2019 Ukrayna başkanlık seçimi

2019 Ukrayna başkanlık seçimleri
Katılım	62.86% (ilk tur); 62.07% (ikinci tur)
	Bölgelere göre ikinci tur sonuçları; Volodımır Zelenskıy Petro Poroşenko; Rusya ile olan savaştan dolayı seçim yapılmadı.
Önceki Devlet başkanı; Petro Poroşenko; Petro Poroşenko Bloku "Dayanışma"	Seçilen Devlet başkanı ; Volodımır Zelenskıy; Halkın Hizmetkârı

Başkanlık seçimleri Ukrayna'da 31 Mart ve 21 Nisan 2019 tarihlerinde yapıldı. Oylamada seçim için toplam 39 aday vardı. 2014'ten beri devam eden Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Donetsk Oblastı ile Luhansk Oblastı'nın bazı bölümlerinin işgali, seçmenlerin %12'sinin seçime katılmasını engelledi.

Hiçbir aday ilk turda salt çoğunluğu sağlayamadığı için, 21 Nisan 2019'da en çok oyu almış iki aday olan Volodymyr Zelensky ve görevdeki devlet başkanı Petro Poroşenko arasında ikinci bir tur düzenlendi. Çıkış anketlerine ve Merkez Seçim Komisyonunun ön sonuçlarına göre, Zelensky oyların yaklaşık %73.23'ünü alarak ikinci turu kazandı ve Ukrayna devlet başkanı seçildi.^[1]^[2]^[3]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Ukrayna yasalarına göre, Ukrayna devlet başkanlığı'nın seçimi, görevdeki başkanın görev süresinin beşinci yılının Mart ayının son Pazar günü gerçekleşmelidir.^[4] Bu nedenle, 2019 Ukrayna başkanlık seçimleri 31 Mart 2019'da yapıldı.^[4] Buna ek olarak Ukrayna parlamentosu başkanlık seçim tarihini seçim gününden en geç 100 gün önce onaylamak zorundadır.^[4]^[5] 26 Kasım 2018’de parlamento 31 Mart 2019’da seçimin gerçekleşimesi için onay oyu verdi.^[6]^[7]

Ukraynalı bir sivil toplum kuruluşu olan Chesno tarafından yapılan aday analizleri Petro Poroşenko'nun en büyük seçim bütçesine (415 milyon Ukrayna Grivnası (UAH), yaklaşık 15.4 milyon $) sahip olduğunu ve 320 milyon UAH bütçe ile Yulia Timoşenko tarafından takip edildiğini buldu. Volodymyr Zelensky'nin 102.8 milyon UAH bütçeye, Serhiy Taruta'nın ise 98.4 milyon UAH'a sahip olduğu da ortaya kondu.^[8] Buna karşın 2010 Ukrayna başkanlık seçimlerinde kazanan aday Viktor Yanukoviç 40 milyon doların üzerinde ve ikinci olan Yulia Timoşenko 36 milyon dolar civarında harcama yapmıştı.^[8]

Seçimleri gözlemlemek için 17 ülkeden ve 19 kuruluştan toplam 2.344 adet uluslararası gözlemci resmi olarak kaydedildi.^[9]^[10] Rekor sayıdaki 139 Ukraynalı sivil toplum kuruluşu da seçimlerde gözlemci olarak görev yapmıştır.^[11]

Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Mart'ta yapılmış, seçmen katılım oranı %62.8 olan ilk seçimlerde yaklaşık 18.9 milyon kişi oy kullandı.^[12] Hem Halk Hizmetkar'ı üyesi Volodymyr Zelensky hem de görevdeki devlet başkanı Petro Poroşenko, 21 Nisan'da yapılacak ikinci tur seçimlerine kaldılar.^[13] İlk turda Zelensky, Poroşenko'nun aldığı %16 oy oranına kıyasla oyların %30'unu kazandı.^[14]

Başkanlık seçiminin ikinci turu için yapılmış anketlerde, Zelensky'in oyların %70'inden fazlasını kazanacağı öngörülüyordu.^[3] Oyların yalnızca %3'ü sayılırken, Merkez Seçim Komisyonu benzer ön sonuçlar açıkladı.^[15] Poroşenko, seçim sonuçlarını sandıklar kapandıktan ve çıkış anket verileri yayınlandıktan kısa bir süre sonra bir konuşmada kabul etti^[15]^[16] ve Twitter'da şöyle yazdı: "Özgür, adil, demokratik ve rekabetçi seçimler yapmayı başardık... Ukrayna halkının iradesini kabul edeceğim."^[17]

Oyların yaklaşık %99,27'sinin sayıldığını açıklamış MSK'ya göre Zelensky, görevdeki devlet başkanının %24,48 oy oranını geçerek oyların yaklaşık %73,19'unu almıştır.^[3]

Aday		Parti	İlk tur		İkinci tur
Aday		Parti	Oy sayısı	%	Oy sayısı	%
	Volodymyr Zelensky	Halkın Hizmetkârı	5,714,034	30.24	13,444,204	73.23
	Petro Poroşenko	Bağımsız	3,014,609	15.95	4,488,225	24.44
	Yuliya Timoşenko	Anavatan	2,532,452	13.40
	Yuriy Boyko	Bağımsız	2,206,216	11.67
	Anatoliy Hrytsenko	Sivil Pozisyon	1,306,450	6.91
	Ihor Smeshko	Bağımsız	1,141,332	6.04
	Oleh Lyashko	Radikal Parti	1,036,003	5.48
	Oleksandr Vilkul	Muhalefet Bloku	784,274	4.15
	Ruslan Koshulynskyi	Svoboda	307,244	1.62
	Yuri Tymoshenko	Bağımsız	117,693	0.62
	Olexandr Shevchenko	UKROP	109,078	0.57
	Valentyn Nalyvaichenko	Halk Politik Hareketi "Spravedlyvist"	43,239	0.22
	Olha Bohomolets	Bağımsız	33,966	0.17
	Hennadiy Balashov	5.10	32,872	0.17
	Roman Bezsmertnyi	Bağımsız	27,182	0.14
	Viktor Bondar	Geri Dönüş	22,564	0.11
	Yulia Lytvynenko	Bağımsız	20,014	0.10
	Yuriy Derevyanko	Volia	19,542	0.10
	Serhiy Taruta	Osnova	18,918	0.10
	Ihor Shevchenko	Bağımsız	18,667	0.09
	Inna Bohoslovska	Bağımsız	18,482	0.09
	Yurii Karmazin	Bağımsız	15,965	0.08
	Volodymyr Petrov	Bağımsız	15,587	0.08
	Vitaliy Skotsyk	Bağımsız	15,118	0.08
	Serhiy Kaplin	Sosyal Demokrat Parti	14,532	0.07
	Oleksandr Moroz	Oleksandr Moroz'un Sosyalist Partisi	13,139	0.06
	Viktor Kryvenko	Ukrayna Halk Hareketi	9,243	0.04
	Vasyl Zhuravlyov	İstikrar Partisi	8,453	0.04
	Illia Kyva	Ukrayna Sosyalist Partisi	5,869	0.03
	Andriy Novak	Vatansever Parti	5,587	0.02
	Oleksandr Vashchenko	Bağımsız	5,503	0.02
	Mykola Haber	Bağımsız	5,433	0.02
	Oleksandr Solovyev	Mantıklı Güç	5,331	0.02
	Ruslan Rygovanov	Bağımsız	5,230	0.02
	Oleksandr Danylyuk	Bağımsız	4,648	0.02
	Vitalii Kuprii	Bağımsız	4,508	0.02
	Arkadiy Kornatskiy	Bağımsız	4,494	0.02
	Serhiy Nosenko	Bağımsız	3,114	0.01
	Roman Nasirov	Bağımsız	2,579	0.01
Boş/geçersiz oy			224,700	1.18		2.31
Toplam			18,893,864	100	18,357,247	100
Kayıtlı seçmen/katılım			30,056,127	62.86		62.07
Kaynak: Merkez Seçim Komisyonu İlk tur23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İkinci tur24 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Comedian Volodymyr Zelenskiy has won 73% of the vote in Ukraine's election, an exit poll suggests". The Independent (İngilizce). 21 Nisan 2019. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
^ Karmanau, Yuras. "Comedian who plays president on TV headed for landslide victory in Ukraine's presidential election". chicagotribune.com (İngilizce). 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
^ ^a ^b ^c "Comedian wins Ukrainian presidency". BBC News (İngilizce). 21 Nisan 2019. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ ^a ^b ^c (Ukraynaca) The CEC unveiled a calendar plan for the presidential election 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (21 December 2018)
(Ukraynaca) Elections of the President of Ukraine 2019: figures, dates and candidates 19 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (14 November 2018)
^ Genin, Aaron (28 Mart 2019). "UPCOMING ELECTIONS AND UKRAINIAN 'ULTRA-NATIONALISM'". The California Review (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Nisan 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Ukraine's parliament sets presidential vote date for March 31". UNIAN. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.
"Ukraine Declares Martial Law in Regions Bordering Russia and Unrecognized Transnistria". Hromadske.TV. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.
^ "Ukraine Formally Sets Date For Presidential Election". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2018.
^ ^a ^b Poroshenko, Timoşenko, Zelensky ve Taruta en büyük seçim fonlarına sahip - CHESNO hareketi 26 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukrayna (26 Mart 2019).
^ "CEC: Registration of foreign observers for Ukraine's presidential elections over". unian.info (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
^ "На виборах президента України буде 2344 міжнародних спостерігачі, їх реєстрацію завершено". ua.interfax.com.ua. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
^ (Ukraynaca) CEC: Presidential election will have an unprecedented number of observers 31 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (19 March 2019)
^ "Final Ukraine Results Give Zelenskiy 30 Percent Of Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ Hodge, Nathan; Rappard, Anna-Maja; Guy, Jack (1 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky takes big lead in Ukraine elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ Fox, Kara; Said-Moorhouse, Lauren (21 Nisan 2019). "Ukrainians head to the polls for presidential elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ ^a ^b "Zelenskiy Claims Victory, Poroshenko Concedes After Ukraine Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 29 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ Troianovski, Anton (21 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky unseats incumbent in Ukraine's presidential election, exit poll shows". The Washington Post. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
^ "LIVE UPDATES: 36% of ballots counted; Zelenskiy heads to landslide victory as Poroshenko concedes | KyivPost - Ukraine's Global Voice". KyivPost. 21 Nisan 2019. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Merkez Seçim Komisyonu3 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Comedian Volodymyr Zelenskiy has won 73% of the vote in Ukraine's election, an exit poll suggests". The Independent (İngilizce). 21 Nisan 2019. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[2] Karmanau, Yuras. "Comedian who plays president on TV headed for landslide victory in Ukraine's presidential election". chicagotribune.com (İngilizce). 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[:10-3] "Comedian wins Ukrainian presidency". BBC News (İngilizce). 21 Nisan 2019. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[pravda7198122per-4] (Ukraynaca) The CEC unveiled a calendar plan for the presidential election 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (21 December 2018)
(Ukraynaca) Elections of the President of Ukraine 2019: figures, dates and candidates 19 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (14 November 2018)

[5] Genin, Aaron (28 Mart 2019). "UPCOMING ELECTIONS AND UKRAINIAN 'ULTRA-NATIONALISM'". The California Review (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Nisan 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[10353522ukraine-6] "Ukraine's parliament sets presidential vote date for March 31". UNIAN. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.
"Ukraine Declares Martial Law in Regions Bordering Russia and Unrecognized Transnistria". Hromadske.TV. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.

[7] "Ukraine Formally Sets Date For Presidential Election". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2018.

[575624UPef2019-8] Poroshenko, Timoşenko, Zelensky ve Taruta en büyük seçim fonlarına sahip - CHESNO hareketi 26 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukrayna (26 Mart 2019).

[9] "CEC: Registration of foreign observers for Ukraine's presidential elections over". unian.info (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.

[10] "На виборах президента України буде 2344 міжнародних спостерігачі, їх реєстрацію завершено". ua.interfax.com.ua. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.

[7209572election-11] (Ukraynaca) CEC: Presidential election will have an unprecedented number of observers 31 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (19 March 2019)

[12] "Final Ukraine Results Give Zelenskiy 30 Percent Of Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[13] Hodge, Nathan; Rappard, Anna-Maja; Guy, Jack (1 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky takes big lead in Ukraine elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[14] Fox, Kara; Said-Moorhouse, Lauren (21 Nisan 2019). "Ukrainians head to the polls for presidential elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[:11-15] "Zelenskiy Claims Victory, Poroshenko Concedes After Ukraine Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 29 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[16] Troianovski, Anton (21 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky unseats incumbent in Ukraine's presidential election, exit poll shows". The Washington Post. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[17] "LIVE UPDATES: 36% of ballots counted; Zelenskiy heads to landslide victory as Poroshenko concedes | KyivPost - Ukraine's Global Voice". KyivPost. 21 Nisan 2019. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimi nedir?, 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimi anlamı nedir?, 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimi ne demektir?