1980 Yaz Olimpiyatları

Moskova 1980 Yaz Olimpiyatları
	{{{İsim}}}
Ev sahibi şehir	Moskova, SSCB
Ülke sayısı	80
Sporcu sayısı	5,217 (4,093 erkek, 1,124 kadın)
Etkinlik sayısı	21 spor dalında 203 karşılaşma
Açılış töreni	19 Temmuz 1980
Kapanış töreni	3 Ağustos 1980
Resmen açan	Leonid Brejnev, SSCB Komünist Partisi Genel Sekreteri
Sporcu yemini eden	Nikolay Andrianov
Hakem yemini eden	Aleksandr Medved (Güreş)
Olimpiyat ateşini yakan	Sergei Belov (Basketbol)
Stadyum	Lenin Stadyumu
← Montreal 1976	Los Angeles 1984 →

1980 Yaz Olimpiyatları, resmi olarak XXII. Olimpiyat Oyunları (Rusça: И́гры XXII Олимпиа́ды Igry XXII Olimpiady), Sovyetler Birliği'nin başkenti Moskova'da yapılan çok sporlu etkinlik.

1980 Yaz Olimpiyatları, 1979'da Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgal etmesi gerekçesiyle ABD önderliğinde boykot edildi. Bu nedenle sadece 80 ülkenin temsil edildiği Moskova Olimpiyatları'nda Japonya, Batı Almanya ve ABD gibi kayda değer ülkelerin takımları katılmadı. Batı ülkeleri Moskova Olimpiyatları'ndan genelde düşük standartlara sahip bir organizasyon olarak bahsedegeldiler ve sonuçlarla kazanılan madalyaların sportif değerine şüphe düşürdüler. Ancak en üst seviyede olmasa da, kırılan 36 dünya rekoru, 39 Avrupa rekoru ve 73 Olimpiyat rekoru ile sergilenen üst düzey beceri nedeniyle, Moskova Olimpiyatları için standartların altında olduğunu söylemek oldukça güçtür.

Moskova Olimpiyatları Doğu Avrupa'da düzenlenmiş ilk olimpiyat oyunudur.

Adaylık süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu organizasyonu yapmaya diğer aday Los Angeles şehriydi. İkisi arasındaki seçim, 31 Ekim 1974 tarihinde Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin (IOC) 75. toplantısının yapıldığı Avusturya'nın Viyana şehrinde yapıldı. Moskova, Los Angeles'i 20'ye karşı 39 oyla geçti. Eski adı Dahomey olan Benin ile eskiden Rodezya adını taşıyan Zimbabve ilk kez yeni adlarıyla 1980 Yaz Olimpiyatları'na katıldılar.

Katılım[değiştir | kaynağı değiştir]

80 ülkenin katıldığı 1980 Moskova Yaz Olimpiyatları 1956'dan sonraki en düşük katılımlı olimpiyat oyunu oldu. Altı ülke (Angola, Botsvana, Ürdün, Laos, Mozambik ve Seyşeller) ilk kez Moskova'da Olimpiyat Oyunları'na katıldı. Kıbrıs, aynı yıl içinde Lake Placid'de düzenlenen 1980 Kış Olimpiyatları'nın ardından ikinci kez bu oyunlara katılırken, Sri Lanka'nın yeni adıyla (önceden Seylan) katıldığı ilk olimpiyat oldu.

Apartheid sisteminin yürürlükte olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti'nin katıldığı Montreal'de düzenlenen 1976 Yaz Olimpiyatları'nın boykot eden 24 ülkeden yaklaşık yarısı ABD öncülüğündeki boykot kampanyasına katılarak 1980 Yaz Olimpiyatlarına da katılmadı. Boykot kampanyası Aralık 1979'da Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgalinden sonra ABD Başkanı Jimmy Carter'ın 20 Ocak 1980'de Sovyet güçlerinin bir ay içinde Afganistan'dan çekilmemesi halinde ABD'nin Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceği yönündeki ültimatomuyla başladı.

Olimpiyat Oyunları'na çağrılan ülkelerden 65'i oyunlara katılmadı. Bu ülkelerden pek çoğu ABD'nin çağrısıyla karar alırken, diğer kısmı ekonomik nedenlerle olimpiyatlara katılmadı. Boykota katılan ülkelerden pek çoğu Philadelphia'da düzenlenen "alternatif oyunlar"a katıldılar. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesine protesto eden 15 ülke de açılış töreni sırasında kendi bayrakları yerine Olimpiyat Bayrağı'yla katıldı. Yine bu ülkelerin sporcularının madalya törenleri sırasında Olimpiyat Bayrağı çekilerek, Olimpiyat Marşı çalındı. tüm bunlara rağmen boykotun oyunlar üzerindeki etkisi karışık oldu. Boykot çim hokeyi ve binicilik gibi dallarda etkili olurken, boks, judo, kürek, yüzme, atıcılık, atletizm ve halterde 1976'dan daha fazla sporcu katıldı.

İtalya bir öncekinin dört katı madalya sayısına erişirken, Fransa da altın madalya sayısını iki katına çıkardı. Romanya daha önce katıldığı olimpiyat oyunlarında kazandığından fazla altın madalyayı Moskova'da kazandı. İrlanda da 1956'dan beri en başarılı olimpiyat oyununu yaşadı. Üçüncü Dünya atletlerinin daha öncekilere göre daha fazla alanda rekabet ederek, daha fazla madalya kazandığı 1980 Yaz Olimpiyatları'nda, kadın sporcuların katılım oranı yüzde 21 önceki tüm oyunlardan daha yüksek oldu.

Rekorlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1980 Yaz Olimpiyatları'nda 36 dünya rekoru, 39 Avrupa rekoru ve 73 Olimpiyat rekoru kırıldı. Bu sayı bir önceki olimpiyat olan 1976 Yaz Olimpiyatları'nda kırılan rekor sayısından daha fazlaydı. Oyunlarda 241 kez olimpiyat, 97 kez dünya rekoru kırıldı. Doğu Alman 4×100 bayrak yarışında 41.6'lık olimpiyat rekoru ancak 2012 Yaz Olimpiyatları'nda Jamaika tarafından kırılabildi.

Basın ve yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyunların en büyük yayıncıları SSCB Devlet Televizyonu ve Radyosu (1,370 akreditasyon kartı), Eurovision (31 ülke, 818 kart), Intervision (11 ülke, 342 kart) oldu.^[1] Asashi TV Japonya adına 68 kart alırken, OTI (Organización de Televisión Iberoamericana) Latin Amerika ülkeleri adına 59 ve Seven Network Avustralya adına 48 kart aldı. Salyut 6 mürettebatı, açılış töreni sırasında istasyonla Lenin Stadyumu yapılan canlı yayında kutlama mesajlarını ilettiler.

Göze çarpanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet jimnastikçi Aleksandr Dityatin, evinde yarıştığı Moskova Olimpiyatları'nda SSCB'yi takım şampiyonluğuna taşıdığı gibi genel tasnifte de altın madalya kazandı. Altı aletli jimnastik dalında finale çıktı. Dityatin, bir gün içerisinde altı madalya kazandı ve tek bir Olimpiyatta sekiz madalya kazanabilmiş ilk atlet olarak tarihe geçti.
SSCB'den Vladimir Salnikov 400 metre serbest, 4x200 bayrak yarışı ve 1500 metrede üç altın madalya kazandı. İlk defa bir yüzücü, 1500 metreyi 15 dakikanın altında yüzmeyi başardı.
İngiliz koşucular Steve Ovett ve Sebastian Coe, unutulmaz ilk düelloda karşı karşıya geldi. 800 metrede altın madalyayı Ovett aldı. Altı gün sonraki 1500 metrede kararlı olan Coe, sözünü tuttu ve altını aldı. Ovett ise bronz madalyaya razı oldu.
Dekatlonu kazanan İngiliz Daley Thompson "atletlerin kralı" oldu ve Sovyet atlet Yuri Kurtsenko'yu mağlup ederek de ev sahibi Sovyet izleyicileri hayal kırıklığına uğrattı.
Yatçılık müsabakaları Tallinn'de yapıldı; futboldaki ön maçlar ve çeyrek final karşılaşmaları Moskova'nın yanı sıra Leningrad, Kiev ve Minsk' de yapıldı.

Sporlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Madalya durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

1980 Yaz Olimpiyatları
Sıra	Ülke	Altın	Gümüş	Bronz	Toplam
1	SSCB	80	69	46	195
2	Doğu Almanya	47	37	42	126
3	Bulgaristan	8	16	17	41
4	Küba	8	7	5	20
5	İtalya	8	3	4	15
6	Macaristan	7	10	15	32
7	Romanya	6	6	13	25
8	Fransa	6	5	3	14
9	Birleşik Krallık	5	7	9	21
10	Polonya	3	14	15	32

Takvim[değiştir | kaynağı değiştir]

●	Açılış Töreni		Yarışmalar	●	Finaller		Gala	●	Kapanış Töreni

Tarih	Temmuz													Ağustos
Tarih	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	1	2	3
Atıcılık															● ●
Atletizm						● ● ●	● ● ●	● ● ● ● ●	● ● ● ●	● ● ● ● ●		● ● ● ● ●	● ● ●	● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Basketbol												● ●
Boks															● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Kano														● ● ● ● ● ●	● ● ● ● ●
Bisiklet		●		●		●		● ●		●
Atlama			●		●			●		●
Binicilik									● ●		●		●	●		●
Eskrim					●	●	●	●	●	●	●		●
Çim hokeyi											●		●
Futbol															●
Jimnastik				●	●	● ●	● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Hentbol												● ●
Judo								●	●	●	●	●	●	●	●
Modern pentatlon						● ●
Kürek								● ● ● ● ● ●	● ● ● ● ● ● ● ●
Yelken											● ● ● ● ● ●
Atıcılık		●	●	●	●	●	●	●
Yüzme		● ●	● ● ● ●	● ● ●	● ● ● ●	● ● ● ●		● ● ● ●	● ● ● ● ●
Voleybol											●			●
Sutopu											●
Halter		●	●	●	●	●		●	●	●	●	●
Güreş				● ● ●	● ● ●	● ● ● ●					● ● ●	● ● ●	● ● ● ●
Toplam altın madalya		5	7	10	12	19	15	22	22	10	16	14	11	19	20	1
Törenler	●															●
Tarih	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	1	2	3
Tarih	Temmuz													Ağustos

Katılan Uluslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Moskova'daki oyunlarda 81 ulus temsil edildi (Liberya açılış töreninden sonra olimpiyatlardan çekildi). Bu nedenle gerçekte toplam 80 ulus yarıştı. Geniş çaplı boykoto rağmen, altı ulke 1980'de ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar bunlar: Angola, Botsvana, Ürdün, Laos, Mozambik ve Seyşeller'di. Moskova Olimpiyatları, Kıbrıs'ın katıldığı ilk Yaz Olimpiyatı oldu. Sri Lanka (eskiden Seylan) ve Zimbabve (eskiden Rodezya) ilk defa bu yeni adlarıyla katıldılar.

Aşağıdaki listede, parantez içindeki sayılar ulusların Moskova'daki müsabakaya kaç atlet ile katıldığını gösterir. İtalik yazı ile yazılmış uluslar Olimpiyat bayrağı altında yarışmışlardır.

Afganistan (11)
Andorra (2)
Angola (13)
Avustralya (126)
Avusturya (89)
Belçika (59)
Benin (16)
Birmanya (2)
Botsvana (7)
Brezilya (109)
Bulgaristan (271)
Büyük Britanya (231)
Çekoslovakya (208)
Danimarka (58)
Dominik Cumhuriyeti (6)
Doğu Almanya (345)
Ekvador (12)
Etiyopya (41)
Finlandiya (105)
Fransa (121)

Gine (9)
Guatemala (10)
Guyana (8)
Hindistan (47)
Hollanda (59)
İzlanda (8)
Irak (43)
İrlanda (47)
İspanya (59)
İtalya (159)
İsveç (145)
İsviçre (73)
Jamaika (18)
Kamerun (26)
Kıbrıs Cumhuriyeti (14)
Kolombiya (23)
Kongo Cumhuriyeti (23)
Kosta Rika (29)
Küba (208)
Kuveyt (56)
Kuzey Kore (47)
Laos (19)
Lesotho (5)
Liberya (0)
Libya (17)
Lübnan (32)
Lüksemburg (3)
Macaristan (208)
Madagaskar (11)
Mali (2)
Malta (11)
Meksika (45)
Moğolistan (43)
Mozambik (14)
Nepal (11)

Nikaragua (5)
Nijerya (45)
Peru (28)
Polonya (306)
Portekiz (11)
Porto Riko (3)
Romanya (226)
San Marino (17)
Sierra Leone (14)
Senegal (32)
Seyşeller (11)
Sovyetler Birliği (489)
Sri Lanka (4)
Suriye (69)
Tanzanya (41)
Trinidad ve Tobago (9)
Uganda (13)
Venezuela (37)
Vietnam (30)
Yeni Zelanda (4)
Yugoslavya (164)
Ürdün (4)
Zambiya (46)
Zimbabve (40)

(İtalik harflerle yazılı uluslar,açılış ve kapanış seremonisinde Olimpiyat bayrağı ile yürüdüler.)

Boykot eden ülke ve bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

62 ülke ve bölge bu oyunları boykot eden Birleşik Devletler'in yanında yer almıştır.Bu ülkelerin pek çoğu gelememe nedenlerini ekonomik sebeplerle açıklamışlardır.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ 1980 Summer Olympics Official Report from the Organizing Committee 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., vol. 2, p. 379
^ "Partial Boycott - New IOC President", Keesing's Record of World Events, Volume 26, December 1980, Page 30599.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Olympic.org. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Moskova 1980.22 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
1980 Olimpiyatları Değerlendirmesi - Resmi sonuçlar17 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Moskova Olimpiyatları Açılış Töreni20 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Brc-1] 1980 Summer Olympics Official Report from the Organizing Committee 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., vol. 2, p. 379

[2] "Partial Boycott - New IOC President", Keesing's Record of World Events, Volume 26, December 1980, Page 30599.

[1]

[2]

g t d Olimpiyat Oyunları
Diploma Adaylıklar İlkeler İlahi Madalya Meşale koşuları Madalya sıralaması Semboller Sporlar Tören Ulusal Olimpiyat Komitesi
Yaz Oyunları	Atina 1896 Paris 1900 St. Louis 1904 Londra 1908 Stokolm 1912 1916 (I. Dünya Savaşı sebebiyle iptal) Anvers 1920 Paris 1924 Amsterdam 1928 Los Angeles 1932 Berlin 1936 1940 1944 (II. Dünya Savaşı sebebiyle iptal) Londra 1948 Helsinki 1952 Melbourne 1956 Roma 1960 Tokyo 1964 Meksika 1968 Münih 1972 Montreal 1976 Moskova 1980 Los Angeles 1984 Seul 1988 Barselona 1992 Atlanta 1996 Sidney 2000 Atina 2004 Pekin 2008 Londra 2012 Rio de Janeiro 2016 Tokyo 2020 Paris 2024 Los Angeles 2028 Brisbane 2032 2036
Kış Oyunları	Chamonix 1924 Saint Moritz 1928 Lake Placid 1932 Garmisch-Partenkirchen 1936 1940 1944 (II. Dünya Savaşı sebebiyle iptal) Saint Moritz 1948 Oslo 1952 Cortina d'Ampezzo 1956 Squav Valley 1960 Innsbruck 1964 Grenoble 1968 Sapporo 1972 Innsbruck 1976 Lake Placid 1980 Saraybosna 1984 Calgary 1988 AlbertVille 1992 Lillehammer 1994 Nagano 1998 Salt Lake City 2002 Torino 2006 Vancouver 2010 Soçi 2014 Pyeongchang 2018 Pekin 2022 Milano Cortina 2026 2030
Antik Olimpiyat Oyunları 1906 Ara Olimpiyatları Paralimpik Oyunları Gençlik Olimpiyatları

1980 Yaz Olimpiyatları nedir?, 1980 Yaz Olimpiyatları anlamı nedir?, 1980 Yaz Olimpiyatları ne demektir?