Alaş Otonomu

Alaş Otonomu
Алаш Автономиясы
Alaş Otonomu Алаш Автономиясы
13 Aralık 1917-1919
	Bayrak
	Slogan; Оян, Қазақ!; Oyan, Qazaq!; Uyan, Kazak!
	Ocak 1918'de Alaş Otonomu (turkuaz)
Tür	Tanınmayan devlet
Başkent	Semey
Yaygın dil(ler)	Kazakça; Rusça
Resmî din	Seküler
Hükûmet	Cumhuriyet
Başbakan
• 1917-1919
• 1917-1919	Alihan Bökeyhan
Tarihî dönem	II. Dünya Savaşı; Rus İç Savaşı
• Kuruluşu
• Kuruluşu	13 Aralık 1917
• Dağılışı	1919
Günümüzdeki durumu	Kazakistan; Rusya

Alaş Otonomu (Kazakça: Алаш Автономиясы, Alaş Avtonomıyasy; Rusça: Алашская Автономия Alashskaya avtonomiya) 1917 ile 1919 yılları arasında, bugünkü Kazakistan Cumhuriyeti topraklarında bulunan bir Kazak devletiydi. Başkenti Semey, daha sonra "Alash-qala" olarak biliniyordu.

Vasile Balabanov 1905'te Kazakistan valisi ve yöneticisi (o zaman Rus Türkistanı olarak bilinir) olarak atandı ve 1919'a kadar bu görevinde devam etti. 1920 yılında Çin'e giderek Rus Kızıl Ordusu'ndan kaçtı. O zaman Çin onu Kazakistan'ın meşru valisi olarak görüyordu. 1917 Alaş Otonomu'nun sadece ismi vardı. Kazakistan, Komünizm karşıtı Beyaz Ordu ve Kızıl Ordu arasındaki savaştan sonra 1919'da devralınana kadar kontrolü elinde tutan atanmış yönetici tarafından kontrol edildi. Alaş Otonomu Aralık 1917'de ilan edildi. Alaş liderleri, Beyaz Ordu ile uyumlu ve Bolşeviklere karşı savaşan bir Kazak hükûmeti olan Alaş Orda'yı kurdular. Alaş hükûmetinin 11–24 Haziran 1918 tarihli ilk mevzuatı şu şekildedir: "Sovyet makamları tarafından özerk Alaş topraklarında yayınlanan tüm kararnameleri geçersiz kılmayı kabul etti. Alaş-Orda Başkanı: Bökeyhan, Üyeler: Tynyshpaev, Gabbasov." Alaş Otonomu adı mühür olarak belgelerde yer almıştır ve bu durum arşivdeki belgelerde sabittir.^[2] Beyaz Ordu kuvvetlerinin kaybettiği 1919'da Alaş Özerk hükûmeti Bolşeviklerle müzakerelere başladı. Gabbasov ayrıca Vatandaşlık Komiseri olarak Josef Stalin ile görüştü.^[3] 1919-20'de Bolşevikler bölgedeki Beyaz Rus güçlerini yendiler ve Kazakistan'ı işgal ettiler. 26 Ağustos 1920'de Sovyet hükûmeti, 1925 yılında adını Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve 1936'da Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştireceği Kırgız Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni kurdu. Bolşevikler af çıkarmalarına rağmen tüm liderleri 30'larda idam ettiler.^[4]

Hükümet[değiştir | kaynağı değiştir]

Alaş Orda, 13 Aralık 1917-1918 yılları arasında geçici Kazak hükûmetinin adıydı. Geçici hükûmet 25 üye (Kazak olmayanlar için ayrılmış 10 pozisyon) ve 15 üye adaydan oluşuyordu. Özel bir eğitim komisyonu oluşturdular ve silahlı kuvvetleri olarak milis alayları kurdular. Birkaç yasama kararı çıkardılar.

Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

1994 «Алаш туралы сөз» "Alaş Sözü" "Алаш туралы сөз" - "Алаш туралы сөз" (documentary) «Kazakhtelefilm» film yönetmeni Kalila Umarov.
2009 «Алашорда» "Alashorda" "Алашорда" - "Алашорда" (belgesel) «Kazakhfilm» film yönetmeni Kalila Umarov.
2018 " Тар заман "- Tar zaman "Dar Zaman" (dizi) Kazakistan ulusal kanalı tarafından - Қазақстан ұлттық арнасы

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Peimani, Hooman. Conflict and Security in Central Asia and the Caucasus. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2009, p. 124
Galick, David. Responding to the Dual Threat to Kazakhness: The Rise of Alash Orda and its Uniquely Kazakh Path, Vestnik: The Journal of Russian and Asian Studies (March 29, 2014)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Alash Orda Encyclopædia Britannica arama

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Alash Movement and the Soviet Government: A Difference of Positions" (PDF). 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
^ Алаштың ардағы:(елтанымдық және тілтанымдық жинақ).Құрастырған Е.Е.Тілешов, Г.П.Әріпбек. Астана:"Руханият", 2010ж - 264 бет.ISBN 978-601-80133-1-7
^ "Досмухамедов Джаганша Досмухамедович". 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
^ "Коллектив авторов. Историческая энциклопедия Сибири / Гл. ред. В. А. Ламин. — Новосибирск: Издательский дом «Историческое наследие Сибири», 2009. — Т. Первый: А-И. — С. 60—61. — 716 с. — ISBN 5—8402—0230—4." (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.

[1] "The Alash Movement and the Soviet Government: A Difference of Positions" (PDF). 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.

[2] Алаштың ардағы:(елтанымдық және тілтанымдық жинақ).Құрастырған Е.Е.Тілешов, Г.П.Әріпбек. Астана:"Руханият", 2010ж - 264 бет.ISBN 978-601-80133-1-7

[3] "Досмухамедов Джаганша Досмухамедович". 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.

[4] "Коллектив авторов. Историческая энциклопедия Сибири / Гл. ред. В. А. Ламин. — Новосибирск: Издательский дом «Историческое наследие Сибири», 2009. — Т. Первый: А-И. — С. 60—61. — 716 с. — ISBN 5—8402—0230—4." (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

Alaş Otonomu nedir?, Alaş Otonomu anlamı nedir?, Alaş Otonomu ne demektir?