Kumandanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kapitän zur See Konrad Patzig: Ocak 1936 - Ekim 1937
• Kapitän zur See Walter Warzecha: Ekim 1937 - Ekim 1938
• Kapitän zur See Hans Langsdorff: Ekim 1938 - 17 Aralık 1939

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kaptan Patrick Dove, I Was Graf Spee's Prisoner (Graf Spee'nin Mahkûmuydum) (Cherry Tree Books, London & Manchester, 1940)
• Siegfried Breyer, Battleships and Battlecruisers 1905-1970 (Zırhlılar ve Kruvazörler 1905-1970) (Doubleday and Company; Garden City, New York, 1973) (orijinali Almanca basılmıştır Schlachtschiffe und Schlachtkreuzer 1905-1970, J.F. Lehmanns, Verlag, Munchen, 1970). Tasarlanmış ve yapılmış birçok geminin çizimini içerir.
• Jak P. Malmann Showell, The German Navy in World War Two (II. DÜnya Savaşında Alman Donanması)(Naval Institute Press, Annapolis, 1979), ISBN 0-87021-933-2
• Dudley Pope, The Battle of the River Plate (River Plate Savaşı) (William Kimber & Co, 1956; Republished Pan Books 1974), ISBN 0-330-24020-X
• Eric J Grove, The price of disobedience (İteatsizliğin bedeli), UK 2000, ISBN 1-55750-429-6

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Deutschland sınıfı kruvazörler
  • Alman Cep Zırhlısı Deutschland

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta DKM Admiral Graf Spee ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Grafspee.com
• Alman Donanma Tarihi - Cep zırhlısı Admiral Graf Spee12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Graf Spee Projesi: II. Dünya savaşı Alman zırhlısını ortaya çıkarmak21 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Maritimequest Admiral Graf Spee fotoğraf galerisi30 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BBC News - Graf Spee kartalı derinlerden çıkıyor2 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Radikal gazetesinin enkaz kurtarma ile ilgili haberi30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.