2015 İsrail yasama seçimi

2015 İsrail yasama seçimi, 2 Aralık 2014'te İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Koalisyon Hükûmeti içindeki muhalif isimlerden Adalet Bakanı Tzipi Livni ile Maliye Bakanı Yair Lapid'i görevden alıp, İsrail Parlamentosu Knesset'i mümkün olan en kısa sürede feshedeceğini açıkladı. Olaylar sonrasında normal şartlarda Kasım 2017'de yapılması gereken seçim erkene alınmış ve 17 Mart 2015 erken seçim tarihi olarak belirlenmiştir.^[1] Yair Lapid'in görevden alınmasıyla beraber (Yeş Atid'li) bazı bakanlar da görevlerinden istifa ettiler.^[2]

İsrail'de koalisyonun en büyük ortağı Likud Partisi'nın Yeş Atid Partisi ve merkez sol Hatnuah arasında görüş ayrılıkları meydana gelmiş, Netanyahu politikaları nedeniyle sert eleştirilerle karşı karşıya kalmıştı. Tartışma yaratan konular arasında 2015 bütçesi, hayat pahalılığı, Filistinlilere yönelik politikalar, Arapları dışlamakla eleştirilen "Yahudi Devleti Yasa Tasarısı" yer almaktaydı.^[1]

Görevden almalarla ilgili olarak konuşan Netanyahu, kurduğu hükûmetin temel üç hedefi olarak saydığı "teröre karşı mücadele", "İsrail'in Yahudi kimliğini temelleştirmek" ve "Kudüs'te yerleşim inşaatlarına devam etmek" konularında Lapid ve Livni'yi bu hedeflere karşı tavır almakla eleştirdi.^[3]

120 üyeden oluşan Knesset, Mart 2014'te aldığı kararla beraber İsrail'de yüzde 2 olan seçim barajını yüzde 3.25'e çıkarmıştı.^[4]

Partiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Likud[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 2014'te yapılan Likud liderliği seçiminde Danny Danon'a üstünlük kuran Netanyahu Likud'un liderliğini sürdürmektedir. Sağ kanattan bir parti olan Likud'un^[5] karşısında Livni-Herzog liderliğindeki siyasi blok bulunuyor.

Yeş Atid[değiştir | kaynağı değiştir]

Politik çizgi bakımından merkezde yer alan seküler bir parti olarak 2012 yılında kurulan Yeş Atid'in lideri İsrail'in tanınmış ailelerinden birinin ferdi olan Yair Lapid'dir. Yeni kurulmuş bir parti olmasına karşılık 2013 seçimlerinde 19 siyasetçisiyle Knesset'te yer almayı başardı. Parti lideri Lapid, oluşturulan koalisyon sonrası İsrail'in Maliye Bakanı görevine geldiyse de Aralık 2014'te Netanyahu tarafından bu görevinden alındı. Yeş Atid'li diğer bakanlar da görevlerini bıraktılar. Bu süreç aynı zamanda İsrail'in erken seçime gitmesiyle sonuçlandı.^[6]

Hatnuah ve İşçi Partisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Livni görevden alınmasından kısa bir zaman sonra Isaac Herzog liderliğindeki İşçi Partisi ile birlikte radikal sağa karşı^[7] mücadele amacıyla "Siyonist Kamp" olarak adlandırılan politik koalisyonu kurdu. Böylelikle Livni liderliğindeki Hatnuah ile Herzog liderliğindeki İşçi Partisi ortak bir listeyle 2015 seçimlerine giriyor olacaklar.^[8]

Şas Partisi[değiştir | kaynağı değiştir]

2013 senesinde yaşamını yitiren partinin ruhani lideri Ovadia Yosef ile Elazar Shach tarafından 1984 yılında kurulan parti, özellikle İsrail’de yaşayan Sefarad kökenli dindar Yahudilerin haklarını savunma ve ekonomik rahatlığa kavuşmalarını sağlamaya yöneldi. Parti 2013 seçimlerinde 11 milletvekili ile Knesset'te yer aldı. Şas'taki liderliğe partiden ayrılmasıyla beraber Aralık 2014'te Ha'am Itanu partisini kuran Eli Yişay'dan sonra Aryeh Deri geçti. Deri halen partinin lideridir.^[9] ^[10]^[11]

Meretz[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha çok aktivist yönüyle dikkat çeken Meretz, eşcinsel hakları, çevrecilik, kadın hakları gibi konulara en çok ilgi gösteren parti konumunda. Seküler ve sol bir parti olan Meretz'in lideri Zahava Gal-On'dur. Parti 2013 seçimlerinde 6 siyasetçisiyle Knesset'te yer aldı.^[12]

Ha'am Itanu[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Aralık 2014'te aynı zamanda Şas Partisinin eski lideri de olan Eli Yişay, partisi Ha'am Itanu ile 2015 seçimlerinde yer alacağına açıkladı.^[13]

Kulanu[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski Likud'lu politikacı Moşe Kahlon tarafından Kasım 2014'te kurulan merkez çizgideki bir partidir. Partinin kurulmasından sora yapılan anketler Kulanu'nun 7 ila 13 arasında değişen politikacısının Knesset'te yer alacağını gösteren sonuçlar vermiştir.

Arap Partileri[değiştir | kaynağı değiştir]

İsrail'de seçim barajının yüzde 2'den yüzde 3,25'e çıkarılması küçük partileri ittifak arayışlarına itti. Ra'am-Ta'al ile Balad, sosyalist bir parti olan Hadaş'la anlaşarak seçimlere ortak listeyle gireceklerini duyurdu.^[14]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "İsrail'de hükümet krizi: Ufukta erken seçim var" BBC 3 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Yesh Atid ministers resign after 'cowardly' Netanyahu speech", ynetnews.com 29 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Netanyahu yeniden Likud genel başkanı, aljazeera.com.tr 21 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "İsrail’de seçim barajı yükseldi" aljazeera.com.tr 21 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Karsh, Efraim, Israel: The First Hundred Years: Volume III: Politics and Society Since 1948, s. 141.
^ 2013 seçimleri sonuçları, orsam.org.tr 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Herzog, Livni to unite against 'radical right' ynetnews.com 15 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Labor, Livni agree to join forces ahead of elections. haaretz.com 20 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Sefarad Cemaati eski Hahambaşısı ve ŞAS Partisi’nin manevi lideri Rav Ovadia Yosef hayata veda etti, israilblogu.com 16 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Rabbi Ovadia Yosef dies at 93, ynetnews.com 28 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "HaAm Itanu" hakkındaki haberler, timesofisrael.com 3 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Israel Political Parties: Meretz jewishvirtuallibrary.org 24 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Ex-Shas MK Yishai called ‘traitor’ as he unveils new party", israelhayom.com 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arab parties finalize unity deal", timesofisrael.com 26 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

^ 2014'de geçen temel yasa'ya göre İsrail'de referandum yapılabileceği halde şu ana kadar hiç referandum yapılmamıştır.

[bbc.co.uk-1] "İsrail'de hükümet krizi: Ufukta erken seçim var" BBC 3 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[2] "Yesh Atid ministers resign after 'cowardly' Netanyahu speech", ynetnews.com 29 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] Netanyahu yeniden Likud genel başkanı, aljazeera.com.tr 21 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[4] "İsrail’de seçim barajı yükseldi" aljazeera.com.tr 21 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[5] Karsh, Efraim, Israel: The First Hundred Years: Volume III: Politics and Society Since 1948, s. 141.

[6] 2013 seçimleri sonuçları, orsam.org.tr 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[7] Herzog, Livni to unite against 'radical right' ynetnews.com 15 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[8] Labor, Livni agree to join forces ahead of elections. haaretz.com 20 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[9] Sefarad Cemaati eski Hahambaşısı ve ŞAS Partisi’nin manevi lideri Rav Ovadia Yosef hayata veda etti, israilblogu.com 16 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[10] Rabbi Ovadia Yosef dies at 93, ynetnews.com 28 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[11] "HaAm Itanu" hakkındaki haberler, timesofisrael.com 3 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[12] Israel Political Parties: Meretz jewishvirtuallibrary.org 24 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[13] "Ex-Shas MK Yishai called ‘traitor’ as he unveils new party", israelhayom.com 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[14] "Arab parties finalize unity deal", timesofisrael.com 26 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[15] 2014'de geçen temel yasa'ya göre İsrail'de referandum yapılabileceği halde şu ana kadar hiç referandum yapılmamıştır.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

g t d İsrail'de seçimler ve referandumlar
Yasama	1920 1923 1925 1931 1944 1949 1951 1955 1959 1961 1965 1969 1973 1977 1981 1984 1988 1992 1996 1999 2003 2006 2009 2013 2015 Nisan 2019 Eylül 2019 2020 2021 2022 Bir sonraki
Başbakanlık	1996 1999 2001
Yerel	1950 1955 1959 1965 1969 1973 1978 1983 1989 1993 1998 2003 2008 2013 2018 2023
Referandumlar	^[a]

2015 İsrail parlamento seçimleri nedir?, 2015 İsrail parlamento seçimleri anlamı nedir?, 2015 İsrail parlamento seçimleri ne demektir?