Yunan mitolojisinde, İno (/ˈaɪnoʊ/ EYE-noh ; [iːnɔ̌ː]^[1] ) Boiotia'nın kraliçesidir ve öldükten sonra onu altında ölümünden sonra "beyaz tanrıça" anlamına da gelen Lefkothea sıfatıyla insanların tapındığı bir tanrıçaya dönüşmüştür. Alkman ona "Denizlerin Kraliçesi" adını vermiştir (Grekçe: θαλασσομέδουσα thalassomédousa),^[2] abartma olmasa bile onu Amphitrite'in eşili yapacaktır.

Aile[değiştir | kaynağı değiştir]

İno, Minyan kral Athamas'ın ikinci karısıydı, Learchus ile Melicertes'in öz annesi ve Phrixus ile Helle'nin üvey annesidir. Kadmos ve Harmonia'nın^[3] ikinci kızıdır. Dionysos'un annesi Semele'nin üç kız kardeşinden biriydi. Dionysos'un ilahi dadısı olan üç kardeş Agave, Autonoe ve Ino idi:

İno, ilkel bir Dionysos kadınıydı, tanrının bakıcısı ve ilahi bir anaydı . (Kerenyi 1976:246)

Mitoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Maenadlar, çıldırarak kendi çocuklarını parçalamakla ünlüdür. Iason ve Altın Post'u anlatan Argonautika'da, Phrixus ve Helle, Athamas'ın ilk karısı Nephele'den olma ikiz çocuklarıydı, İno üvey çocuklarından nefret eder. İno ikizlerden kurtulmak için sinsi bir plan yapar ve Boeotia'nın tüm ekin tohumlarını kavurtur.^[4] Böylece kıtlıktan korkan yerel çiftçiler, bir kahinden yardım ister. İno, kahine, gönderilen adamlara yalan söylemesi ve kıtlıktan kurtulmak için Phrixus'un kurban edilmesini gerektirdiğini söylemesi için rüşvet verir. Athamas isteksizce oğlunu kurban etmeyi kabul eder. Ancak Phrixus ve Helle kurban edilmeden önce, öz anneleri Nephele tarafından gönderilen uçan bir altın koç onları kurtarır. Helle, koçun üstünde uçarken Hellespont'a düşer (düştüğü yere Helle'nin adı dolayısıyla Helle Denizi denmiştir) ve boğulur, ancak Phrixus Kolkhis'e kadar hayatta kalır. Burada Kral Aeetes onu misafirperverce karşılar ve Phrixus'a kızı Chalciope'yi eş olarak verir. Phrixus minnetle, Aeetes'e koçun altın postunu verir ve kral postu bir ağaca asar.

Daha sonra İno, kız kardeşi Semele'nin^[5] oğlu olan yeğeni Dionysos'u büyüterek, Hera'nın yoğun kıskançlığına neden olur. İntikam için Hera, Athamas'ı delirtir. Athamas çıldırır, oğullarından biri olan Learchus'u geyik gibi avlayarak öldürür ve ardından İno'nun peşine düşer. İno, ondan kaçmak için oğlu Melicertes ile birlikte kendini denize atar. Böylece deniz tanrıları gibi İno'ya Lefkothea ("beyaz tanrıça") olarak tapınılırken, Melicertes'e Palaemon olarak tapınılmaya başlanmıştır. Alternatif hikâyede, İno da delirir ve Melicertes'i bir kazanda kaynatarak öldürür, ardından ölü oğluyla birlikte denize atlar. Sempati duyan Zeus, İno'nun ölmesini istemez ve onu ve Melicertes'i Leucothea ve Palaemon'a dönüştürür.

Kadmos ve Harmonia'nın kızı İno'nun da en az diğer kardeşleri kadar trajik bir sonu vardır: Dionysos'a hamileyken Semele, kendi gururu yüzünden ve sevgilisi Zeus'a olan güvensizliğinden ölür; Agave, Dionysos'un etkisi ile çıldırmışken kendi öz oğlu Kral Pentheus'u parçalar; Autonoe'un oğlu Akteon kendi av köpekleri tarafından parçalanır. Ayrıca öz oğlu Learchus'u bir geyik sanarak avlayıp öldüren Athamas'ın ve İno'nun deliliği, varlığı deliliğe neden olabilecek Dionysos ile temasları sonucu açıklanabilir. Şarap tanrısı Dionysos'un güçlerinden kimse kaçamaz. Euripides, Bakkhalar oyununda hikâyeyi ele almıştır ve başlangıçta Dionysos'a tanrı olarak tapınmamaları sonucu Dionysos hepsini çıldırtır.

Athamas ikinci karısı İno'ya döndüğünde, Themisto (üçüncü karısı) çocuklarına beyaz, İno'nun çocuklarına ise siyah giysiler giydirir ve siyahlar içindeki çocukların öldürülmesini emrederek intikam almaya çalışır. İno, Themisto'nun haberi olmadan kıyafetlerini değiştirdi ve bu yüzden Themisto kendi çocuklarını öldürür.

Tanrıça Leucothea'ya dönüşen Ino, aynı zamanda Odysseia'da (5:333ff) Odysseus'a ilahi yardımda bulunur, bu İno'nun edebiyatta ilk ortaya çıkışıdır. Homeros ona "Güzel ayak bileklerine sahip Ino-Leocothea, bir zamanlar insan diliyle konuşan bir ölümlü ama şimdi tuzlu deniz sularında tanrıların ellerinde onur kazanan Kadmos'un kızı" der. Odysseus'a bir peçe vererek pelerinini ve salını atmasını söyler, ona kendini dalgalara nasıl emanet edebileceğini ve sonunda Phaeaceans'ın evi olan Scheria Adasına (Korfu) ulaşmayı nasıl başaracağını gösterir.

Thebai'den Dionysos'un hizmetindeki maenadlar, soylarını İno'ya dayandırmışlardır. Bunu biliyoruz çünkü Magnesia'daki Maeander'deki bir yazıt, Magnesia'daki Dionysos'un yeni gizemlerini yönlendirmek için Ino'nun evinden Thebai'den üç maenad çağırdı (Burkert 1992:44).

Soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Atamante preso dalle Furie, Arcangelo Migliarini (1801) tarafından Roma, Accademia di San Luca'da
• 
  Athamas und Ino, Radierung (17. yüzyıl)
• 
  Ino ve Melicertor Denize Atlarken Deli Athamas, Learchus'u Öldürüyor, Wilhelm Janson (Hollanda, Amsterdam), Antonio Tempesta (İtalya, Floransa, 1555-1630) Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles
• 
  Tisiphone, Athamas ve Ino'yu çıldırttı (17. yüzyıl)
• 
  Athamas, Godfried Maes tarafından çocuklarını parçalıyor

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]