Atina 2004 Yaz Olimpiyatları

Ev sahibi şehir	Atina, Yunanistan
Slogan	"Καλως Ήλθατε Σπίτι" "(Evine Hoşgeldin)"
Ülke sayısı	201
Sporcu sayısı	11,099
Etkinlik sayısı	28 spor dalında 301 madalyalı yarışma
Açılış töreni	13 Ağustos 2004
Kapanış töreni	29 Ağustos 2004
Resmen açan	Konstantinos Stefanopulos, Yunanistan Cumhurbaşkanı
Sporcu yemini eden	Zoi Dimoschaki
Hakem yemini eden	Lazaros Voreadis
Olimpiyat ateşini yakan	Nikolaos Kaklamanakis
Stadyum	Olimpiyat Stadyumu (Atina)
← 2000 Sydney 2008 Pekin →

2004 Yaz Olimpiyat Oyunları, (Resmî adı: XXVIII. Olimpiyat Oyunları) 13 - 29 Ağustos 2004 tarihleri arasında Yunanistan'ın başkenti Atina'da gerçekleştirilen çok sporlu etkinlik. Bu oyunlara 201 ülkeden toplam 10.625 sporcu müsabakalara katılmış, 28 farklı spor dalında 301 yarışma (Sidney'den bir fazla) gerçekleştirilmiştir. Hem antik hem de ilk modern olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapmış olan Yunanistan'da düzenlenen 2004 Yaz Olimpiyatları'nın mottosu "Evine Hoşgeldin" idi.

Bu olimpiyat oyunlarında, olimpiyat madalyalarının, tasarımı Floransalı heykeltıraş ve ressam Guiseppe Cassioli'ye ait olan ve 1928'den beri kullanılan yüzü değiştirildi. Madalyanın yüzündeki Yunan mitolojisindeki zafer tanrıçası Nike ve Roma Kolezyumu yerini, 1896'da ilk modern olimpiyatların yapıldığı Panatenik Stadyumu'nun üzerinde yeniden tasvir edilmiş Nike'ın uçarken görüldüğü tasvire bıraktı.^[1]

Ev sahibi Şehrin Seçimi[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 Yaz Olimpiyatları'nın hangi şehirde düzenleneceği Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin (IOC) 5 Eylül 1997'de İsviçre'nin Lozan kentinden yaptığı 106. Genel Kurulu'nda belirlendi. Atina, Roma, Cape Town, Stokholm ve Buenos Aires 2004 Yaz Olimpiyatları'nın ev sahibinin belirlendiği son oylamaya kalan aday şehirler oldu. Buenos Aires ilk turda (Cape Town'la aynı oyu alınca yapılan tie break oylamasında elendi), Stokholm ikinci turda, Cape Town ise üçüncü turda elendi. 2004 Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmak için aday olan ancak son oylamaya kalamayan şehirler İstanbul, Lille, Rio de Janeiro, San Juan, Sevilla ve Sankt-Peterburg'du.

İkinci turdan itibaren farkı açmaya başlayan Atina son oylamada 66'a karşı 41 oyla Roma'yı geçerek ev sahibi seçildi. İlk modern Olimpiyat Oyunları'nın yüzüncü yılına denk geldiği için 1996 Yaz Olimpiyatları için de adaylığını koymuş ancak başarısız olmuş olan Atina, böylece sekiz yıl rötarla Yaz Oyunları'nı kazanmış oldu.^[2] Aynı yıl tasarımı yenilenmiş olan Atina Olimpiyat Spor Kompleksi'nde oyunlar gerçekleştirildi.

Olimpiyat Meşalesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Olimpiyat Oyunları'nın başlaması için geri sayım anlamına gelen Olimpiyat Meşalesi, 25 Mart 2004 tarihinde Yunanistan'ın antik Olimpia kentinde yapıllan törende yakıldı. Törende Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantinos Stefanopulos, Başbakan Kostas Karamanlis, Atina Olimpiyat Oyunları Organizasyon Komitesi Başkanı Yianna Angelopulu Daskalaki ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Jacques Rogge hazır bulundu.

4 Haziran 2004'te Sidney'de başlayan meşale turu, 13 Ağustos 2004'te Atina'daki açılış törenine kadar sürdü. Bu sürede meşale 26 ülkedeki 34 şehirde dolaştırıldı.

Açılış Töreni[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 Yaz Olimpiyatları Açılış töreni 13 Ağustos 2004 tarihinde Atina Olimpiyat Spor Kompleksi (OAKA) içinde yer alan 72 bin kişilik Olimpiyat Stadyumu (Atina)'nda gerçekleştirildi. Gösteri, Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantinos Stefanopulos, Yunan Olimpiyat Komitesi Başkanı Yianna Angelopulu Daskalaki ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Başkanı Jacques Rogge'nin sahneye çıkması ve kâğıt görünümlü kayıkla stadyumun ortasındaki suyla kaplı alandan boydan boya geçen çocuk tarafından selamlanmalarıyla başladı. Havuzda olimpiyat halkalarının alevlerle ortaya çıkmasının ardından, insanoğlunun gelişimini, eski Yunan uygarlığından bugüne kadar Yunanistan ve Olimpiyat Oyunları tarihini gözler önüne seren görsel şov, stadı dolduran binlerce izleyicinin de ışık gösterilerine yaptığı katkıyla büyüleyici bir atmosfer yaşattı.

DJ Tiesto'nun performans sergilediği olimpiyatların açılış töreninde Olimpiyat Oyunları tarihinde ilk defa müzikler bir DJ tarafından düzenlendi.

9 bin 645 metrekarelik suyla kaplı alan yaklaşık 6 saatte doldu. Suyun 3 dakikada boşalması için saniyede 3 bin litre suyun çekilmesini sağlayan sisteme bağlı, zeminin altında 2 milyon 300 bin litre kapasiteli yer altı rezervuarı yapıldı.

Açılış töreninde yaklaşık 5 bin kişi görev alırken, 31 ülkeden gelen gönüllüler de sahne arkasında çalıştılar. Gösterilerde, 7 ile 70 yaş arasında değişen toplam 2.428 kişi görev aldı. Gösteri için 10 bin metre kumaş, 2 bin litre tutkal, 15 kilometre iplik, 150 galon boya, 7152 çift çorap, 4 bin çift ayakkabı kullanıldı.

Yaklaşık 1 saat süren gösterilerin sona ermesinin ardından geçit töreni başladı. İzlandalı şarkıcı Bjork'un seslendirdiği şarkının ardından uzay üssüyle kurulan bağlantıyla astronotlar, olimpiyata katılan sporculara mesajlarını okudu. Daha sonra Atina Olimpiyat Oyunları Organizasyon Komitesi Başkanı Yianna Angelopoulos Daskalaki ile IOC Başkanı Jacques Rogge birer konuşma yaptı.

Rogge, oyunların açılışı için sözü Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantinos Stefanopulos'a verdi. Stepanopoulos da oyunları resmen başlattı. Ardından Olimpiyat Bayrağı 8 sporcu tarafından stada getirilerek göndere çekildi. Olimpiyat Marşının okunmasının ardından stat içinde meşaleyi taşıyan 6. atlet olan yelkenci Nikos Kaklamanakis'in meşaleyi ateşlemesiyle oyunlar başladı.^[3]

Katılan Ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 Yaz Olimpiyatları'na 202 ulusal olimpiyat komitesi katılmıştır. Kiribati ve Doğu Timor'un katıldıkları ilk olimpiyat oyunu olan bu oyunlar, Afganistan'ın da 8 yıl aradan sonra katıldığı ilk olimpiyat oldu. 2000 Yaz Olimpiyatları'na Yugoslavya adıyla katılan Sırbistan ve Karadağ bu oyunlara yeni adıyla katıldı.

Sporlar[değiştir | kaynağı değiştir]

28 farklı spor dalında 301 yarışma gerçekleştirildi. Yüzme, atlama, senkronize yüzme ve su topu IOC tarafından su sporları adıyla tek bir spor dalı sayılmıştır. Güreş ve eskrim-kılıç yarışmalarında kadınlar ilk kez yer aldı.

Madalya Tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıra	Ülke	Altın	Gümüş	Bronz	Toplam
1	ABD	36	39	26	101
2	Çin	32	17	14	63
3	Rusya	28	26	36	90
4	Avustralya	17	16	17	50
5	Japonya	16	9	12	37
6	Almanya	13	16	20	49
7	Fransa	11	9	13	33
8	İtalya	10	11	11	32
9	Güney Kore	9	12	9	30
10	Büyük Britanya	9	9	12	30

Dikkat Çekenler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Faslı Hicham El Guerrouj, 1924'te Paavo Nurmi'den beri 1500 ve 5000 metreyi alan ilk koşucu oldu. 1500 metrede son düzlükte Bernard Lagat öne geçtiyse de El Guerrouj toparlandı ve yarışı kazandı. 5000 metredeyse geriden gelerek 10.000 metre şampiyonu Kenenisa Bekele'yi geçti.
• Türk halterci Nurcan Taylan 48 kilogram kadınlar halter kategorisinde altın madalya aldı. Nurcan Taylan, Olimpiyat şampiyonu olan ilk Türk kadın sporcu oldu.
• Arjantin erkek basketbol takımı Amerikalı profesyonellerin hegemonyasına, yarı finalde elde ettiği 89-81'lik galibiyetle son verdi. Arjantin takımı, çeyrek finalde Yunanistan'ı 69-64'le geçtikten sonra, finalde de İtalya'yı 84-69'la devirmeyi başardı.
• Alman kano yarışçısı Birgit Fischer, Olimpiyatlarda altın alan en yaşlı ve en genç sporcu oldu. K-4 500 metrede altın madalya kazanan Fischer, madalyalarını 24 yıl arayla kazandı. Kendisi aynı zamanda, altı farklı Olimpiyatta altın madalya alan ilk kadın sporcudur.
• 2000 Sidney Olimpiyatları'nı 3.6 milyar insan televizyon aracılığıyla takip ederken, Atina'daki oyunları 3.9 milyar kişi televizyondan izledi.
• Kenyalı koşucular 3000 metre engellide altın, gümüş ve bronz madalyaları kazandı.
• Maraton koşusunda 1896'daki yolun aynısı izlendi. Marathon'dan başlayan koşu Atina'nın Panatenik Stadyumu'nda sona erdi.
• Sakatlıklarla boğuşan Kelly Holmes Atina Olimpiyatları'yla müthiş bir giriş yaptı. 34 yaşındaki atlet 800 ve 1500 metre koşularında altın madalyaya uzandı.

Kapanış Töreni[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 Yaz Olimpiyatları 29 Ağustos 2004'te sona erdi. Kapanış töreni 16 gün önceki gibi Atina Olimpiyat Stadyumu'nda gerçekleştirildi. Tören açılışında stadyum bir buğday tarlası haline getirildi. Yunan dansçıların geleneksel Yunan yaşamını ve kültürünü ifade eden dans gösterisinin ardından erkekler maraton yarışının madalya töreni gerçekleştirildi.

Madalya töreninin ardından dünyanın dört bir yanından gelerek madalya mücadelesi veren sporcular stadyuma girdi. Konserler ve dans gösterileriyle devam eden gecede Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Jacques Rogge de bir konuşma yaptı. Oyunların barış ve kardeşlik çerçevesinde geçtiğini söyleyen Rogge, "Atina gerçekten inanılmaz bir iş başardı ve asıl onlar kazandı" dedi.^[5]

Atina 2004'ün organizatörü Yianna Angelopulu Daskalaki ise yaptığı kapanış konuşmasında, "Olimpiyat Oyunları evine geri döndü ve bizler de Yunan halkının neler yapabileceğini gösterdik" diye konuştu.

Havai fişek gösterisi ve gökyüzüne bırakılan balonlar eşliğinde 15 gün yakılan olimpiyat ateşi, 4 yıl sonra Pekin'de yeniden yanmak üzere söndürüldü. 31 metre yükseklikteki 4.7 metre çaplı olimpiyat meşalesi “Anne ve Kızkardeş” şarkısı eşliğinde indirilerek 3 yıldır öksüzler yurdunda yaşayan küçük bir kız çocuğu tarafından söndürüldü.

Sönen meşalenin ateşinin tüm statta her tarafa dağılarak yanmayı sürdürmesi için kalp şeklinde yapılmış fenerlerin içinde yanan meşalenin ateşi küçük kız çocukları ve atletler tarafından stattakilere dağıtıldı.

Meşalenin sönmesinin ve olimpiyat bayrağının Atina Belediye Başkanı Dora Bakoyannis tarafından Pekin Belediye Başkanı'na verilmesinin ardından Yunan sanatçıların verdiği konserle oyunlar sona erdi. Konser sırasında havaya çok sayıda balon bırakıldı.

Maskotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Atina 2004'ün resmî maskotları ise erkek ve kız kardeşler olan Phevos ve Athena'dır. Bu iki maskot da antik Yunan bebeklerinden ilham alınarak yaratılmış ve isimleri de antik Yunanistan'dan gelmektedir, ancak kendileri modern zamanın çocukları. Olympia'nın iki tanrısından biri Apollo olarak bilinen Phevos, ışık ve müziğin tanrısı, Athena ise akıl tanrıçası ve aynı zamanda Atina'nın koruyucu meleğidir. Phevos ve Athena, Yunan tarihi ile modern Olimpiyat Oyunları arasındaki bağlantıyı ifade etmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta 2004 Yaz Olimpiyatları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Athens 2004 2 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)