Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
Kısaltma	ÖSYM
Slogan	Emeğiniz Emanetimizdir
Kuruluş	19 Kasım 1974
Kurucular	İhsan Doğramacı, Türkiye Büyük Millet Meclisi
Tür	Kamu kurumu
Merkez	Ankara
Başkan	Bayram Ali Ersoy
Bütçe	₺931.623.000 (2022)[1]
Resmî site	osym.gov.tr
Eski adı	Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), yükseköğretim programlarına girmek için başvuran adaylar arasından, başarılı olma olasılıkları diğerlerinden daha yüksek olanları seçerek bu programlara yerleştirmek amacı ile 1974 yılında kurulmuş olan devlet kurumudur. Merkez binası Ankara'da bulunur. Yılda yaklaşık 10 milyon adaya sınav uygulamaktadır.

Kurum ilk olarak 22 Kasım 1974 tarihinde, Üniversitelerarası Kurul tarafından, 1750 sayılı Üniversiteler Kanununun 52. Maddesine göre, "Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÜSYM)" adıyla kuruldu. 1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile Yükseköğretim Kuruluna (YÖK) bağlanarak "Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM)" adını almıştır. 17 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile idari ve mali özerkliğe sahip olmuş ve adı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı olarak değiştirilmiştir.

ÖSYM'nin görevleri 15 Temmuz 2018'de yürürlüğe giren 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 347. maddesiyle yeniden düzenlenmiştir.^[2]

Teşkilat[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, 6114 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak üzere kamu tüzel kişiliğine, idari ve mali özerkliğe sahip, Yükseköğretim Kurulu ile ilgili, merkezi Ankara’da bulunan özel bütçeli bir kuruluştur. Başkanlığın karar organı olan Yönetim Kurulu, Başkan ve Başkan yardımcıları dahil yedi üyeden oluşur. Başkan, Yönetim Kurulunun da başkanıdır.

Görevleri[değiştir | kaynağı değiştir]

ÖSYM'nin görevleri 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 10. maddesinde şu şekilde belirlenmiştir:

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, Yükseköğretim Kurulunun tespit ettiği esaslar çerçevesinde yükseköğretim kurumlarına öğrenci alınması amacıyla sınavları hazırlayan ve yapan, öğrenci isteklerini de göz önünde tutarak Yükseköğretim Kurulunun tespit ettiği esaslara göre değerlendiren, öğrenci adaylarının yükseköğretim kurumlarına yerleştirilmesini sağlayan ve bu faaliyetlerle ilgili araştırmalar ve diğer hizmetleri yapan Yükseköğretim Kuruluna bağlı bir kuruluştur.

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, yükseköğretim kurumlarının isteği üzerine yükseköğretim kurumlarına anket, doçentlik sınavları dahil her düzeyde sınav ve değerlendirme ile öğrenci kayıt işlemlerini ve Yükseköğretim Kurulunca verilecek diğer işleri yapar.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun yükseköğretime giriş ile ilgili 45. maddesi aşağıdaki gibidir:

a. Öğrenciler Devlet Yükseköğretim Kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından tespit edilen sınavla girerler. Sonuçların değerlendirilmesinde adayların ortaöğretimdeki başarıları dikkate alınır. Ortaöğretim kurumlarını birincilikle bitiren adaylar kendileri için yükseköğretim kurumlarında ayrılacak kontenjanlara, tercih ve puanları göz önünde tutularak yerleştirilir.

Yükseköğretim kurumlarına öğrenci seçiminde, adayların ortaöğretim süresindeki başarıları Yükseköğretim Kurulunun uygun göreceği şekilde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından geliştirilecek bir yöntemle ek bir puan olarak tespit edilir ve yükseköğretim kurumlarına giriş sınav puanlarına eklenir.

Bir mesleğe yönelik programlar uygulayan liselerin mezunları, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenecek aynı alanda bir yükseköğretim kurumuna girerken, başarı notları ayrıca tespit edilecek bir katsayı ile çarpılmak suretiyle değerlendirilerek giriş sınavı puanlarına eklenir.

b. Yükseköğretim Kurulunca düzenlenen esaslara göre belli sanat dallarında üstün kabiliyetli olduğu tespit edilen öğrenciler, ilgili dalda eğitim yapmak kaydıyla yine bu esaslar içerisinde belirlenecek özel yöntemlerle yükseköğretim kurumlarına alınabilirler.

ÖSYM Başkanları^[3][değiştir | kaynağı değiştir]

Prof. Dr. Altan Günalp:1974-1988

Prof. Dr. Fethi Toker:1988-1993

Prof. Dr. Atilla Özmen: 1993-1995

Prof. Dr. Fethi Toker: 1996-2002

Prof. Dr. M. Savaş Küçükyavuz: 2002-2004

Prof. Dr. Ünal Yarımağan: 2004-2010

Prof. Dr. Ali Demir: 2010-2015

Prof. Dr. Ömer Demir: 2015-2017

Prof. Dr. Mahmut Özer: 2017-2018

Prof. Dr. Halis Aygün: 2018-2022

Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy :2022-

Skandallar[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 KPSS skandalı[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılında yapılan KPSS'de geçen senelerde 4-5 kişinin tüm soruları doğru yaptığı testte 100'ü aşkın kişinin tüm soruları doğru yaptığı anlaşılınca sınavın Eğitim Bilimleri kısmı iptal edildi. Başlatılan soruşturma, daha sonra Fetullahçı Terör Örgütü üyeliği sebebiyle meslekten ihraç edilecek Şadan Sakınan tarafından örtbas edildi.^[4] Sakınan'ın görevden alınmasından sonra hızla ilerleyen soruşturma sonucu çok sayıda dava açıldı ve 500'e yakın kişi yargılandı.^[5]

2022 KPSS skandalı[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Temmuz 2022^[6] tarihinde gerçekleşen KPSS sınavından sonra, sınavdaki bazı soruların Yediiklim Yayınevi'nin deneme testlerindeki sorularla aynı olduğu iddiası ortaya atıldı.^[7] Bunun üzerine ÖSYM, iddiaların asılsız olduğunu belirtti,^[8] ancak Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Devlet Denetleme Kurulu'na durumu inceleme talimatı verdi.^[8] Bununla birlikte Devlet Denetleme Kurulu başkanı Yunus Arıncı "Rapor Cumhurbaşkanı Erdoğan'a arz edilecek. Problemli bir durum var gözüküyor." açıklamasını yaptı.^[9]

Yaşanan gelişmelerde 3 Ağustos 2022 tarihli T.C. Resmî Gazete'deki atama kararına göre ÖSYM başkanı Halis Aygün görevden alındı.^[10] Aynı gün içinde Yükseköğretim Kurulu inceleme başlattı, Devlet Denetleme Kurulu Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.^[11] Ankara Emniyet Müdürlüğü ise Yediiklim Yayınevi'ne operasyon düzenledi, yayınevine ait 2 adreste arama başlattı.^[12] 4 Ağustos 2022 tarihinde yayımlanan T.C. Resmî Gazete'deki atama kararına göre ÖSYM başkanlığına Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy atandı.

ÖSYM başkanı Bayram Ali Ersoy, 31 Temmuz 2022 tarihinde yapılan KPSS oturumlarının iptal edildiğini, 6-7 Ağustos 2022 ve 14 Ağustos 2022 tarihlerinde yapılacak sınavların da ertelendiğini açıkladı.^[13][14][15]

ÖSYM'nin uyguladığı bazı sınavlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) (2018-günümüz)
• Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) (2010-17)
• Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) (2010-17)
• Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS)
• Eczacılıkta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (EUS)
• Elektronik Yabancı Dil Sınavı (E-YDS) (Yılda 12 kez)
• Dikey Geçiş Sınavı (DGS)
• İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Giriş Sınavı^[16]
• Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) (İlkbahar Dönemi -Güz Dönemi)
• Yükseköğretim Kurulu Seviye Tespit Sınavı
• Jandarma Genel Komutanlığı Jandarma Astsubay Temel Kursu Giriş Sınavı (JANA)
• Diyanet İşleri Başkanlığı Mesleki Bilgiler Seviye Tespit Sınavı (DİB-MBSTS)
• Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (TUS) (İlkbahar Dönemi -Güz Dönemi)
• Tıpta Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (YDUS)
• Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (DUS)
• TSK Askeri Liseler Sınavı (ALS)
• Tıp Doktorluğu Alanında Yurtdışı Yükseköğretim Diploma Denkliği İçin Seviye Tespit Sınavı (STS) (İlkbahar Dönemi -Güz Dönemi)
• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İşyeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavı (İSG) (İlkbahar Dönemi -Güz Dönemi)
• Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS)
• KPSS Öğretmenlik Alan Bilgisi (ÖABT)
• Kamu kurum ve kuruluşları için yapılan diğer sınavlar (Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği vs.)
• Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS)
• Yükseköğretim Kurumları Yabancı Dil Sınavı (YÖKDİL)
• Milli Savunma Üniversitesi Askeri Öğrenci Aday Belirleme Sınavı (MSÜ)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmî site