Aliye Rona

Aliye Rona
Aliye Rona
Doğum	Aliye Dilligil; 1 Ocak 1921; Dera, Fransız Suriye Mandası
Ölüm	29 Ağustos 1996 (75 yaşında); İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Beyin kanaması
Defin yeri	Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul; 41°00′47″N 29°01′22″E / 41.012947°K 29.022669°D
Milliyet	Türk
Meslek	Oyuncu
Etkin yıllar	1947-1993
Evlilik	Zihni Rona
Ebeveyn(ler)	Ramiz Bey; Servinaz Hanım
Akraba(lar)	Liste Avni Dilligil (ağabeyi); Turhan Dilligil (ağabeyi); Belkıs Dilligil (yengesi); Erhan Dilligil (yeğeni); Çiçek Dilligil (yeğeni);
Ödüller	Tüm Liste

Aliye Rona doğum adıyla Aliye Dilligil (1 Ocak 1921, Dera - 29 Ağustos 1996, İstanbul), Türk sinema ve tiyatro oyuncusu.^[1]

Türk sinemasında çok sayıda karakter rolünde oynamış, özellikle sert Anadolu kadınlarını canlandırmıştır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

1921 yılında günümüzde Suriye sınırları içinde kalan, o zamanlar Fransız Suriye Mandasına bağlı Ürdün sınırındaki Dera şehrinde doğdu.^[2] Babası, Trabzonlu demiryolu işletmecisi Ramiz Bey, annesi Servinaz Hanım'dır. Tiyatrocu Avni Dilligil ve gazeteci Turhan Dilligil'in kardeşidir.

Beyoğlu Akşam Kız Sanat Okulu'nda okudu. 1930'ların sonlarında Kadıköy Halkevi'nde amatör olarak tiyatro oyunculuğuna başladı. Ulvi Uraz ve Avni Dilligil ile Arena Tiyatrosunda sahneye çıktı. İzmir Şehir Tiyatrosu'nda birlikte çalıştığı Zihni Rona ile evlendi.

Sinema kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sinema oyunculuğuna 1947 yılında Kerim'in Çilesi filmiyle başladı. Sanat hayatı boyunca 204 filmde rol aldı; çilekeş, direnen, dikbaşlı, hakkını hukukunu arayan, kavgacı, töreci köylü kadını ve ana rollerini canlandırdı. Oyunculuğun yanı sıra seslendirme de yapmıştır.

Rona, 1965'te Hepimiz Kardeşiz, 1967'de Zalimler, 1968'de Son Gece ile Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncu" ödüllerini aldı. 1969 Adana Altın Koza Film Festivali'nde Kuyu filmiyle "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu" seçildi.

Son yılları ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]


Aliye Rona'nın; abisi Avni Dilligil, yengeleri Belkıs Dilligil ve Nezahat Tanyeri ve yeğeni Erhan Dilligil ile birlikte yattığı Karacaahmet Mezarlığı'ndaki aile kabristanı

Ömrünün son yıllarında sağ tarafına felç inen ve tekerlekli sandalyeye mahkûm olan Rona, İstanbul'un Pendik ilçesindeki bir huzurevinde kalmaya başladı. Rona, bu huzurevinde yaşanan sağlık ve şiddet olayları televizyon haberlerinde gündeme gelmiş ve Aliye Rona burada kötü bir hâlde bulunmuştur. Yine bu huzureviyle ilgili haberler sırasında son isteğinin "Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ı oynamak" olduğunu belirtmiştir.^[3]

Sanatçı, 29 Ağustos 1996'de kaldığı huzurevinde geçirdiği beyin kanaması nedeniyle 75 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'ndaki aile kabristanına defnedildi.

Özel arşivi İstanbul'da Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'nda bulunmaktadır.^[4]

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

1965: 2. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Hepimiz Kardeşiz
1967: 4. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Zalimler
1968: 5. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Son Gece
1994: 8. Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Sinematürk' te Aliye Rona". 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022.
^ Mesut Kara (24 Ocak 2021). "Aliye Rona 'sert' ve 'kötü'ydü ama hep çok sevildi". Evrensel. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
^ Nedim Şener "Uğur Dündar: İşte Hayatım" Doğan Kitap, İstanbul, 2011, s. 230
^ "Özel Arşivler Koleksiyonu". Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi web sitesi. 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Beyazperde´de Aliye Rona 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IMDb´de Aliye Rona 24 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sinemalar´da Aliye Rona 11 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SinemaTürk'te Aliye Rona 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
TSA´de Aliye Rona 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Sinematürk' te Aliye Rona". 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022.

[Kara-2] Mesut Kara (24 Ocak 2021). "Aliye Rona 'sert' ve 'kötü'ydü ama hep çok sevildi". Evrensel. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.

[3] Nedim Şener "Uğur Dündar: İşte Hayatım" Doğan Kitap, İstanbul, 2011, s. 230

[4] "Özel Arşivler Koleksiyonu". Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi web sitesi. 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

Aliye Rona nedir?, Aliye Rona anlamı nedir?, Aliye Rona ne demektir?