3D televizyon

3D Televizyon (3-Dimensional Television) gözlükle izlenen televizyon türüdür. 2 boyutlu görüntüyü, sağ ve sol göze farklı iki resim göstererek 3 boyutlu hissi vermeye çalışan bir cihazdır. 3. boyut aslında beynin 2. boyutlu görüntüyü algılamasıyla oluşmaktadır. 3D televizyonlar ilk olarak; Panasonic, Sony, Samsung ve LG firmaları tarafından satılmaya başlamıştır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1838 yılında Sir Charles Wheatstone, görsel derinlik algısının sürecini ilk defa tanımladı.^[1]^[2] 1890'lı yılların sonlarında, İngiliz film öncüsü William Friese-Greene bir 3D film süreci için bir patent aldı. Stereoskop ile bakıldığında, bu iki görüntü beyinde birleşerek 3 boyutlu derinlik algısı olduğunu gözlemlendi. Bununla ilgili Edwin S. Porter ve William E. Waddell 10 Haziran 1915 tarihinde, New York'taki Astor Tiyatrosu'nda bir izleyici testi sundu. Ancak, Adolph Zukor 1953 tarihinde yayınladığı The Public Is Never Wrong: My 50 Years in the Motion Picture Industry adlı otobiyografisine göre, bu testler sonrasında hiçbir şey üretilmedi.

Stereoskop, Louis Jules Duboscq tarafından geliştirildi ve Kraliçe Victoria'nın ünlü bir resmî 1851 yılında The Great Exhibition'da sergilendi. İlk 3D Film 1915 yılında çekildi ve 1922 yılında ilk 3D film Amerika'da gösterildi.

1950'li yıllarda, televizyon Amerika Birleşik Devletleri'nde popüler oldu, birçok 3D film üretildi. Daha sonra, televizyon kanalları 2009 yılında televizyon dizilerini 3D olarak yayınlamaya başladı. Türkiye'de ilk 3D televizyon 2010 yılında LG Grup tarafından pazara sunuldu. 18 Mart 2011'de oynanan Galatasaray ile Fenerbahçe arasındaki derbi maç Türkiye'de yayınlanan üç boyutlu ilk canlı yayın oldu.

Özelikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Teknolojiler[değiştir | kaynağı değiştir]

3 boyutlu hareketli görüntüler üretmek ve görüntülemek için çeşitli teknikler vardır. Temel şartı, sağ ve sol göz için ayrı ayrı görüntüler gösterilmesidir. Şu an piyasaya sunulan 3D televizyonlar FPR ve SG adlı iki farklı teknolojiden oluşturuluyor.

Mantık[değiştir | kaynağı değiştir]

3D teknolojisinde çift lensli kamera veya birbirine dikey iki kameranın çektiği görüntüler ekrana yansıtılıyor. Çıplak gözle bakıldığında ekranda birbirine karışmış gibi görünen görüntüler, özel gözlükle bakıldığında üç boyutlu halde gözükür.

3D kanallar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanal	Ülke
HIGH TV 3D	Dünya çapında
n3D	ABD
Cinema 3D	ABD
3net	ABD
Eurosport 3D	İngiltere
Sky 3D	İngiltere
Foxtel 3D	Avustralya
HD1	Belçika ve Avrupa ülkelerinde
Sky 3D	Almanya ve Avusturya
Anixe 3D	Almanca Konuşulan Ülkeler
3D-TV	Finlandiya
Sport 5 3D	İsrail
nShow 3D	Polonya
ESPN 3D	ABD
Xfinity 3D	ABD

Dünya rekoru[değiştir | kaynağı değiştir]

Manchester United ve Barcelona arasında Göteborg, İsveç'te oynanan 2011 UEFA Şampiyonlar Ligi finali Ekta Grup, 3D formatında canlı olarak yayınladı. Ekta, Ukrayna'da üretilen 3D Led TV ile, Guinness Dünya Rekorları kitabına girdi.^[3]^[4] 3 boyutlu canlı yayını İsveç şirketi Viasat tarafından sağlanmıştır.^[5]

Sağlığa olan etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı izleyiciler 3 boyutlu TV veya film seyrettikten sonra baş ağrısı, nöbetler ve görme problemleri gibi sıkıntılar yaşadı.^[6]^[7] Özellikle SG teknolojisine sahip 3D TV'lerde olan bu sıkıntıdan yaşlılar daha çok etkilenmiştir.^[8] FPR teknolojisine sahip 3D TV'lerde bu tarz sağlık problemleri gözükmedi.^{[kaynak belirtilmeli]} FPR teknolojisine sahip 3D TV'leri ilk LG Grup üretmiştir..^[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Contributions to the Physiology of Vision.—Part the First. On some remarkable, and hitherto unobserved, Phenomena of Binocular Vision. By CHARLES WHEATSTONE, F.R.S., Professor of Experimental Philosophy in King's College, Londra. Stereoscopy.com 2 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Welling, William. Photography in America, page 23
^ Guinness World Record 19 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,
^ EKTA’s Ukrainian produced 3D Led TV makes The Guinness Book of World Records 18 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://www.ekta-led.com 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ The Viasat company Press-release 1 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://www.viasat.se 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Child, Ben (11 Ağustos 2011). "3D no better than 2D and gives filmgoers headaches, claims study". The Guardian. Londra. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
^ "3D-Television and the Risk of Seizures in Children". Thieme E-Journals. doi:10.1055/s-0032-1307175.
^ Greg Thom. "3D TV's harmful effects on children". 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
^ "Türkiye'nin ilk 3D TV'si". 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.

[Wheatstone-1] Contributions to the Physiology of Vision.—Part the First. On some remarkable, and hitherto unobserved, Phenomena of Binocular Vision. By CHARLES WHEATSTONE, F.R.S., Professor of Experimental Philosophy in King's College, Londra. Stereoscopy.com 2 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[2] Welling, William. Photography in America, page 23

[3] Guinness World Record 19 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,

[4] EKTA’s Ukrainian produced 3D Led TV makes The Guinness Book of World Records 18 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://www.ekta-led.com 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[5] The Viasat company Press-release 1 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://www.viasat.se 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[6] Child, Ben (11 Ağustos 2011). "3D no better than 2D and gives filmgoers headaches, claims study". The Guardian. Londra. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.

[7] "3D-Television and the Risk of Seizures in Children". Thieme E-Journals. doi:10.1055/s-0032-1307175.

[8] Greg Thom. "3D TV's harmful effects on children". 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.

[9] "Türkiye'nin ilk 3D TV'si". 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

3D televizyon nedir?, 3D televizyon anlamı nedir?, 3D televizyon ne demektir?